Bản đồ thường nhắc ta những giới hạn. Một lần trong giấc mơ tôi thấy mình bị trói ở chân trời. Bình minh có chim hót hẳn hoi, như trong các trang sách. Cánh đồng xa mát dịu, hoa nở những sắc tím hồng. Nhưng khi tôi dùng hết sức còn lại, hẳn là không có nhiều, thò chân ra đụng tới được một nhúm xanh lúa non, những đầu ngón chân lãng mạn của tôi bỗng thấy rát.

 

Giấc mơ thường nhắc ta những nỗi đau. Nhiều lần tôi thức dậy trong bóng đêm bỗng thấy mình chờ đợi chút ánh sáng rớt trên cây cỏ trong vườn: mặt trời lên biết đâu có thể làm dịu những vết thương. Tôi dùng hết sức còn lại, và hẳn là không còn nhiều, đưa cả hai tay vào tận bên trong ngực định xé toang những ác mộng, nhưng ác mộng không hình thù, tay tôi quờ quạng mãi không sao đụng đến được.

 

Buổi sáng cũng thường nhắc ta sự sợ hãi. Có lần dưới nắng tôi đi dạo trong vườn bỗng gặp một con mèo lững thững bước đến gần: mèo dừng lại trên ngưỡng cửa, cong người yểu điệu chống chân trái ra trước mặt và nghiêng đầu đưa đôi mắt sắc nhọn tình tứ nhìn tôi. Sự yểu điệu nào cũng không phí phạm: con mèo có thể đã xua tan mọi sợ hãi trong ngày — nhưng còn tôi, tôi trở lại nguyên sự tuyệt vọng của buổi chiều hôm trước.

 

Mọi gặp gỡ đều gây nơi ta sự hoảng hốt. Tôi đã nhìn thấy đồng quê, đã nhìn thấy phố phường, những bến sông bãi chợ, những tường thành khuất lấp, những hàng dừa đu đưa nhịp sóng, những bãi đậu xe lấp loáng nắng, những tòa nhà chọc trời, giữa những con người thiểu não lặng lẽ trôi — tất cả đều phủ lên mình những thang màu khiếp đảm.

 

Mọi đối thoại thường đem lại sự tuyệt vọng. Tiếng đất đai, tiếng biển cả ao hồ, tiếng chim chóc & thú dữ trong rừng, tiếng xe cộ trên đường phố, nhà máy rì rầm những trục quay, tiếng mưa đập trên mái ngói & tiếng nhạc sau các cửa kính an toàn, tiếng chó sủa vang trong các ngõ hẻm hoàng hôn — cả những tiếng đạn bom lao xao trên sa mạc... — tất cả đều có những ngữ pháp khác nhau. “Có tuyệt vọng cũng không phí phạm...”