Ewa Chruściel là một nhà thơ, nhà phê bình và dịch giả văn học, sinh ở miền nam Ba Lan. Sau một năm học ở New York [1991-92], cô trở về Krakow ghi danh vào chương trình cao học tại Đại học Jagiellonian, và sau đó ra trường [M.A.-1997] với luận án về nhà thơ nữ Mỹ Emily Dickinson. Trong thời gian hoàn thành luận án này, cô dạy tiếng Anh và bắt đầu dịch qua tiếng Ba Lan các tác giả Jack London, Isaac Bashevis Singer, và Joseph Conrad, một tiền bối đồng hương của cô. Ewa Chruściel lấy bằng PhD [2006] về văn học tại Illinois State University ở Hoa kỳ với một luận văn đầy sáng tạo về thi pháp hậu hiện đại, và hiện là giáo sư môn tác văn và văn học tại Colby-Sawyer College, New Hampshire.

 

Bên cạnh nhiều bài viết nghiên cứu và phê bình văn học giá trị của Ewa Chruściel được phổ biến trên các tập san chuyên ngành đại học, thơ cô [được dịch qua tiếng Anh, Ý, và Hungary] xuất hiện trên nhiều tạp chí Ba Lan: Studium, Zeszyty Literackie, Topos; Mỹ: Boston Review, Spoon River Review, The Pebble Lake Review, Streetnotes, Colorado Review; và Ý: Clan Destino, Il Giornale... Ngoài tập thơ đầu tiên của cô bằng tiếng Ba Lan là Furkot, xuất bản ở Krakow [2003] trong Tủ sách “Studium”, Ewa Chruściel hiện có ba tập thơ đang và sắp ấn hành: Strati [bản dịch tiếng Ý của Mariadonata Villa, Bologna, Ý], You Ride Numbers [Graywolf Press, Mỹ] và Zwiastuny [WBPiCAK Press] sẽ ra mắt đầu năm 2009. Ngoài các bản dịch Anh/Ba Lan hoặc Ba Lan/Anh của cô [Slawomir Mrozek, 1996; Jack London, 2000; Joseph Conrad, 2001; Jean Webster, 2005; I. B. Singer, 2005 – Nhà xuất bản Zielona Sowa, Ikrakow], thơ cô dịch xuất hiện trên nhiều tạp chí [Poetry Wales, The Chicago Review, Lyric, Poetry Wales...] và trong các tuyển tập, như tập thơ song ngữ Ba Lan/Anh, Carnivorous Boy Carnivorous Bird – Poetry from Poland [Zephyr Press, 2004 ở Mỹ], Six Polish Poets [Arc Publications, 2009 ở Anh quốc]...

 

Ewa Chruściel là một trong những nhà thơ tham gia phỏng vấn, đọc thơ cũng như thuyết trình về lý thuyết văn học năng nổ nhất — từ Krakow ở Ba Lan đến Colorado ở Mỹ — nếu không kể một “chuyên nghiệp” khác của cô: dạy trượt tuyết

 

Trái: “Chim”, sơn dầu trên bố, 64 x 50 cm, 1991.

Giữa: “Chân dung Bronislaw Chromy” của Grzegorz Warchol, 2001.

Phải: “Những con hạc nhảy múa”, sơn dầu trên bố, 86 x 110 cm, 1993.

 

Bronislaw Chromy là một nhà điêu khắc và hoạ sĩ nổi tiếng thế giới, và là một nghệ nhân. Ông sinh năm 1925 ở Lencze gần Lanckorona, thuở thiếu niên học trường Trung cấp Mỹ thuật, rồi sau đó là Viện Mỹ thuật [Akademii Sztuk Pięknych] ở Krakow, tốt nghiệp năm 1956, và từng là đồ đệ của Xawery Dunikowski [1875-1964, nhà điêu khắc / hoạ sĩ Ba Lan nổi tiếng với những tượng tân lãng mạn và nghệ thuật mang dấu tích Auschwitz.]. Tác phẩm của Chromy trưng bày tại nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Warsaw National Museum, Kraków National Museum, Museum of Medal Art ở Wrocław và Auschwitz-Birkenau Museum, ở Paris, Copenhagen, Moscow, Skopje, Helsinki, Barcelona, Dijon, Ravenna, Hasselt, Bochum, Arezzo... Chromy hiện là giáo sư tại Viện Mỹ thuật Krakow., là Viện sĩ Viện Khoa học và Văn học Ba Lan, và có một phòng triển lãm tranh & tượng của ông tại Decjusz Park cách trung tâm Krakow khoảng 6 km, cũng là một trung tâm văn hóa với những buổi trình diễn nhạc, sân khấu, đọc thơ...

 

 

-------------

“Đền thần”, “***”, “Chống Kitô” và “Những con chim của Chromy” dịch từ bản tiếng Anh “Pantheon”, “***”, “Antichrist” và “Chromy’s Birds” của Kasia Jakubiak và tác giả Ewa Chruściel [dịch từ nguyên tác tiếng Ba Lan.]. Người dịch xin nhân đây thành thật cám ơn tác giả E. Chruściel về những đóng góp để hoàn thiện bản Việt ngữ.

 

Thoả thuận | *** | Không đề | “Lớp học của Platon”  (thơ) 

Một lần nữa tờ giấy cắt sâu vào da tôi / Và tôi quên và tôi vồ lấy nó / Hồn nhiên, tò mò... | Tổng thiên sứ Gabriel / Đến như một con chuồn chuồn bằng đồng / Không khí trào dâng... | Cũng đã khá lâu kể từ khi / Thời gian tự treo mình trên cành / Một người đàn ông mọc rễ / Trong một người đàn bà... | Những đấng nam nhi trầm mặc / Họp nhau như thể quanh Chúa Kitô — / Những đầu óc thẩm mỹ / Và những ổ khoá cám dỗ... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]