Jack Kerouac là một gương mặt, là hình ảnh hàng đầu của Thế hệ Beat Mỹ. Ông sinh ngày 12 tháng Ba năm 1922 ở Lowell, Massachusetts, là con thứ ba trong một gia đình lao động di dân từ Canada. Thân phụ ông có một nhà in nhỏ, mất sớm vì bệnh ung thư bao tử, do đó cái học thời nhỏ của ông khá “lung tung”: ông từng học thứ thổ ngữ Pháp thuộc một vùng ớ Canada mà người ta gọi là joual, từng viết bằng tiếng Canuck,[1] từng học tiếng Anh như một ngôn ngữ thứ hai, trước khi vào trường của giáo xứ thuộc dòng Jesuits, và trở thành một ngôi sao vận động ở trường trung học. Năm 17 tuổi ông vào Columbia University với một học bổng [football kiểu Mỹ], nhưng không lâu đã bỏ học, rồi vào hải quân một thời gian trước khi được trả về vì lý do “loạn tâm thần”. Sau đó ông vào ngành hàng hải, rong chơi hải hồ các vùng khác nhau ở Hoa-kỳ và Mễ-tây-cơ, bước khởi đầu cuộc sống phiêu bạt sau này sẽ làm chất liệu cho nhiều tác phẩm văn xuôi và tiểu thuyết nổi tiếng, phần lớn là tự thuật, hay bán tự thuật. Từ 1944, ở Columbia, ông bắt đầu giao du với một nhóm nhà văn nhà thơ trong đó có William Burroughs, Allen Ginsberg, tiếp sau đó là Gary Snyder, Gregory Corso, rồi Peter Orlovsky... và chịu ảnh hưởng lối sống giang hồ và mang khát vọng tìm kiếm một triết thuyết mới cho cuộc đời. Đầu những năm 50, ông làm ở trạm phòng cháy rừng ở Tiểu bang Washington, sống trong một căn nhà một phòng. Không biết có phải chính nơi ở tù túng này đã gợi ý cho ông viết On the Road sau đó? Chỉ biết là ông ít khi có tiền, sau cuộc hôn nhân ngắn ngủi với Edie Parker, ông bắt đầu lui tới hẹn hò với Joyce Johnson [đầu năm 1957] là người sau đó từng viết “một tách cà phê ông cũng không mua nổi”[2] cho cô. Trong tác phẩm đầu tiên xuất bản năm 1950 của ông, The Town and the City, ông rõ ràng đã không tuân thủ và đã có ý đấu tranh đi ngược lại những tiêu chuẩn tiểu thuyết thời bấy giờ. Cuốn On the Road được viết trong vòng không đến ba tuần lễ, thể hiện một phong cách tươi mới, viết từ 1951, nhưng gặp khó khăn trong việc tìm một nhà xuất bản, ra đời năm 1957 gần như “không biên tập”,[3] với lối viết tự phát đầy sinh lực, kể chuyện một người đàn ông [Sal Paradise - nhân vật chính] cùng với bạn tên là Dean Moriaty [mượn hình ảnh từ một người bạn Beat có thật của Kerouac là Neal Cassady 1926-1968] quá giang xe xuyên nước Mỹ và hưởng cái thú lang bạt được kết bạn mới, những cuộc tình mới, những bữa nhậu bất kể giờ giấc, những kinh nghiệm sống phi-vật chất và bất cần đời... đã gây “sốc” nơi một số nhà văn có chỗ đứng “chững chạc” ở Mỹ.[4] Cuộc tìm kiếm giải phóng tâm linh trong On the Road – trải qua đủ những giây phút sảng khoái, tuyệt vọng, trống rỗng và bi đát, nỗi buồn mênh mông đặc thù của khoảng không trên đất Mỹ mênh mông – không những đưa ông lên hàng những người viết được nhìn nhận xứng đáng và trở thành người cầm cờ tiên phong cho phong trào này, mà còn biến Beat thành một “huyền thoại” hấp dẫn nhiều người đọc của những năm 50. The Dharma Bums, xuất bản năm 1958, mở ra Phật giáo Thiền như một triết lý của những nghệ sĩ sỊng cộng đồng lang thang ở Bờ biển Bắc San Francisco, Tây Venice thuộc Nam California và Greenwich Village, New York, khước từ những nhu cầu vật chất, khước từ xã hội tiêu thụ và hướng tới một thứ “tự do vĩnh cửu”. Sau 1958 ông trở về sống với mẹ ở Lowell, thường xuyên lui tới những quán rượu, thỉnh thoảng lại lên đường rong ruổi với bạn bè, cưới vợ một lần nữa, và trong nhiều năm đã viết một số tiểu thuyết tự truyện mà ông coi là một thứ “trò đời” nhưng với cú pháp “phân hủy” mà các nhà phê bình văn học thời ấy không thích thú lắm.

 

Khoảng gần cuối đời, Kerouac có một cuộc sống khá liều lĩnh, thường xuyên dùng Benzedrine [nhất là khi viết] và thường xuyên ra vào bệnh viện. Tiểu sử của ông có lẽ từ ngày ông qua đời, 21 tháng 10 năm 1969 [do bị xuất huyết đường ruột, ở St. Petersburg, Florida] cho đến nay người ta cũng chưa viết hết, bởi vì những ngày cuối của ông là những chuỗi ngày liên miên vui chơi nhưng cũng liên miên tuyệt vọng: cho đến chết, Kerouac có lẽ vẫn chưa quên sự bất đồng nơi chính những người bạn thân thiết nhất về bút pháp lan man của mình, nhưng cũng cho đến chết Kerouac vẫn không từ bỏ kiểu cấu trúc chính nhờ rời rạc mà có được phẩm chất ứng biến của nhạc jazz.

 

Thơ Kerouac không nhiều, nhưng đã đóng góp cho phong trào San Francisco Renaissance[5] một tiếng nói rất đáng kể, với lối viết tâm linh hồn nhiên, trải trên trang giấy “y nguyên tất cả những gì đến trong đầu”, bởi ông cho rằng nên đưa thơ “trở về cội nguồn của nó”, với anh nhà thơ rong – thơ đọc thành tiếng, chứ không phải “những lối tranh cãi nhạt nhẽo của kinh viện” [Kerouac: The Origins of Joy in Poetry].

 

Tác phẩm chính: The Town and the City (1950), On the Road (1957), The Dharma Bums (1958), The Subterraneans (1958), The Floating World (1959), Mexico City Blues (1959), Doctor Sax (1959), Lonesome Traveller (1960), Tristessa (1960), Book of Dreams (1961), Big Sur (1962), Desolation Angels (1965), Satori in Paris (1966), Scattered Poems (1971), Visions of Cody (1972)...

                                                      1967

                                                             1962

Beat Poets - ảnh Hoàng Ngọc Biên chụp ở phòng ngủ/

xưởng vẽ của mình tại Dalat năm 1958, được bày tại

Phòng sinh hoạt Văn hóa Viện Đại học Dalat nhân Triển

lãm Những nhà văn trong Nhóm Tiểu thuyết mới ở Pháp –

Ba nhà văn thế hệ tìm thấy lại –Truman Capote, Carson

Mc Cullers & William Goyen ở Mỹ & Những thi sĩ Beat

Generation, năm 1959.

----------------

“16 tháng Chín, 1961, Thơ” dịch từ nguyên tác “Sept. 16, 1961, Poem” trong Visions of America by the Poets of Our Time, David Khordian biên tập, (Macmillan Publishing Co., 1973) [rút từ Scattered Poems ©1971 by The Estate of Jack Kerouac.]. “Quá giang xe” và “Thơ” dịch từ nguyên tác “Hitch Hiker” và “Poem” trong The Portable Kerouac, do Ann Charters biên tập (The Viking Portable Library, Penguin Books, 1995).