Tomasz Jastrun sinh ngày 15.9.1950 tại Warsaw, con của nhà thơ Mieczysław Jastrun [1903-1983], là một nhà thơ, người viết tiểu luận, đã khởi đầu sự nghiệp với tập thơ đầu tay Bez usprawiedliwienia (Không bào chữa, Warsaw, 1978), tiếp theo là tập Promienie blednego kola (Những đường bán kính của vòng lẩn quẩn, Nhà xuất bản Văn học, Krakow, 1980 - đoạt Giải thưởng Văn bút)) và đã xuất bản nhiều tập thơ khoảng trước năm 1989 – phần lớn là in bí mật: Biala Laqua (Đồng cỏ trắng, Warsaw, 1983 – một thứ biên niên dưới hình thức thơ, ghi lại quãng thời gian ông bị giam giữ), và Na skrzyżowaniu Azji i Europy (Nơi châu Á và châu Âu giao nhau, do Nhóm độc lập các nhà thơ và họa sĩ [bí mật] xuất bản, 1983).

 

Là một trong những người chống chế độ thiết quân luật (tiếng Ba Lan gọi là stan wojenny, “tình trạng chiến tranh”) do Nhà nước áp đặt ở Ba Lan sau 1981, ông là nhà thơ nói thẳng và được đánh giá rất cao. Là một trong những người gắn bó hoạt động trong phong trào công đoàn đối lập Đoàn kết (Solidarnosc), Tomasz Jastrun từng cho đăng một phóng sự nổi tiếng về những cuộc đình công tháng Tám 1980 ở Gdansk trong Puls, tạp chí định kỳ nửa bí mật ở Lodz, và thời gian này ông phụ trách mục “thông tin văn hóa” trong Ủy ban Văn hóa của Công đoàn Đoàn kết. May mắn thoát được cuộc săn bắt “toàn bộ” của nhà nước Ba Lan vào ngày 12.12.1981, một năm sau ông bị đưa vào trại giam Bialolleka (sau này sẽ trở thành nhan đề của một trong những tập thơ của ông). Từ 1985, thơ ông mới bắt đầu xuất hiện công khai, với Kropla, kropla (Một giọt, một giọt, 1985), Wezel polski, Wiersze stare i nowe (Cái gút Ba Lan, Những câu thơ cũ và mới, 1988)... Cuối những năm 80, ông hoạt động trong Ban biên tập tờ báo Res publica, và từ 1990 ông là Tùy viên Văn hóa Tòa Đại sứ Ba Lan ở Thụy Điển.

 

Với một sự nghiệp văn học có thể coi là đồ sộ gồm thơ và tiểu luận, ông nhận được nhiều giải thưởng ở Ba Lan. Tập thơ nổi tiếng On the Crossroads of Asia and Europe của ông. do Daniel Bourne chuyển ngữ (Salmon Run Press, 1999), đã góp một phần lớn đưa tên tuổi ông đến với người đọc thế giới.

                  Xưởng đóng tàu Gdansk, tháng tám 1980

----------------

“Không bào chữa” và “Ba Lan” dịch từ bản tiếng Pháp “Sans justification” và “La Pologne” của Lucienne Rey và Gérard Gaillaguet trong Témoins – quarante-quatre poètes Polonais contemporains 1975-1990 (Les Ateliers du Tayrac, 1996). “Tự do” và “Khói” trích từ Thơ mới Ba Lan, Hoàng Ngọc Biên dịch và giới thiệu, 160 trang, Nhà xuất bản Trình bầy, 1993.