thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
20 BÀI THƠ
 
 

nguyên liệu cho một bài thơ

 
- nhà tù thành phố
nơi một con mèo
đi lạc
cố gắng
chui vào
trong
 
- cố gắng
chui vào
trong
con mèo
đang
đi lạc
từ nhà tù vào thành phố
v.v...
 
bạn có thể tìm thấy
bài thơ
từ bất cứ mảnh giấy vụn
hay văn bản nào
 
sau hành động ban đầu là lựa chọn
bạn có thể chép hay cắt bỏ, sắp xếp lại
hoặc chỉ đơn giản
thêm vào một câu hỏi
thế cũng được
 
bài thơ sẽ yêu cầu bạn những việc sau đây:
- một cái búa để bạn nhổ mấy cây đinh, một cái liềm dính sình, chẳng hạn
- quyển sổ bìa đen (không phải sổ đen), giấy mỏng và mềm, có thể gói thức ăn hay đồ vật
- cục tẩy, để xoá và một ít sáp, để niêm phong, khi cần bằng chứng
- bạn có thể lưu một bản sao, để sau này cần cho viêc xác nhận bản quyền, bạn nhận tiền và nói cho mọi người biết, bài thơ, nó là một tác phẩm gốc
 
bài thơ, không cần biết bắt đầu như thế nào, nhưng bạn biết mình sẽ kết thúc như thế nào, ôi dào...
 
bạn đừng mệt mỏi, vì yếu tố quan trọng nhất trong một bài thơ của cường quốc thơ, cuối cùng, đó là chữ ký của tác giả khi nhận xiền, hay tiền
không chỉ là nhuận bút...
 
 
 
khi chạm vào bài thơ
ngón tay của bạn không thể xuyên qua
 
nhưng nó sẽ
và bạn cũng sẽ
thành một không gian
trống rỗng
 
những hạt bụi làm ngôi sao
bay quanh
quỹ đạo như giấc mộng
bạn nghĩ: vũ trụ rất xa, nhưng thật ra
nó chỉ là 4 cây số bạn đạp xe
tan ca
từ phố về nhà
địa ngục này
cứ bốn cây số bạn đạp xe băng qua
một trạm thu phí
bạn cười
nó nghĩa là trạm thi phú
thu phí thi phú
đất nước
thơ ca
ba hoa
bạn đạp xe
đói bụng mệt chết cha
 
một
tờ polymer cuối tháng
óng ánh như kính thiên văn
bạn tha hồ ngắm ngôi sao
vàng và lãng mạn
 
bạn cần các nhà thiên văn
để kiếm ăn, mà đất nước lại đầy những nhà văn
và nhà thơ
lớn
 
đó là nửa đêm
vũ trụ của bạn
lúc chú Cuội bay lên hoang tưởng
với một con thỏ
nhưng bạn nghĩ nó là con chó
 
bây giờ (bạn hay con thỏ?)
làm thơ
loanh quanh
mong manh
như anh
chí thanh
phân xanh
hoang hoải
đầy đồng
mùa đông
giấc mộng
lồng lộng
mênh mông...
 
 
 
bài thơ, có cái gì long lanh
như vết đốt
 
của con muỗi trong đêm kỳ diệu
màu sắc của hai cánh
vẫy, đôi mắt lấp lánh
 
núi
rung chuông
như nhà thờ
gió lạnh
trên gian hàng phía xa
hội chợ giá rẻ
bán những tiếng chuông màu trắng
 
ôi
bài thơ
ánh sáng trong chiếc áo lạnh
mùa đông
 
 
 
bên trong
váy áo của bài thơ
 
từ lâu rồi
đã là một thứ trang phục
không phù hợp
với người lớn tuổi như bạn
 
hồn ma các em bé vẫn nằm
chờ đợi sự chú ý
khi bạn xoa tay
phát hiện ra tỷ lệ tai biến của vaccine bạn vừa tìm thấy
chưa tới một phần ngàn
 
mẹ không hiểu một phần ngàn
của bạn
vì mẹ
chỉ còn
có một đứa con
 
 
 

nằm dưới gốc cây ngọc lan

 
bài thơ, một đoá hoa đơn độc
nó chăm chú
nhìn vào bức tường
bãi nước đái rêu xanh màu đá
 
hình như nó
lần đầu tiên
biết
tưởng tượng
 
vì vậy
nó tự sướng
mỗi khi bạn bước qua
 
bạn cười
khi thấy cái đuôi ve vẩy của nó
cho đến lúc nhớ lại
bài giảng về một con chó
vẫn sủa trên tivi
khi cúp điện
nóng muốn điên
 
 
 
ngày bạn mang bài thơ về nhà
như một món quà
 
giá hình như một hay hai đô-la
(nhiều hơn bốn chục ngàn)
sau một trận tan đàn
xẻ nghé, bài thơ
thành một triệu mảnh vỡ
 
điều bạn dạy cho tôi
là chúng ta bớt những miếng buồn
cắn thêm miếng vui
đừng ngậm ngùi
cứ làm sương cho sướng
 
dưới chân tôi, tôi đá
nó sang một bên như mớ giẻ
rách, và lấy lại
niềm vui
dù hơi
nham nhở
 
một bài học nhớ
đời, mặc dù, đó là suy nghĩ phạm tội
phải không?
 
tôi biết những gì bạn sẽ cho tôi
nên tôi tách đôi ra, để một nửa
của tôi đong đưa
vì bạn chui vào trong đó
máy mó, tôi nghĩ đó là lý do
bạn cho phép tôi tồn tại
 
chứ không
bạn tạo ra các đường nứt như mặt trăng
kẽ răng
rồi dâng
như thuỷ triều trong mạch máu
để làm gì?
 
đó là lý do tại sao gió
hất chúng ta ngả ngửa cả đêm
tênh hênh
như
vậy...
 
 
 
sự điên rồ
bên trong ánh sáng
 
bài thơ, nó
hình thành con người bạn
nó, thích làm chết người vì
phần trăm hoa
hồng của con ma nhà họ Hứa
 
những đoá hoa, nhú ra
như ngọn nến
leo lét bí mật
bạn cứ hỏi:
phần trăm hoa
hồng... nó nghĩa là
gì vậy?
 
bạn cảm thấy thanh thản chỉ
vì bạn bay
và có cái quái gì mà bạn phải bay
và say
thêm hai lần nữa?
 
nó là định mệnh
của con chữ thành ra con số
phát rồ thành mật mã
 
bạn nói: chúng ta
@@@%%%%$$$
 
và tôi thấy bông tuyết mùa đông trên lá
ở Sapa, tan ra như bạn
 
bây giờ
tôi cũng thích:
- oh, @@@%%%$$$
- ở đây, nếu bạn gặp thì cũng sẽ thích
- chúng ta, thêm một lần nữa, hehe...
 
hehe, bạn hỏi, từ đó
nghĩa là gì? cái gì là nó?
hay nó là chiếc lá nho nho nhỏ
ai muốn thử nó
với mấy nàng eva?
- có!
nó có phải là bài thơ?
- ồ, có thể, ố ồ yé yé, hehe
 
e hèm hôm nay “hehe” không bán kèm
như con nít với kẹo dẻo
ngày xưa chúng ta leo
cột mỡ
 
để vào vai cô đơn
và ... ừm, bạn có nhớ
gì không? khi bạn nói: nếu không
thì tôi cũng thích
vì anh ấy suốt đêm rất nghịch
 
tôi nhớ
những chiếc lá
giả vờ? có thể? hay là
được rồi, mọi người hãy thay
những chiếc lá nho
bằng lá bàng
vì bây giờ
nó giãn rộng
rất to...
 
 
 
không hiểu tại sao
bạn khuấy mạnh nồi soup của thơ?
 
bạn múc cả một muỗng
nước ở trong nồi
lo lắng
 
bài thơ nói: bạn chỉ cần để cho nước hơi sôi
 
bạn ghét khi bài thơ cứ
lẫn lộn “nước” và “đất nước”
bạn cười:
chúng ta đừng lạm dụng chữ "nhân dân"
vì như vậy bài thơ nghe hơi đần
và nhảm
 
bạn bỏ các loại rau vào nồi nước dùng
khi mọi người bỏ thêm chút trầm ngâm
ướt sũng
 
bạn có vẻ vừa lý tưởng
vừa thích sướng
nên mọi người xắt thêm cà-rốt
vitamin A rất tốt
cho bạn sáng mắt
 
các loại gia vị thêm vào trong nồi
nó sẽ làm bạn mất nhiều thời gian
để chế ngự
hương vị của sự giận dữ
quẫy trên bụng bạn
và da bụng của
chàng...
 
 
 
một mùa xuân như không
mà có gió
 
đâu đó bài thơ
hoa mai nở
như kỷ niệm
bị đánh rơi
 
vượt thời gian
nỗi buồn đầy thuốc lắc
những tuyên bố lạc quan
của các nhà
chính trị
 
không ai biết
ánh nắng mặt trời
cũng bị rơi
và té
 
kiểm duyệt
không được phép
buôn lậu
tự do
 
nhân phẩm của bạn
gói trong một cái hộp
thắt nơ, bạn tưởng là quà
tết...
 
bạn chuẩn bị
một tờ polymer
vuốt ve
mát mẻ
trong chiếc áo dài rộng
như các quý bà
khi kiểm tra
và đo
nhiệt độ
 
sau đó
có một người có hai tai con thỏ
ngáy ngủ
 
một con chim bồ câu
thì thầm
về mọi thứ
sắp tới
phía sau...
 
 
 
cuối cùng trong góc hẹp
của thế giới rộng lớn
 
bài thơ
gặp lại
sự lừa dối
nằm úp mặt xuống giường
 
có người nói
bạn đẹp, hơn bao giờ hết
thậm chí họ hứa
sẽ yêu bạn nhiều hơn
 
chỉ một bước
để gặp, sự lừa dối như tô phở
còn nóng, vừa ăn vừa thổi
nên bạn không thể cứ nằm
sấp
mãi
 
bạn thức dậy
kéo dài
vài phút
bạn nói những gì bài thơ cũng
chảy ra
như máu
 
vết thương
bạn muốn che giấu
chúng, bạn có ngàn tay
như quan âm ngàn mắt
bạn nghĩ mình cầu nguyện
và quan thế âm sẽ che chở
những lời nói
dối
 
ngày qua ngày
bạn làm
khăn trải giường nhàu nát
hơn
 
bạn làm tất cả
để tầm nhìn
không mất hút
 
những người
không biết gì
không biết gì
là hầm trú ẩn
cho bạn
tránh đạn
thoát nạn
lãng mạn
vân vân...
 
 
 
đòi cũng không có quà
đói càng không không có quà
 
luôn luôn cào bằng
như GDP
nhưng bạn luôn mở miệng công bằng
như một cuộc diễu hành
vô ích
khi
những khẩu đại pháo bị ngập mặn bên bãi biển
 
luôn luôn
bắt mọi người chầu rìa
trong bóng tối rừng mưa
bài thơ đói, lạnh và chờ đợi
 
giữa những run rẩy của lá
mọi người tập làm một bài thơ do dự
khi một năm đi qua
đòi cũng không có quà
đói càng không không có quà
những công nhân lặng lẽ trở về nhà
với hai hốc mắt
 
chỉ còn trái tim của họ
là bạn bất khả xâm phạm
không thể mang ra
ba hoa
trong phép cộng trừ
đóng vai thơ ca
của
bạn
 
 
 

mẹ đã không đặt tên cho bạn

 
nhưng mẹ đã cất những vần điệu
trong bộ nhớ
của bạn
 
bài thơ, bạn sử dụng nó
để đi du lịch
bất cứ nơi nào
có kẻ chịu ra giá và mặc cả
 
bạn biết, ngay cả
vần điệu, nó như chiếc giày
bạn mang khi ngang qua vỉa hè
sau những lần tìm thấy
khách hàng, những kẻ thích mua
và trốn thuế khi bán
bạn
 
như cái cây sau cơn bão
gió có thể làm bạn bị đau
bụng
 
bạn bị rối loạn tiêu hoá
nên quay về nhà
trên chuyến xe cấp cứu, do đó nhiều thứ
ẩm ướt của bạn
không bị ai khám xét hay tịch thu
 
mẹ đắp lên ngực bạn giấc mơ
trượt qua bí ẩn
một hoặc hai lần
mỗi tối, giấc mơ trong căn phòng chật chội
làm ngực bạn teo lại
như vần điệu và con chữ
của bài thơ, bị thu hẹp, mỗi đêm
 
bạn có thể nghĩ
tại sao mỗi buổi sáng thức dậy
có tiếng con bạn khóc
 
mẹ và cuộc sống
không phải chỉ là câu chuyện
để ngâm tôm
nên ai sẽ bảo lãnh cho bạn
khi bị gió nồm
âm
u và ướt...
 
 
 

mặt trăng

 
treo lơ lửng một bông hoa
vàng, đột nhiên, cả bầu trời mở cửa
vào bài thơ
 
từ đêm ấy, các ngôi sao không còn lãng mạn
nó bị lu mờ, lời dụ dỗ
thành ảm đạm
mỗi tháng cây 2 lần ánh sáng
nhưng bạn thấy mặt trăng lớn lên chỉ 1 lần
sau đó teo dần
trước khi
biến mất
 
bạn thích mình mảnh mai
và, bắt đầu đo lại 3 vòng thêm vài
lần nữa, cho đến khi có kẻ mất kiểm soát, làm hẻm núi của bạn
bùng nổ
và bạn vỡ
đôi
 
mặc dù bạn chưa bao giờ
thất bại
bạn khơi gợi
gần như, không ai không thích
điều đó, như thể mặt trời
là màu đỏ
thiêng liêng
 
chẳng có ai lại so sánh
mặt trời với mặt trăng
và bạn thích hoa
nên bạn làm ánh sáng hơi mờ, và
bạn lung lay theo bài thơ
thở từ chiều
đến tối
 
sau đó bạn mặc chiếc áo dài màu cỏ
úa, và nghĩ rằng nó
thi thoảng
đôi khi
li ti
như thể mặt trăng
bạn là nguyệt
chỉ 1 lần
trong tháng
 
 
 

bài thơ không hiểu vì sao

 
một nhân viên ngân hàng có thể “lừa” đến bốn ngàn tỷ
chẳng lẽ nàng cũng thí
mạng cùi, như quý ông chơi trò trách nhiệm chính trị
chứ làm sao nàng có tiền đền?
 
đất nước lên cơn thèm ăn
trong cơn đói luật pháp
sau khi từng no say bữa tiệc máu
 
để xoa dịu cơn đói
chẳng lẽ chúng ta phải
liếm cái chảo nóng
sau khi lưỡi mình bị phỏng
nhìn nhau mếu máo
cuối cùng rơi vào
giấc ngủ
thiên thu
 
những người đã từng liếm vị mặn ngày xưa
của máu, bây giờ trên chảo nóng
ngơ ngác
không có ai
không có ai
ai? Không ai
chịu trách nhiệm
khi kho hàng thế chấp cho bốn ngàn tỳ cũng là kho
rỗng
 
nó không chỉ là đêm dài
chúng ta đã hò hét và đi ngủ không cần thức ăn
 
đã từng nhiều đêm như thế
những bữa tiệc tại nhà nàng
không có gạo mà chỉ toàn ngày lễ
với những băng-rôn rực rỡ
hoàn thành vượt mức
vượt vượt mức
như thói quen ngày xưa
nàng bắn đạn bừa bãi
 
nàng đã bao phủ
địa ngục khủng khiếp nạn đói
với độ sâu không thể thăm dò
trận đồ bát quái
mà chúng ta rơi vào
một tình yêu tuyệt vọng
ê mông và vỡ mộng
với nàng
 
chỉ vì nàng
nàng ôi
nàng là duy nhất
 
 
 

một ngôi đền chữ nghĩa

 
thiêng tới mức bài thơ
núp sau cánh cửa
cũng phải nhảy ra
khỏi bàn thờ
 
bạn nhìn con dấu
màu đỏ như son
 
trước khi gặp mấy ông thần
bạn sẽ gặp
không chỉ con chữ phải khoả thân, rất nhiều lần
bằng cách tô hô
mà nếu cần, sẽ viết thư
hăm doạ
 
bạn đến muộn
nên đằng sau cánh cửa ngôi đền bạn không còn thấy
các vị thần
vì họ đã ở trần
xung phong ra trận
 
bức tường trong ngôi đền hoá tấm gương
soi chiếu văn chương
lạnh thấu xương
chỉ còn chúng ta trần truồng
áo choàng của các vị thần
làm đám mây run rẩy
như cái khố rách của cơn
bão
 
lịch sử, với vầng trán
của gió mây, với máu
trong lọ mực, với màu đỏ
thấm vào ngòi bút, với tiếng kêu
bị bóp nghẹt, với xương cốt động vật
hoá thành di tích
 
cũng như chúng ta không bao giờ hiểu
ý nghĩa của tờ giấy trắng dính đầy cứt
trong thùng rác của ngôi đền
 
các vị thần lấy bức tường, tấm gương, và tờ giấy trắng
tiếp tục dàn trận
với con dấu đỏ như son
không phải con
chữ
mà những con
số, ôi chúng phát điên
đang bay
say mùi múi mít...
 
 
 

âm thanh

 
ở đây bài thơ
và chúng ta, tận cùng thế giới
cuộc hành trình nơi thuỷ triều
chạy, như những chuyến bay
than, bụi...
 
thế giới
thay đổi như mùa đông
nơi biển và cành cây
bị gãy, nằm trên ngọn vách đá
 
nơi mùa hè
& hoa, màu xanh
cái tên chuyến bay mà bây giờ bạn không thể nhớ
nó đã bị thương
nhẹ
 
sau đó
tất cả những gì bạn biết về sự ồn ào
đến chết vẫn còn nói láo
có quyền thống trị
 
trong khi đó một âm thanh
đang vang dưới đáy đại dương
 
trong khi đó một âm thanh
lắc rung như tiếng chuông gió
 
trong khi đó một âm thanh
kéo cưa với đám mây rì rào
 
âm thanh, nó kéo
tường như bạn sẽ căng ra
như dây cung
nhưng cuối cùng
lại lùng nhùng
như đáy quần của bạn
 
 
 

dòng sông, bài thơ, khu rừng, đêm...

 
bài thơ giả mạo dòng sông
để người ta có thể ném xuống
một xác chết
 
bạn chỉ bị ướt đôi chân
sau đó một vài ngày
xác chết thành sự sống
khi một ông
giáo sư tiến sĩ chổng mông
cầm một con quay
trong gió, đi tìm và giải mộng
 
dòng sông không
bao giờ biết bước đi
con đường đó
là phạm vi giới hạn nhỏ bé của
bạn, được định mệnh chải như tóc
và lông, bạn nuốt nỗi cô đơn vào lòng
bởi móng vuốt
của hai bàn chân
bạn biết sự cô đơn là niềm vui
không thể
xuyên qua
 
như bài thơ không thể là kẻ cướp, đêm
ăn mòn cả mặt trăng
nuốt chửng mặt trời
chỉ trong một buổi sáng
 
đêm, không phải là cave hay hang động
ấm áp, nhẹ như giấc mơ
bạn và bài thơ
nghĩ rằng nó không thể
bạn đắm mình trong chất lỏng màu đen
của mọi người và đêm
hôm đó
 
 
 
ở ngay lối vào siêu thị Big C
nơi mọi người đi
 
tít mù mua bán
bạn thấy một khu rừng
có các cành cây
một con chim đang bay
hai cánh hơi tư lự
 
trên lối vào
bạn ngồi
rượu say
bạn biết hôm nay
thế là
đủ
 
- tôi không biết
- hình như tôi đang sốt
 
một người đàn ông đến gần
bạn, một người phụ nữ cũng đến gần
chạm vào bạn
vào khu rừng
mây trôi...
họ gọi
họ gõ
họ sờ
họ không biết làm gì
mới được cho là đủ
 
- tôi không biết
- hình như tôi bị sốt
 
tết này bạn rắc mình như chiếc lá khô
trên lối đi
khi
cả siêu thị như khu rừng chuyển sang lá vàng
như mắt nàng
vừa khóc
 
bạn không bao giờ
vào siêu thị
ngôi đền
thiêng liêng
màu vàng
nhưng máy tính tiền
bị hỏng
 
và tôi
ôi
lúc ấy
cũng khoanh tay, nhìn lên
phía bầu trời: dạ, dạ...
 
khi đền thiêng
đến phiên
gọi đúng tên tôi
chỉ sai chữ lót
 
 
 

cũng có lúc bài thơ thấy một nhà văn

 
bỏ ăn
nó nghĩ có lẽ chàng đã già hay mệt
 
chàng té xuống, mẩu bút chì vẫn cầm trong tay
rà soát các chương tiểu sử
người ta mô tả
chàng
 
chàng nhìn về tương lai
không cần quá khứ
như lá thư, mà ngảy xưa ai đã nói
những lời lăng mạ
chàng
 
chàng không lo lắng lá thư
như lỗi chính tả không thể tránh khỏi
nhưng nếu bạn cố tình chỉnh sửa
lý lịch chàng
như bây giờ người ta báo công an
thì chàng rất sợ
 
như khi bạn gửi
cho ông Tổng biên tập
kể về gánh nặng của nhà văn
bỏ ăn
vừa mới chết
 
bạn sẽ nhận lại một lá thư theo mẫu:
- Kính gửi ông/bà...
hạn chót đã là ngày hôm qua
ông/bà bị muộn
xin vui lòng giữ chúng cho chính mình
làm của riêng
mấy trò tung bay
múa may
bất tử...
 
 
 

bạn nhận được lời chúc phúc

 
như nhận bài thơ lúc mùa thay gió
không phải chiếc lá che mặt trong lễ hội Halloween
gió sẽ làm chiếc lá có lúc hơi khập khiễng
như bị đau chân
 
chúng ta lẽ ra
đã dễ dàng vượt qua
nhiều điều trong đời sống
như khi tắm gội
không cần phải xả nhiều nước thải đến thế
 
chúng ta chuyển động
như thành phố pha màu lúc hoàng hôn của
các sự cố
không ngừng
làm những đám mây cũng giả vờ buồn
và nghẹn thở
 
chúng ta
chỉ có thời gian nghỉ ngơi với ngón tay bị sờn nắng
để sư thât là những suy nghĩ phồng rộp
 
chúng ta
giả vờ làm những đứa trẻ
với những kẻ
thích bịt miệng hay bóp cổ
rồi sau đó vẫy tay gọi chúng ta đi ăn
 
và chúng ta nhận ra
trái đất không chỉ ba phần tư nước mắt
mà ba phần tư đám mây
đang bay, thả bom chùm trên đầu các cậu bé
không biết nói dối
 
đám mây
sẽ hoá trang thành mái tóc hay hàm râu của những kẻ
với đôi mắt tham lam
mắng chúng ta không phải người Việt Nam
chỉ uống cà-phê mà cứ đòi yêu nước
 
 
 
----------------
 
 

Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021