thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
BỐN BÀI THƠ VĂN XUÔI [Cáo biệt gió | Thành luỹ của củi cành | Huy hoàng | Cậu bỏ đi là hay đó, Athur Rimbaud ơi!]
 
Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường
 
 
RENÉ CHAR
(1907-1988)
 
 

CÁO BIỆT GIÓ

 
Lưng chừng ngọn đồi làng là những cánh đồng mimosa dựng trại. Vào mùa hái hoa, ở một chỗ cách xa vị trí đó, đôi khi có thể xảy ra sự gặp gỡ bất ngờ và thơm ngát một cô gái mà đôi tay đã bận rộn cả ngày với nhánh cành mảnh mai. Tựa một ngọn đèn mà vòng hào quang là làn hương thơm, nàng cất bước, quay lưng lại hướng gió.
 
Bắt chuyện với nàng là phạm thánh.
 
Gót hài giẫm lên cỏ hãy tránh ra cho nàng bước. Lúc ấy hoạ may bạn có thể phàn nàn đã bắt gặp trên môi nàng ảo giác về sự ướt át của đêm.
 
 

THÀNH LŨY CỦA CỦI CÀNH

 
Đối tượng của thơ là sự phong vương bằng cách xoá bỏ cá nhân chúng ta, qua bài thơ, đưa chúng ta tới sự trọn vẹn của cái chỉ được phát hoạ hay bị méo mó bởi những khoe khoang về cá thể.
 
Thơ là những mảnh đời chưa thối rã mà chúng ta ném vào mặt cái chết thối tha, nhưng ném khá cao để nó dội ngược vào thế giới xiển dương đơn vị.
 
Chúng ta lạc hướng và chúng ta không mơ mộng. Nhưng vẫn có một ngọn nến bấp bênh trên tay chúng ta. Thế là bóng tối mà chúng ta đang bước vào là giấc ngủ tương lai không ngớt bị rút ngắn.
 
Khi chúng ta đã có khá đủ khả năng sử dụng chiếc thang của thiên nhiên để vươn tới một đỉnh khai tâm nào đó, chúng ta bỏ lại các nấc thấp ở dưới; nhưng khi trở xuống chúng ta lại khiến các nấc cao tụt theo.
 
 

HUY HOÀNG

 
Mùa hè ca hát trên mỏm đá mến chuộng của nó khi em hiện ra, mùa hè ca hát xa chúng ta đang im lặng, thân thiện, tự do muộn phiền, biển bao la hơn biển mà chiếc xẻng xanh đang đùa nghịch dưới chân chúng ta.
 
Mùa hè ca hát và tim em lướt sóng xa anh. Anh hôn lên sự can trường của em, lắng nghe nỗi hoang mang của em. Con đường trên sự cực đoan của sóng vươn lên những đỉnh bọt nước nơi có những đức tính sát nhân đối với đôi tay nâng căn nhà của chúng ta. Chúng ta không tin tưởng. Chúng ta bị vây hãm.
 
Năm tháng trôi qua. Dông gió chết dần. Thế giới bỏ đi. Anh nghe nhói đau khi tim em không còn nhận ra anh. Anh đã yêu em, anh đã thay đổi tất cả để được chung thuỷ với em.
 
 

CẬU BỎ ĐI LÀ HAY ĐÓ, ARTHUR RIMBAUD ƠI!

 
Cậu bỏ đi là hay đó, Athur Rimbaud ơi! Cái tuổi mười tám cưỡng lại tình bạn, cái ác tâm, sự rồ dại của bọn thi sĩ ở Paris cũng như tiếng ong vo ve vô dụng của gia đình cậu hơi bị điên khùng ở vùng Ardennes, cậu đã thả chúng tung bay theo gió biển, ném chúng dưới lưỡi dao của máy chém đã tới quá sớm. Cậu đã có lý khi rời con đại lộ của bọn lười, các quán nhậu của lũ đái thơ nhạc để đến với địa ngục của thú vật, đến với thương mại của các tên lái buôn gian xảo, và tiếng chào hỏi của những người mộc mạc.
 
Cái vươn lên mang tính phi lý của thể xác và linh hồn, viên đạn của khẩu đại bác bay tới đích bằng cách huỷ diệt nó bởi sự nổ tung, vâng, đó mới chính là cuộc đời thật của một anh đàn ông! Người ta không thể mãi mãi vặn cổ đồng loại khi bước ra khỏi tuổi thơ. Nếu các hoả diệm sơn ít dời đổi chỗ, phún thạch của chúng chảy vòng quanh sự trống vắng của thế gian cung cấp cho thế giới những đức tính reo vui từ bên trong những vết lở.
 
Cậu bỏ đi là hay đó, Athur Rimbaud ơi! Nhờ có cậu, lũ chúng tôi vài đứa đang nghĩ rằng hạnh phúc là một khả thể dù không có bằng chứng.
 
 
--------------
Nguồn: René Char, Fureur et mystère (Paris: Gallimard, 1948), và La Parole en archipel (Paris: Gallimard, 1962).
 
 
Đã đăng:
 
Đêm đã phủ lên phân nửa đường đi của mình. Nền trời chất đống vào giây phút ấy sắp nằm trọn vẹn trong tầm nhìn của ta... | Cần phải leo lên nhiều giáo điều và cả núi băng để có thể may mắn thành công và thức dậy hồng tươi trên tảng đá giường nằm... | Cũng như có nhiều đêm khác nhau trong không gian, có nhiều thần linh trên các bãi biển của ngày. Nhưng các vị trải rộng đến độ giữa hơi thở và cơn nấc một cuộc sống đã qua đi... | ... Khuôn mặt đẹp đẽ không mang hình ảnh những ngày xưa ấy phản chiếu, chắc chắn sẽ giết chết giấc ngủ, trong tấm gương soi của cái nhìn chúng ta... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
Con chim vàng anh bay vào thủ đô bình minh. / Lưỡi gươm của tiếng hót nó đóng kín chiếc giường sầu muộn... | Những kẻ chia sẻ các kỷ niệm của mình, / Sự cô đơn đòi chúng lại, lập tức làm câm lặng... | Ta hãy quay nhanh vòng quay của tinh tú và những vết loét của vũ trụ. Nhưng tại sao phải có niềm vui, tại sao phải có nỗi đau? ... | Có một người, không còn thấy đói, không bao giờ còn biết đói, bởi vì hắn ta đã ngốn hết bao nhiêu là di sản... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
Khúc "Khai từ" và 33 bài thơ trong EN TRENTE TROIS MORCEAUX của René Char (1907-1988) ... Sự tĩnh lặng của chiều tà xích đến gần mỗi tảng đá và thả chiếc neo đớn đau / Rồi đêm tới đầy những chiến trận... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
 
Ngày xưa cỏ, vào giờ mà những con đường của trái đất hợp hoà trong sự tàn tạ, bừng sáng trên những nhận thức và âu yếm cao vươn những cọng lá. Những hiệp sĩ của ngày nẩy sinh trong ánh mắt tình yêu và các toà lâu đài của người tình đếm được ngần ấy khung cửa như vực thẳm cưu mang những giông bão nhẹ nhàng... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
 
Ta lắng nghe bước đi bên trong đôi chân mình / Biển chết những ngọn sóng trên đầu... | Nỗi buồn của người thất học trong bóng tối của những chai lọ / Nỗi âu lo khó nhận ra nơi những người thợ đóng xe / Những đồng bạc cắc trong chiếc bình sâu đáy... | Đời sống nào ló dạng / cũng kết thúc một kẻ bị thương... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
Hai bài thơ tình “Madeleine à la veilleuse” và “Madeleine qui veillait”... Một ngày tuỳ nghi, những kẻ khác cho dù không khao khát bằng ta, sẽ lột chiếc áo vải của em, sẽ nằm lên chiếc giường của em. Nhưng khi ra đi họ sẽ quên dập tắt ngọn đèn chong... | ... Tôi đưa hai bàn tay lên ôm đầu cô và hôn lên mắt và lên tóc cô. Madeleine bỏ đi, biến mất dưới những bậc cầu thang xe điện hầm mà những cánh cửa sắt sắp được kéo xuống lưng chừng và sẵn sàng đóng lại... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
Năm bài thơ tình “La chambre dans l’espace”, “Vivante demain”, “L’amoureuse en secret”, “Allégeance” và “Marthe”... Như tiếng hót của con bồ câu trong rừng khi trận mưa rào gần đến — không gian phủ bụi mưa, mặt trời ám ảnh —, tôi thức dậy rửa sạch, tôi chảy tan khi đứng lên; tôi hái bầu trời mới sáng... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
 

Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021