Dường như ít có ai gọi James Joyce là một nhà thơ, dù ông đã làm thơ từ thuở còn đi học. Năm 1891, lúc mười chín tuổi, ông đã viết bài thơ "Et Tu Healy" như một phản ứng đối với giáo hội Thiên Chúa Roma về cái chết của Charles Stewart Parnell, một nhà lãnh tụ dân tộc chủ nghĩa của Ái-nhĩ-lan. John Stanislaus Joyce, thân phụ của James Joyce, đã đem in bài thơ ấy và gửi một bản đến thư viện của toà thánh Vatican.

 

Tác phẩm đầu tiên của James Joyce đến với độc giả là một tập thơ gồm 36 bài, Chamber Music [Nhạc thính phòng], xuất bản năm 1907, bảy năm trước khi tập truyện ngắn Dubliners [Người Dublin] được ấn hành. (Đúng ra, tập truyện ngắn này đã được hoàn tất từ năm 1904, nhưng chịu lận đận vì vấn đề kiểm duyệt. Chính quyền lúc ấy nghi ngờ ông có ý châm biếm vua Edward VII.)

 

Sau những cuốn tiểu thuyết lẫy lừng như A Portrait of the Artist as a Young Man [Chân dung người nghệ sĩ như một chàng trai, 1916], và Ulysses [1922], độc giả lại thấy tập thơ thứ nhì của ông, Pomes Penyeach [1927], gồm 13 bài thơ viết giữa những năm 1904 và 1924. Sau đó, năm 1937, ông lại cho xuất bản cuốn Collected Poems [Những bài thơ sưu tập], trước khi tung ra tác phẩm lạ lùng và khó khăn nhất của ông, cuốn tiểu thuyết Finnegans Wake [1939].

 

Thơ của James Joyce giàu nhạc tính, cho thấy ảnh hưởng của một tâm hồn âm nhạc. Thân mẫu của ông là một nhạc sĩ piano tài hoa, và chính ông là một ca sĩ tenor điêu luyện. Có lần ông đã tham gia vào một cuộc thi hát, tranh tài với cả John McCormack, một ca sĩ tenor nổi tiếng của Ái-nhĩ-lan. Trong di cảo của ông, hiện được gìn giữ tại Harry Ransom Center ở University of Texas, chúng ta có thể thấy hàng ngàn món do chính tay ông viết, và trong đó, ngoài những bản thảo văn xuôi, thơ, thư từ và những bản dịch, còn có cả những ca từ và những nhạc phẩm mà ông chưa từng công bố.

-----------------

Dịch từ nguyên tác Anh văn: “All Day I Hear the Noise of Waters”, “At That Hour” và “Gentle Lady, Do Not Sing”, trong James Joyce, Poems (PoemHunter.Com - The World's Poerty Archive, 2004) 5, 7, 17.