|
|
Nhịp điệu châu thổ mới
|
|
tưởng nhớ ngày mất của bà nội
Chương một Nến được đốt lên sớm hơn mọi thế kỷ trước
Những vết rạn dương gian chầm chậm tràn đầy
Ánh bình minh, đấy bình minh linh ẩn
Dâng ngập những mái nhà, những vòm cây, những đỉnh núi u trầm
Đỉnh sáng dựng lá cờ khải ca, lá cờ bất tử
Lá cờ sinh ra không được phép thiếu ngày
Con đường của cái chết đẹp không bao giờ đánh lừa hướng đi của ánh sáng
Nhịp chuyển động của cô đơn về kí ức hoang tàn
Mọc lên cánh đồng xanh phía thì thào cháy họng
Dào lên miền nghiệt đới ướt át, run rẩy đã từng khóc trộm
Trong hạn hán, cộng đồng nấu cháo những cánh buồm
Bầy ngựa bạch âm thanh mang thông điệp sự ra đi kỳ vĩ
Đôi mắt mở ra tạ lỗi lần cuối cùng những đồ đạc thế kỷ
Và ở đấy, trong ngôi nhà sực nức mùi rơm hoàng hôn say đắm
Người Nông Dân Già đặt tên những hành lý của mình
Và ở đấy, vọng lên từ đáy chén cổ nơi trú ngụ những linh hồn rượu
Những Quốc Vương xưa tự đánh đắm mình
Vọng lên tiếng khởi nguyên chưa bao giờ ố nhục, chưa bao giờ chảy máu
Hoà vào bản kinh của cỏ trong vườn
Khởi xướng từ bóng tối đang lan toả những tiếng không phải tiếng
Rồi những tiếng ngập ngừng, rồi thanh thoát, và dâng khắp, vang vang
Hiện lên những gương mặt bị chia xẻ và lắp ghép
Tóc tìm tóc, tai tìm tai, mắt tìm mắt, và máu tìm lại máu
Những ống họng bị cắt đứt lần tìm và tự hồi sức
Và chảy trong thức tỉnh lần mò, và chảy trong mê man lộng lẫy
Nến được đốt lên sớm hơn mọi thế kỷ trước
Vầng dương thổn thức trên cánh đồng vải liệm thơm tho
Có tiếng gõ lên cánh cửa vô hình, và tiếng mở cửa vang xa
Lá sang sảng khua lên, và vang xa, không sao cầm được…
Khẽ cúi đầu, khẽ mỉm cười trong vô bờ nhận biết
Người Nông Dân Già căng lên vạt sáng áo mình
Có con thuyền chở đầy trẻ con đổ xuống khu vườn
Tiếng đùa nghịch dâng lên rồi lặng chìm vào đất
Nến được đốt lên sớm hơn mọi thế kỷ trước
Ra đi như giấc ngủ của cây và hơn thế
Như tan chảy qua những kẽ tay kí ức, và hơn thế
Như hơi thở ẩm ướt và nóng hổi phủ lên Châu Thổ, và hơn thế
Ra đi, đó là ánh sáng
Dựng lên tất cả những cái thây của bóng tối đầm đìa
Chương hai Tiếng tù và trôi qua thế giới khói biền biệt phía bên kia
Mở con đường hay mê ngủ, nức nở và cầu nguyện
Phía bên kia, những vầng mây không mang họ của nước
Chở lịch sử của chúng trôi nham nhở dọc chân trời
Và đã đến, bầy ngựa bạch âm thanh, mang theo di chúc
Phía bên kia, những miền không phân biệt, dựng lá cờ xương thịt
Dựng dưới chỏm tóc đen, dựng dưới hàm răng sáng
Dựng lên một Cậu Bé, dựng lên nín thở
Bản di chúc đã đến, phía bên kia, bầy ngựa bạch rũ bờm
Phía bên kia, quanh bước chân Cậu Bé hiện lên
Con chuột đồng loang loáng vệt đất nâu trên thế giới đắm mê của cỏ
Con chuột đồng bỏ quên công thức và nỗi khát thèm gặm nhấm
Con chuột đồng dừng lại, cắn môi bên bông hoa cổ tích
Tù và trôi, tù và trôi, gọi tên thiêng của từng dòng họ
Con chuột đồng ra đi trên mùa màng khổ đau như ngày khởi sinh, như ngày tận thế
Con chuột đồng ngây dại nhìn những ngôi sao, lần đầu nhận biết
Những bí mật đau đớn của răng nanh thế kỷ không còn
Con chuột đồng tha thứ răng nanh trong khúc chia ly của những thế hệ ngũ cốc
Tiếng tù và cổ xưa… tha thứ… tha thứ… và khóc khẽ. Bời bời.
Phía bên kia, dọc bước chân Cậu bé, đâu đây gần như giấc ngủ và mí mắt
Con rắn mở cửa hang nhìn thẳng vào nọc độc
Không oán hận, không tiếc thương, chỉ có thổn thức
Chỉ có thổn thức, thổn thức mênh mang như chưa từng lén lút
Sự lấp lánh của nọc độc hắt lên những khoảng sáng mù
Phía bên kia. Và không phân biệt. Và cố đừng nhắc lại
Hiện lên con đường đôi mắt nước, Cậu Bé đi
Thức dậy linh hồn những trâu cày chưa kịp quay về hoang dã
Hiện lên linh hồn những lưỡi cày đá
Chưa tỉnh khỏi cơn mê mùa ngũ cốc chết liều
Thức dậy như ráo hoảnh linh hồn những hạt mầm chết yểu
Trong chiếc quan tài trái vụ nanh sữa vẫn nồng thơm
Và bên kia, bên kia… bàn tay Người Nông Dân Già chầm chậm
Bò tự tin trên đầu những linh hồn
Ở đó xoè những ngón tay, những con đường tin cậy trong im lặng
Lan rộng những hoa vân mầu mỡ bí ẩn đất đai
Ở đó chờ đợi trong tiếng rống và rì rầm tự nguyện
Những ngón tay đón đợi những ngón chân để không thể chết
Ở đó, những nấm mộ – những hướng dương âm bản thầm thì
Mọc về phía mặt người và tươi tốt
Bởi những giọng nói và uống chầm chậm những dòng tóc
Và ở đó, Cậu Bé quay về trong tiếng gọi bản di chúc
Trên những đỉnh đồi vàng thức dậy cổ xưa.
Chương ba Những ngón tay Người Nông Dân Già lặng lẽ trải ra
Trải xa mãi, xa xa… không bến bờ. Bất tận
Đất đai muôn năm, đất đai không ân hận
Có ai đó run rẩy, tiếng vừa thức dậy
Cậu Bé kịp về đón nhận sự trải dài của những ngón tay
Thổ ngữ gieo từ bàn tay Người Nông Dân Già vào bàn tay Cậu Bé
Cậu Bé chầm chậm mở vương quốc của mình và chầm chậm khép vào
Và lúc đó những dòng sông nước mắt bắt đầu tuôn chảy
Chảy về ngày mai, nơi hàng rào chân trời nở mãi mùa hoa lạ
Chảy về hôm qua phần sống của người
Trong chiếc áo những lối khâu giấu một nửa mặt chỉ
Quanh Người Nông Dân Già giờ đây
Dâng lên
Ngân lên
Giàn giụa những cái tai – những hồ nước cạn
Những ngôi sao vùi trong mây tối
Vừa nảy chồi xoè lá sáng lung linh
Và lúc này, lá phổi trong ngực người
Được giặt giũ, phơi phóng và gấp lại
Cất trong rương thơm kí ức lên mười
Và lúc này, người mặc lá phổi mới tay dài
Thường bay qua cánh đồng mỗi ngày cuối chiều
Và dừng lại trên đầu
Khâu lặng lẽ những hơi thở rách
Và lúc này, ngôi nhà mang đời sống mới
Bữa tiệc tự do đang giục giã nhóm lò
Mang đời sống mới chiếc giường, bàn ghế, và cốc chén
Trên dây phơi một đời sống mới, lối ra vườn và rau cải đắng
Đời sống mới khua vang bát đĩa, trầm trầm củi khô và háo hức ấm đun nước
Đời sống mới rạng ngời gạo, rực rỡ ớt và lấp lánh lưỡi mới của dao
Đời sống mới những gương mặt, những bước chân, những thì thào qua dậu
Những ngọn đèn sáng mới một đời sống và khói mới những nén hương
Người Nông Dân Già và lúc này
Đang tĩnh tụ,
đang trôi,
và đang sinh nở
Trên cánh đồng vải liệm xôn xao
Âm nhạc đến với Người – Âm nhạc không bao giờ bị vấy bẩn
Đến trong trống – linh hồn của kiêu hãnh, khát vọng mang cảm xúc vĩ đại
Đến trong nhị – linh hồn những goá bụa chói sáng và nước mắt đẹp buổi tối
Đến trong kèn – linh hồn những cổ họng chứa đầy ánh sáng bi thương
Bị chém đứt trong cơn phản loạn của phẩm hạnh ngôn ngữ
Âm nhạc phủ miền cây lá xum xuê, nồng ấm quanh Người
Âm nhạc tưng bừng nở những mùa hoa nến
Âm nhạc lùa gió từ mọi đỉnh núi và nước đầu nguồn mọi con sông
Âm nhạc đến thổi ấm những tiếng gọi đã chết đột ngột vì lạnh
Và không còn gìn giữ, dọc châu thổ, không giấu giếm điều gì
Và lúc này, Người Nông Dân Già khép cửa ra đi
Còn lại bên thềm mắt vệt loáng ướt trăng
Đọng lại ngàn năm – muối của ánh sáng
Chỉ còn lại trên những ngón tay trải dài
Con đường vô tội của bài ca ngũ cốc
Và Cậu Bé đi gọi tên linh hồn đất
Bằng những cách reo âm tiết của riêng mình
Chương bốn Những người đàn bà già của làng đồng phục màu nâu
Đến quanh Người Nông Dân Già
Những cái cây mảnh mai, xào xạc
Tóc họ chói sáng, tung những tia sáng vô tận
Mắt họ mở một vũ trụ tối đến trong vắt, sáng đến u huyền
Họ ngồi xuống trong vòm sáng vang vang của nến
– Xin chào Người!
Họ cất tiếng và mỉm cười
Họ đung đưa như lá, như hoa, đung đưa như quả
Họ đung đưa như khói, như lửa và như nước sóng sánh
– Xin chào Người!
Họ cất tiếng thời gian
Những ngày đổi mùa trên đất đai xứ sở
Họ cất tiếng và những cái cây lưu niên trong vườn quên đi lớp vỏ già của chúng
Những cái rễ lại bước đi và nhựa
Lại dâng lên tràn trề đỉnh đầu cây
– Xin chào Người!
Và bắt đầu họ hát
Bài hát về sự sinh ra và chiếc áo:
Chúng ta sinh ra, chỉ có sinh ra…
Chúng ta sinh ra, non run rẩy, trong suốt run rẩy và chói loà run rẩy
Chúng ta sinh ra phủ ngập phăng phắc, bền vững phăng phắc, và tinh kết phăng phắc
Chúng ta sinh ra bằng các cách sinh ra
Chúng ta sinh ra bằng các cách sinh lại
Chúng ta sinh ra bằng các cách biến mất
Và những chiếc áo mang theo chúng ta
Những chiếc áo yếu đuối từng khóc ròng theo hai ống tay buổi tối
Những chiếc áo kiên nhẫn và bạc nhược theo hơi thở chúng ta
Những tàn tạ, xum xuê, khởi xướng và kết thúc
Chúng ta sinh ra, chỉ có sinh ra
Chúng ta sinh ra miên man, phủ ngập những cánh đồng cái chết
Chúng ta gửi vào cỏ cây, vào đất, vào nước
Vào những đám mây, những ngôi sao, vào những dãy núi
Chúng ta gửi vào ngôi mộ, vào cả mùa cải táng
Vào bóng tối, chúng ta gửi, vào ánh sáng
Vào chính hơi thở đã mất bởi chúng ta, đánh cắp bởi chúng ta
Và những chiếc áo mọc quanh chúng ta
Đấy những lá của chúng ta
Đấy hội hoạ, đấy kiến trúc – những thẩm mỹ tội lỗi
Đấy reo vang của vải, đấy bệnh câm của vải
Đấy rũ rượi, căng tràn, đấy giản đơn, tha thứ
Chúng ta sinh ra, khúc rốn thời gian biền biệt
Chúng ta sinh ra khóc ròng những dòng sông
Chúng ta sinh ra, lửa cháy mãi trong bếp, trên đồng, trên đỉnh núi không hề đứt quãng
Và những chiếc áo đại diện phía thị giác chúng ta
Những chiếc áo bị hành hình trên dây phơi mang ý thức của nước
Bay lên khỏi răng hàm của sự mục nát
Bay lên và cười và nói
Ở mọi nơi chốn của Nhật Nguyệt
Chúng ta sinh ra
Sinh ra
Sinh ra
Thanh đới hiện lên cầu vồng bảy sắc
– Xin chào Người!
Những vòm họng được cọ rửa
– Xin chào Người!
Và hoàng hôn rực rỡ
Có nỗi đau chưa nguôi trong tự do của vải
Đó là sự tự vẫn của may sẵn
Những chiếc kim vừa nguyền rủa vừa khâu dọc mí mắt
– Xin chào Người!
Và chiếc áo mới đang hình thành
Tà áo chạy qua hoàng hồn đắm mê, qua bình minh lưỡng lự
Cuối đường kim dội lại tiếng Người
Chương năm Trong thống thiết, đắm mê, rền vang của trống, kèn và nhị
Chiếc quan tài dâng lên mãi, dâng lên… đám mây ngũ sác
Lửa nến reo cùng gió, những lá cờ của bản chất ánh sáng
Dâng cao mãi, dâng cao… con thuyền rồng trong hải lưu không gian cuồn cuộn
Những hồ nước mắt dâng đầy, những dòng sông nước mắt giàn giụa, không bờ bến
Cây hai bên đường dựng lên những lá cờ sáng bạc
Cậu Bé đi lá cờ chủ ngũ sắc dẫn đầu
Những lá cờ đuôi nheo, những lá phướn tươi ròng chảy xiết trong gió
Hiện lên trong máu Cậu Bé con đường ngũ cốc tương lai
Hiện lên trong mắt Cậu Bé ánh sáng của ý thức diệp lục mới
Hiện lên thế giới những lá cờ tốt tươi trong giấc ngủ đất đai
Và âm nhạc dâng lên xứ sở
Bóng thể xác tan đi trong ánh sáng chan hoà
Những người đàn bà già của làng đồng phục màu nâu
Những trụ cầu mảnh mai, suốt đời bền vừng
Họ dựng lên cây cầu
Và con đường vươn ra lộng lẫy
Cây cầu bắc mãi vào xa xôi, bắc mãi vào gần gũi
Cây cầu lan xa tiếng cười
Ánh sáng lướt qua những trụ cầu nâu
Và Người Nông Dân Già đi – vệt sao băng chói trắng
Những người đàn bà già ngước lên và hát
Lời hát sum vầy như đất vun, như thóc vun và như lá xum xuê
Họ hát từ chân lư đồng, ra bậc cửa, ra ngõ, ra con đường và ra vĩnh viễn
– Người đang đi, kìa! Người đang đến
Con đường Người không đổi thay, không mở đầu không kết thúc
Người đang đến, Người đang trở về
Con đường tinh kết. Con đường lan toả
Chúng tối thấy Người trong Một và trong Vô Vàn
Đâu cũng con đường, trong huyết, trong cốt
Trong cỏ cây, trong đất, trong nước, trong gió
Và trong những biên giới của hư vô chưa sinh nở con đường
Và Cậu Bé đi, chỉ nghe rung mười đầu ngón tay tiếng chảy của máu lên cờ ngũ sắc
Đi qua những ngôi nhà đang sụp lạy, loang lổ hoàng hôn
Đi trong im lặng của riêng mình, những nhẫn nhục không được phép lên tiếng
Đi như một trụ cầu mọc lên để đỡ lấy một Giọng Nói
Những người đàn bà già của làng biền biệt và bền bỉ, không thể nào gục gãy
Những vầng trán khô sạch, hắt lên ánh sáng trầm
Những đôi mắt gìn giữ phần sáng xa xăm như lửa trên đồng sắp tắt
Đi và hương dậy thơm. Đi và răng đen lóng lánh:
– Con đường Người chảy thấu qua bóng tối chúng tôi
Dậy lên cơm mơ đằm thắm giấc ngủ
Nụ cười đổi ngôi lướt trên môi tối
Bóng đêm thay mùa vọng tiếng sột soạt ấm áp và quen thuộc
Và bình minh sang trọng đang phơi ngũ cốc trong bóng tối
Những mí mắt cổ, héo khô được tưới tắm, non tươi và ứ nhựa
Và cái nhìn không biết chớp nổ tung những vỏ mắt dày
Trong những hốc tối khổng lồ chúng tôi ngửa mặt
Nhìn con đường của Người và chúng tôi đẹp chan hoà
– Con đường Người chảy thấu qua ngôn ngữ chúng tôi
Hồi sức những âm tiết đơn, sinh sôi đã bào
Mang ý nghĩa mới tiếng gọi, tái sinh những tiếng vọng
Ngôn ngữ máu minh chứng chúng tôi
Ngôn ngữ ánh sáng minh chứng con cháu chúng tôi
Chúng tôi ngước nhìn con đường Người và chúng tôi đẹp bền vững
Và Cậu Bé đi trong tiếng đập rền rĩ của cờ ngũ sắc
Đập rung ánh ngày và vọng đến những cánh rừng đêm
Nơi những lá cờ đã say ngủ, quên cả mùa di cư, quên những con đường gió
Giờ đập cánh bay lên, lượn quanh cờ ngũ sắc theo hình trôn ốc
Và Cậu Bé đi không phải dựng lên một lá cờ khác
Chỉ đi như một trụ cầu để dựng lên một Giọng Nói
Chương sáu Những phần sống ra đi, những quả đồi mọc lên
Mọc lên những quả đồi đã mười năm, một trăm năm, một ngìn năm và hơn nữa…
Mọc lên không buồn vui, không so sánh. Những quả đồi câm
Câm trước lãng quên, trước tưởng nhớ, trước chân thành, giả dối. Những quả đồi…
Mọc trên mọi ý đồ, mọi thù hận ngớ ngẩn, trên lòng vị tha sống sượng
Mọc trên mọi tội nghiệp, mọi ngạo mạn, trên cả sự phát khóc
Đã mười năm, một trăm năm, một nghìn năm và hơn nữa…
Mọc lên dạy dỗ những phần sống hoang tưởng, những phần sống lang thang
Những phần sống cay đắng, ngọt ngào, những phần sống trong bản ghi nhớ
Những phần sống điên rồ sức lực để cứu chữa
Ngón tay thứ mười biến mất trước khi nhìn thấy
Cứu chữa ngón chân thứ mười một không lý giải và cái chớp chậm của mắt mù
Mọc lên những quả đồi, mọc lên… để cứu chữa những bí mật có công thức
Và giờ đây đang mọc những quả đồi mới
Vẫn mọc những quả đồi và còn mọc, mọc bạt ngàn
Sự cứu vớt quá ít ỏi hiệu nghiệm, nhưng vẫn mọc
Mọc kiên nhẫn. Không có gì kiên nhẫn hơn
Mọc lên chầm chậm
Chậm hơn cả sự mọc răng
Chậm hơn cả tóc mọc, chậm hơn sự nói thật của chúng ta
Và những người đàn bà già đồng phục màu nâu
Đi vòng quanh quả đồi vừa mới mọc trên một châu thổ máu vừa biến mất
Những vòng… những vòng… đẹp hơn cánh lượn của chim Phượng
Và trong bóng tối của máu phun chảy địa tầng mới
Những vòng
Những vòng
Họ hát
Bài hát gieo trồng vĩ đại nhất
Và bội thu trong mọi ngóc nghách bi thương, trầm uất này
– Chúng ta gieo hạt. Chúng ta gieo hạt
Sứ mệnh của chúng ta, sứ mệnh không bao giờ được nói trước
Chúng ta gieo hạt, những ngôi sao đổi ngôi
Đường bay của ánh sáng vang tiếng vỗ cánh bóng tối
Chúng ta gieo vào đất đai mê man, đất đai bất động
Gieo vào giấc ngủ hạn hán – những vết nứt chúng ta
Gieo vào giấc ngủ úng lụt – những tù đọng chúng ta
Chúng ta gieo vào sự chối từ, gieo vào cơn dị ứng
Gieo vào những hốc chân răng gãy, những lỗ chân tóc rụng
Gieo vào những lỗ tai điếc, những lỗ mũi ngạt, vào những hốc mắt mù
Gieo vào giường ngủ, vào chăn chiếu, vào giày và tất
Gieo xuống những hôn phối, những ly dị, gieo xuống những cắt rốn
Gieo xuống những ngạt thở, những nức nở, những quằn quại rên xiết
Gieo xuống những kinh hoàng, những chui rúc trốn chạy, những cơn dại
Gieo xuống những bệnh đao, những máu trắng
Gieo xuống những bại liệt, những tự vẫn
Gieo xuống bóng tối mê man đang xiết bỏng cặp môi đen vào ánh sáng đầm đìa
Những người đàn bà, những vòng… những vòng…
Và rộng mãi tận cánh đồng bị lãng quên trên những bến bờ xa
Họ gieo xuống
Và ra đi
Họ gieo chính họ,
Và không trở lại
chỉ còn những dấu chân lớp lớp hoá vào đất
chỉ còn lại trong gió thì thầm mãi khuya
chỉ còn vệt nâu thẫm loang dài trên xứ sở
chỉ còn lại trong đôi mắt Cậu Bé, ánh sáng vô bờ
và không ai, lúc này, nhìn thấy vệt nối giữa bóng tối và ánh sáng
Chương bảy Bóng tối gọi từ bên này đến bên kia cánh đồng
Ngày của trống, nhị, kèn đã cài then cửa
Ngày của cờ ngũ sắc, cờ đuôi nheo, của phướn đã gấp lại
Hạt đã gieo và phục kín trên con đường độc đáo của đói khát và hy vọng
Sự nghi ngờ của đất đã trĩu nhẹ mí mắt và mũi đã thở đều đều
Và Cậu Bé đến, bầu trời rền rĩ những ngôi sao đang mọc
Mọc cả những ngôi sao mù trong im lặng kim cương
Có tiếng rống khàn khàn những cánh đồng úp mặt
Và tiếng vật vã quen thuộc của nước trên những cánh đồng xa
Và trên những điều kia phủ ngập cơn mê nỗi buồn số phận
Và trên cả nỗi buồn là Giọng Nói
Cậu Bé đến sờ tay trên từng gương mặt mộ
Và máu không bao giờ cũ rống vang trên mười đầu ngón tay
Rống vang đến vỡ giọng bởi nỗi sợ không được nghe thấy
Cậu Bé đến và mỉm cười
Và giờ đây mọc lên một quả đồi mới, mọc lên một người bạn
Mọc lên không sụp đổ bởi cơn mưa lầm lạc, khốn cùng
Mọc lên bên cạnh Cậu Bé. Và lộng lẫy song đôi và thấu hiểu song đôi
Và im lặng cùng nhau trong sự đợi chờ của thế giới những lá cờ say ngủ
Đêm vĩ đại và linh ẩn đã chuẩn bị con đường cho Cậu Bé
Những Quả đồi tự xưng tên tuổi thật của mình
Tất cả thức dậy và đứng lên những quả đồi bóng tối
Thức dậy không quờ tay tìm đèn và không cả ho khan
Thức dậy và rút những chân hương ra khỏi ngực mình
Thức dậy để chào đón một giọng nói
Hà Đông 1995
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021