Hãy nghiêng mình

xuyên thủng mặt nhẵn nhụi

 

Cam

xanh

xám

màu son

lướt qua và bơi

những bài thơ tôi

 

Khắp chung quanh suy tưởng tôi

đột ngột xoay vòng lại

những con cá màu lá cây

 

 

 

 

Một chiếc phong bì bị xé nát phóng lớn căn buồng tôi

Tôi xô đẩy những kỷ niệm

Đi thôi

 

Tôi để quên mất chiếc va-li

 

 

 

Mặt trời ngủ trước cửa

bên phải hay bên trái

                                          cùng giờ

gió nổi

                                                    đêm tới

 

 

                    VÀO CỬA TỰ DO

 

mây chết đuối trong gương

                                                   ở hết mọi tầng lầu

                                          tất cả các bức vách đều có tai

ngay cạnh đây

cây cối đeo những chuỗi tiếng kêu

mắt ngước lên trời

                                                                 ta mất trí

 

              NGUY HIỂM CHẾT NGƯỜI

 

 

 

 

Tôi không ngủ hỡi Georgia

tôi phóng những mũi tên trong đêm tối Georgia

tôi chờ đợi Georgia

tôi suy nghĩ Geogia

Lửa cũng như tuyết Georgia

Đêm là láng giềng tôi Georgia

tôi lắng nghe không trừ một tiếng động Georgia

tôi thấy sợi khói bốc lên và bỏ trốn Georgia

tôi bước những bước nhè nhẹ trong bóng tối Georgia

tôi chạy đây là đường phố vùng ngoại ô Georgia

Đây một thành phố cũng vẫn một thành phố ấy

và tôi không quen biết Georgia

tôi vội vã này đây gió Georgia

và lạnh lẽo im lặng và sợ hãi Georgia

tôi bỏ trốn Georgia

tôi chạy Georgia

những đám mây xuống thấp chúng sắp rơi Georgia

tôi vươn đôi cánh tay Georgia

tôi không nhắm mắt Georgia

tôi gọi Georgia

tôi kêu Georgia

tôi gọi Georgia

tôi gọi em Georgia

Phải chăng em sẽ tới Georgia

lát nữa Georgia

Georgia Georgia Georgia

Georgia

tôi không ngủ Georgia

tôi chờ em    

Georgia

 

 

 

Một con voi trong bồn tắm

và ba đứa trẻ nằm ngủ

câu chuyện đặc biệt thật đặc biệt

câu chuyện mặt trời đi ngủ

 

 

 

Chúng ta hãy đi tìm những đứa trẻ

cha mẹ những đứa trẻ

con cái những đứa trẻ

những quả chuông mùa xuân

những dòng suối mùa hè

những luyến tiếc mùa thu

im lặng mùa đông

 

 

 

Những vòng vàng và những ngọn cờ

những đầu máy xe lửa những con tầu biển

và cơn gió lành mạnh và những đám mây

tôi bỏ mặc chúng thế thôi

trái tim tôi quá nhỏ

hay quá lớn

và đời tôi ngắn ngủi

tôi không rõ cái chết của tôi sẽ tới đúng lúc nào

nhưng tôi già đi

tôi bước xuống những bậc thềm hằng ngày

trong lúc để một lời kinh thoát khỏi đôi môi

Ở mỗi tầng lầu phải chăng một người bạn đang chờ tôi

phải chăng một tên cướp

phải chăng tôi

tôi không còn biết nhìn gì trên trời

ngoài một vì sao độc nhất hay một áng mây độc nhất

tùy theo nỗi buồn hay niềm vui của tôi

tôi không còn biết cúi đầu

phải chăng đầu quá nặng

Trong tay tôi tôi cũng không còn biết

mình cầm những bong bóng xà-bông hay những trái đại bác

tôi bước

tôi già đi

nhưng máu đỏ của tôi dòng máu đỏ thân mến của tôi

chảy khắp các mạch máu

đuổi tới phía trước những kỷ niệm của hiện tại

nhưng cơn khát của tôi quá lớn

tôi vẫn còn dừng lại và chờ đợi

ánh sáng

Thiên đường thiên đường thiên đường

 

 

 

Trên trời toả khói những con tầu lớn

và dưới đất chiều nay có một người đang viết

bên một ngọn nến

với một cây viết máy

Y nghĩ tới những cánh chim màu xám

tới những bản luân vũ chậm rãi là những cánh chim màu xám

y nghĩ tới những xứ mà y không quen biết

như người ta nghĩ tới con chó của mình đang ngủ

Y biết nhiều điều không có tên

ở dưới đất và trên các tầng trời

từ những nơi ấy bay đi những con tầu lớn

Cây cối kêu gào im lặng và mưa

Có một người đang viết bên một ngọn nến

bên một con chó đang ngủ

và y nghĩ tới trăng

Lại cũng có cả những cánh bướm kia những mẩu quảng cáo nho nhỏ của thiên đường

ngôi nhà của những thiên thần ăn mặc rất đàng hoàng

chủ nhân những cây gậy tao nhã

và những chiếc xe hơi lớn đơn giản mềm mại lặng lẽ

Các thiên thần là những người bạn

mà ta thường hỏi ý kiến khi lựa một chiếc cà-vạt

và là những kẻ thường buồn bã đáp

Hãy chọn chiếc nào có cùng màu với mắt anh

Các thiên thần biến đi trong những ánh nến

và chỉ còn cây cối

và dĩ nhiên là những loài thú mà người ta thường quên

những loài thú ẩn nấp

Những kẻ thẳng thắn ấy biết rằng im lặng là cần thiết

vào giờ phút này của đêm tối can trường

vào giờ phút này khi những lời nguyện cầu

và những bài ca bước xuống những chiếc thang bằng bông

Ấy là giờ phút người ta cũng thấy những đôi mắt

không muốn tắt

bất động như các thiên thần thượng đẳng

Hỡi các Thiên sứ của Paris hãy cho tôi mượn đôi cánh

hãy cho tôi mượn những ngón tay

hãy cho tôi mượn những bàn tay của các người

Liệu tôi có cần phải ngủ lâu đến thế

và đầu tôi có cần phải nặng hơn tội lỗi

Liệu tôi có cần phải chết không một tiếng kêu

trong im lặng mà cây cối đòi hỏi

bên một ngọn nến

bên một con chó đang ngủ.

 

 

 

Những tháng nho nhỏ những sợi khói nho nhỏ

và lãng quên mặc áo dài len

một cánh cửa mở ra dịu dàng

bên bức tường nơi gió sinh ra

bên khu vườn tuyệt phúc

nơi chư thánh và thiên thần

sợ sệt các mùa

Những lối đi không tên

ấy là những giờ phút hay những tháng năm

tôi dạo bước chầm chậm

khoác áo choàng màu cam nhạt

và đội nón rơm đen

Tôi không nhớ

có phải hôm ấy trời đẹp

tôi bước trong khi hút thuốc

và toả khói trong lúc bước

những bước chậm rãi

Đôi khi tôi thầm nhủ

Đã đến lúc phải dừng lại

nhưng tôi vẫn bước

Tôi thầm nhủ

Cần phải hóng mát

Cần phải ngắm mây

và hít thở đầy hai buồng phổi

Cần phải nhìn những con ruồi bay bay

và đi dạo mát vì sức khỏe

Không nên hút thuốc nhiều như vậy

tôi cũng tự nhủ

Phải tính sổ

tôi lại tự nhủ

mình bị nhức đầu

Đời tôi là một giọt nước dưới mi mắt

và tôi không còn hai mươi tuổi

Nhưng ta cứ tiếp tục

Những bài ca là những bài ca

và tháng ngày cũng chỉ là ngày tháng

tôi không còn một chút kính trọng nào đối với bản thân

nhưng tôi thấy những tên vô lại

hút cùng những điếu thuốc như tôi

và cũng ngu đần như tôi vậy

Tôi rất hài lòng

mà thật sự không hiểu vì sao

Quả thật là không đủ khi nói tới mặt trời

tới các vì sao

tới biển và tới sông

tới máu tới mắt tới những bàn tay

Rất nhiều khi cũng cần

nói tới những chuyện khác

Ta biết có những xứ rất đẹp

những người đàn ông rất đẹp

những người đàn bà dễ thương không kém

nhưng tất cả những điều đó thật sự chưa đủ

Cái trống rỗng đến choáng mặt

khua vang và lẳng nhẳng

khiến đầu nghiêng xuống

Ta nhìn và ta lại thấy

còn biết bao điều khác

lúc nào cũng vẫn là những điều ấy

Hằng hà sa số

y hệt

Và ở dưới kia thật đơn giản

có ai đó đang bước qua

giản dị như một lời chào

và tất cả một lần nữa lại bắt đầu lại

tôi đọc thấy nơi các tinh tú thiện chí của bằng hữu

trên một dòng sông tôi say đắm một bàn tay

tôi lắng nghe những đoá hoa đang hát ca

Có những cuộc giã từ của chim chóc

Một tiếng kêu rụng xuống như trái cây

Trời hỡi Trời

vậy là tôi vẫn sẽ hoài như thế

đầu trong tay

và tay trong đầu

 

 

 

 

Có lẽ trong hai mươi năm trong mười năm

trong năm năm nữa

khi những dòng sông máu đã khô cạn

và khi ngọn triều lớn của hờn căm sẽ dâng lên

và chỗi dậy mặt trời của những đám cháy

 

Tôi vẫn còn chờ một tiếng kêu như của một lần sinh

gần Paris và gần một cuộc đời

một tiếng còi hụ lớn

một tiếng kêu hấp hối

trước khi chấm dứt khổ đau

và tất cả những năm chết chóc trước mắt chúng ta

những năm rụng rơi như lá

 

Rốt cuộc sẽ có những năm bước vào

thành phố hoang vu

trụi trơn những kỷ niệm, tẩy sạch, điêu tàn

và chúng ta sẽ trở về thăm những phế tích lục lọi trong những đống đổ nát

hít thở như loài thú tất cả những mùi hương của cái chết

tất cả những mùi tuyệt vọng và bất trung

Không phải chúng ta những kẻ chĩu nặng một vòng hoa

sẽ rỏ nước mắt trên những gì đã có và không bao giờ còn nữa

sẽ rình rập bầy quạ và tất cả những loài thú ký sinh

Thôi nào, vậy là tất cả sẽ chưa chấm dứt

người ta sẽ còn thấy những con sâu lớn ấy sục sạo những mặt đất đẫm máu 

và những kẻ ô nhục sẽ phình lên với lớp bùn dưỡng nuôi chúng

Chúng ta sẽ không quên chúng ta sẽ không quên chúng ta đã không quên

Paris

và tất cả những bợn nhơ của nó

và tất cả những vinh quang của nó

và tất cả những tang tóc của nó

và tất cả những nụ cười của nó

và cái điệp khúc đời sống của thành phố

 

Em có nhớ đảo

em kẻ cam đành từ rạng đông

khi ánh sáng lờ mờ khiến cây cối ở đầu mút

mang dáng dấp ma quái

khi buổi đầu ngày xám hơn cả tư tưởng

trườn qua những khe cửa mang tới lo âu

vào giờ của sữa lúc tuổi thơ chấm dứt

Hòn đảo của chúng ta con tầu quá cũ nơi tim ta nhói đau

khi tất cả xoay vòng chung quanh chúng ta

và khi chuông toà thị sảnh reo vang

Hòn đảo của chúng ta ở giữa sông Seine

thư thả như định mệnh

hòn đảo chất đầy những kỷ niệm không thể tránh

và áp đặt lên tuổi trẻ chúng ta lớp bụi âu sầu

dưới bóng tối thê lương của nhà thờ Đức bà nặng trịch

như một thế kỷ của đá và kinh nguyện

hòn đảo hấp hối nơi cuộc tình đầu đã chết

nghĩa trang cũ kỹ của sông nước nơi ta va chạm phải

những nấm mồ những bóng ma những đứa trẻ đã lìa đời

tất cả những người đã bị lên máy chém

 

tôi đã để lại máu

máu của tôi và máu của những người khác

ở những thành cầu và những kè bến

Tôi đứa sát nhân đã bị ám sát và đứa trọng tội đang ca hát

Hỡi những thuyền trưởng của những thuyền giặt trên sông và các ngươi chủ nhân những con tầu với bể bơi

các người có thấy một nhà thơ lạc lõng đang chơi trò ai thua lại được

đang chơi cuộc đời đánh mất tuổi thơ giành được tự do

vào buổi sáng tinh mơ khi chim chóc kêu vang

mà không biết đi đâu 

Em người được yêu dấu người khổ vì yêu kẻ không ngừng toả sáng

như ngôi sao bé nhỏ của tôi lúc đầu ngày

làm sao em còn có thể yêu mến Paris và hòn đảo của nó

hòn đảo của chúng ta và tuổi thơ của chúng ta tình yêu bị bóp nghẹn của chúng ta

 

Tôi đã bỏ trốn những kè bến cái lạnh gió mưa lúc mười một giờ

tất cả những gì có thể dập tắt ngọn lửa đỏ và xanh ấy

tôi đã bỏ trốn Paris và những đại lộ đầy bóng tối

những chúa nhật của toan tính

ánh mắt của những người đàn bà rửng rưng

và ánh mắt những pho tượng những mái đầu to rủ mềm

Tôi đã muốn lắng nghe hơi thở của em và nghe tiếng em gọi

Paris thủ đô tuổi trẻ của tôi vây bọc những lớp sương mù của rượu

và thứ á phiện tinh quái ta nếm thử với nụ cười trên môi

khi ta thức giấc vào lúc đúng ngọ

đầu không khúc mắc và thân hình nhẹ nhõm

để thơ toàn thắng và chuyện tai tiếng đơn thuần nẩy sinh

Những chuyến đi về hướng Passy về hướng Montrouge về những đại lộ dài bất tận

Những cuộc quay trở lại về hướng Étoile và về hướng những tầng nhà sát đất

nơi ta cười mình và những cuộc phiêu lưu lớn đóng chai

Những tiếng la về hướng Montmartre những tiếng la về hướng La Muette

bên những ngã tư nơi ta gặp lại mặt trời và niềm tuyệt vọng

khi vang vang thắng lợi của một bài thơ hãy còn ướt mực

và sự đợi trông rầu buồn điều ác nghiệt cần thiết

ngươi là ai hỡi người dân Paris thiếu nhẫn nại

trong thành phố xám của ngươi thành phố đang xoay vòng trên chính mình

vào đúng ngọ

vào đúng giờ mà các quán nước đầy người

và vui nhộn lúc nhâm nhi rượu khai vị

ngươi là ai kẻ bước qua không báo trước

trong bộ đồ mới thanh lịch

viên hoa tiêu hay người quét đường đầy cảm hứng

Philippe Soupault

 

 

 

 

CA THI CHO LUÂN-ĐÔN BỊ OANH TẠC (đã đăng trên Tiền Vệ)

 

 

CA THI CHO BOGOTÁ (đã đăng trên Tiền Vệ)

 

 

CA THI CHO GUILLAUME APOLLINAIRE (đã đăng trên Tiền Vệ)

 

 

 

Khi bầu trời trở thành màu xanh của đêm tối

và khi một cơn mưa mịn hạt bắt đầu rơi

tôi rời Montrouge

nơi kỷ niệm của anh hãy còn treo trên những bức vách của một căn nhà nhỏ

Mất hút trong sương mù

tôi nhắm mắt bước đi

Có ai đó nắm lấy cánh tay tôi

đó là người bán bong bóng đỏ

và ông ta bảo tôi ta đi thôi

Và tôi đi

Và trong lúc chúng tôi bước

đây là cô hàng hoa ở góc đường

và người bán cà-vạt «chợ đuổi»

bước theo chúng tôi chẳng nói một lời

Chẳng mấy chốc đến bà bán rong các thức rau trái

chú phát điện tín và anh bán bánh ngọt

người hành khất già thường mời mọc những bó hoa tàn úa

cô hàng bánh mì với chiếc xe nhỏ

phóng theo chúng tôi

Và chúng tôi bước rất mau

như thể có ai đó gọi

sau khi nhóm một ngọn lửa vui

Người lái xe buýt dừng xe lại

và mời chúng tôi lên

Và chúng tôi lên xe để đi mau hơn

Và cô hàng hoa nói đúng là con tầu của Noé

Đột nhiên những con lừa nho nhỏ ở Champs-Elysées

phi nhanh ở phía sau xe buýt

và một con bò to màu tím

thoát khỏi lò sát sinh

đuổi theo chúng tôi từ xa xa

xe buýt chạy hết tốc lực

nhưng người lái xe vẫn dừng lại trước mọi đền đài

Nhà thờ Đức bà và Tháp Eiffel

đột nhiên ló ra từ sương mù

và cả Viện Phế binh và Nhà thờ Thánh tâm

và người lính bộ Bắc Phi ở cầu Alma

và Jules Simon trong chiếc áo khoác dài* xinh đẹp bằng đá

tháp bia Ai cập và nhà thờ Madeleine

tất cả những kỷ niệm mà anh đã không sao quên được

Auteuil và nhà ga Saint-Lazare

Điện Bách thần khu bán rượu**

Lúc đó những bóng ma xuất hiện

Bước tới là những người đàn bà che mình bằng mái tóc

những thi sĩ khoác áo dài bằng len xám

những con chó mang trong họng một trái tim đỏ

những đứa trẻ tay không

Dịu dàng các vì sao bắt đầu lấp lánh

Tôi không hay là chúng ta đã có hẹn gặp

đêm tháng Sáu này

nơi một phòng triển lãm trắng như một nhà mồ

khi tất cả những người khác đã đi khỏi

mặt trăng mà ta không chờ đợi

bước vào cuộc vui

Trăng gõ vào hết mọi cửa sổ

Dầu sao đi nữa

anh thợ mài dao mài kéo đã đem tới một bó hoa

Anh ta lắc cái chuông nhỏ để chúng ta im lặng

Và chúng ta đã im lặng

Ở rất xa một chiếc đồng hồ nhắc nhở chúng ta

đã nửa đêm hay mười một giờ

Ta mở cửa sổ

và một con bướm bay vào

lướt trên một tia sáng trăng

 

 

 

 

 

Một giọng hát hát trên sa mạc

Một giọng hát kêu gọi hết mọi người anh em

Một giọng hát đi theo những tiếng đập của con tim

Một giọng hát hiến ta điều xa lạ

Một giọng hát hủy bỏ không gian và thời gian

Một giọng hát giải hoà

Một giọng hát mạnh hơn cả những giấc mơ và những cơn ác mộng

Một giọng hát buộc ta phải lắng nghe những người mù và điếc

Một giọng hát khiến ta im lặng

Một giọng hát hợp nhất thiên đường và địa ngục

Một giọng hát lai láng như một ngọn triều máu tràn lan

Giọng hát của Louis Armstrong

 

 

 

 

 

Đêm có những đôi mắt không con ngươi

và những bàn tay dài

Trời đẹp biết bao

 

Có một ngôi sao đỏ

và những con rắn dài ban đêm

Trời đẹp

Phải kêu lên để không buồn bã

khắc giờ nhảy múa

Phải thét lên để không giết

để không chết khi ca hát

để không đỏ mặt vì hổ thẹn

và vì mê cuồng

Tốt hơn nữa là bỏ đi

nắm lấy cây can

và bước

Khi ta quá bực bội

và khùng điên

Trời đẹp biết bao

chuông reo vang cho những người quá vãng

và cho vinh quang của các đạo binh

tất cả phải bắt đầu lại

tôi nhìn thấy mặc dù bóng tối

những thủ cấp rơi vào thúng

dưới sức nặng của máy chém

tôi nhận ra những người chết đuối trôi nổi

và những kẻ bị treo cổ đong đưa

Ta nghe thấy tiếng kêu trong các bệnh viện

Trời đẹp biết bao

 

Ta soi mình trong gương

vì thích thú

và ta thấy mình quả thực rất xấu xí

nhưng ta nghĩ tới chuyện khác

để khỏi phải tuyệt vọng

ta nhìn thấy gì

Thật vậy

ta nhìn thấy gì

Nghĩa trang làm ta say mê

Có những đoá hoa những vòng hoa

những cây thập tự và những bảng ghi khắc

Trời đẹp biết bao

 

Ta nghe thấy gì

mặt trời thổi kèn vang

ở trước cửa các quán nước

ấy cuộc đấu tranh cuối cùng

Thành phố chết dần với tiếng kêu của ếch nhái

và những đoá hoa rụng

thật nghiêm trọng

như những cội cây trốc gốc

Này đây những người

Họ tái nhợt như những kẻ đang sống

Họ mang cà-vạt đỏ

những cây can có bọc chì

và những tờ báo đủ mọi màu sắc

Họ dừng lại

và chơi

sấp hay ngửa

Trời mỗi lúc một đẹp hơn

 

Cờ xí và âm nhạc trong đầu

chúng ta cúi đầu

là vì chúng ta mỗi lúc một

cô đơn

nhợt nhạt

xấu xí

Lại phải bắt đầu đi

sấp hay ngửa

và cất tiếng cười vì rượu vang và rượu mạnh

Các quán nước chăng cờ

như những nụ cười của các tiểu thơ

hãy cứ bước tới

rồi ta sẽ rõ những gì sắp xảy ra

Thật vậy trời quá đẹp

 

 

 

 

Không ai đáp trả

Một đám đông chung quanh tôi gây tiếng động giông bão lớn

Tôi chậm rãi tiến bước

Tôi chiêm ngưỡng

Thế là đã sắp mười năm

đối với tôi trái đất quay mau hơn

 

Tôi nhìn những con mắt

Tôi nhớ tới tất cả những người tôi đã gặp

tới những người tôi đã muốn quên đi

Tôi chờ như một cái cây

một lời đáp

Tôi kêu tôi kêu

và em không đáp trả

Cố nhiên đây là

nỗi cô quạnh cuối cùng

một nỗi niềm tôi không còn tin cậy

một nỗi niềm tựa như cơn khát

Bầu trời, những kỷ niệm

có thể rớt xuống đầu tôi

Tôi nhắm mắt lại

 

Em lúc ấy không ở bên tôi

nhưng em còn nhớ phải không em

buổi chiều hôm ấy

bên dòng sông lặng lẽ của em

dòng sông lúc ấy tựa một vệt sao trong đêm tối

Ta chơi nhè nhẹ

điệp khúc đôi mắt em

để còn quên nữa

và máu đông đặc lại lấp lánh trên vách tường những ngôi nhà

Bên bờ một dòng sông khác

kẻ lúc ấy còn đẩy kỷ niệm về em tới trước

tôi đã thấy như thể tôi có đó

tất cả những người lúc ấy đang lớn tiếng mơ mộng

họ hết thảy đều có đó hết thảy

bao giờ cũng lớn hơn lớn hơn

đông hơn

mỗi giây

họ la hét vì vui và vì đau đớn

họ trông đợi

Ngày mai hay ngày mai

Tôi đã muốn kêu gọi họ

vươn cánh tay cho họ

nhưng lúc ấy em không đáp

và gió đã đẩy tôi đi xa hơn

Hỡi những thành phố đỏ

những lớn lao bị phủ che

tôi tưởng tới những đám cháy

và chiếc bóng các người lao đi chinh phục thời gian

 

Dưới rặng cây tím màu hoa cà

một đêm trời xấu

tôi đi trong lạnh lẽo

hết thảy những người mà đói khát khiến rên rỉ nhè nhẹ

hết thảy những người đã buông đôi cánh tay

rình rập trong bóng tối

Họ có đó kề bên tôi

Những đôi mắt họ quá lớn là những đe doạ

Tôi hổ thẹn vì biết đi

và một ánh sáng dịu êm hơn tuyết

cuốn hút tôi

Em lúc đó không rời tôi

em thiếp ngủ

và cuộc đời em là đêm tối này

đêm tôi đang hít thở

Tôi biết bằng đôi mắt đôi tay đôi chân tôi

rằng mọi sự tự xoá đi

rằng chỉ còn trái đất

chỉ còn trái đất

và em

 

Đã muộn rồi đã muộn hơn

Tôi bước đi như trong làn ánh sáng

thắt nghẹn tôi

Tôi học biết sự ác độc 

và này đây cái chết lại gần

qua những đường phố

bỏ trốn bọn quái vật và những chiếc bóng

tôi lần theo dấu vết của kẻ tự sát

Hằng triệu khung cửa sổ phản ánh bầu trời

Tôi bước lên tôi còn bước lên nữa

thành phố đứng dựng dậy trước mặt tôi 

và tôi hít thở đôi chút khí biển

Nhưng có quan hệ gì đối với tôi sức mạnh này 

và niềm vui của ánh ngày

và những thắng lợi thường nhật  

Tôi nghĩ tới những thành phố tuyệt vọng khác 

và ánh sáng và thời gian

uể oải trườn đi

trong lúc những chiếc chuông lớn

xoay vòng trong không

Tôi gọi

tôi lại gọi lần nữa

nhưng tất cả lung lay

và tôi nghiến răng

Tôi đòi đôi chút ở cơn sốt 

vẫn theo tôi

Tôi muốn có máu

Tôi siết chặt nắm tay

Tôi chuẩn bị 

và tôi bước tôi bước tôi bước

Tôi rình chờ giờ thích hợp của tôi

Không còn kỷ niệm đối với tôi

không còn gì hết ngoài phút giây này thật chính xác

như một phát súng

 

Tôi không còn lắng nghe những bài ca cũ 

tôi không còn quay đầu lại

này đây tôi đột nhiên đã được giải thoát

với đôi chút đắng cay trên khóe miệng

Không cần phải mủi lòng

tôi đơn độc như một tảng đá

Một mùi mục nát hồng hồng và rộng lớn

từ mặt đất bốc lên và vượt chân trời

Không cần phải hổ nhục

Tất cả dạy tôi rằng từ nay

các bạn tôi đã chết

với hằng triệu người khác ấy

những kẻ vẫn chạy mau hơn

và chưa biết rằng mọi sự đã thật chấm dứt

Không có một lời đáp 

chỉ có những từ ấy xa dần

Em nhắm mắt lại

để không còn thấy

kẻ tiến lên

với cái chết trên môi

băng qua lửa và trời đẹp

 

Hãy lắng tai

là vì em sẽ không nghe thấy

điệu nhạc lớn mà tôi đang điều khiển

lần chót

Tôi vượt qua bước chót

giờ chót

và mai đây vào lúc tinh mơ

tái mét

vào lúc tinh mơ không phải dành cho tôi ấy

một ông già sẽ bước mệt nhoài

phủ đầy bụi bặm của những xứ không còn nữa

 

Tôi không kêu nữa

biển ở quanh tôi

hỗn hào xuẩn ngốc muôn đời

Tôi mong muốn một ánh mờ như lời tha thứ

một cái chấm ở chân trời

Và tôi nghĩ không nước mắt

rằng tất cả đã chấm dứt thật chấm dứt chấm dứt

như cái điệp khúc xoay vòng kia

Tôi bước trên đại dương

với những bước lớn

về phía bầu trời thấp và dơ

Tôi không mang theo gì hết

bởi đã có quá nhiều nỗi tuyệt vọng lớn này

tôi kẻ mang ngọn lửa mới phát sinh

và đã nặng hờn căm

và những tàn phá của nó

ngọn lửa ấy đỏ rực thay vì tim tôi

Tôi nghe thấy nó ca hát

Nó nói sức mạnh sự vùng dậy

và tất cả những gì đã vĩnh viễn mất đi

con người đã là tôi khi trước

mạnh hơn cả thời gian và không gian 

và con người một hơi thở một hơi thở dịu êm

một thoáng nhìn

vừa đốn hạ

Ấy chỉ còn là một tấm thân già cỗi

trống rỗng

đã hơi rác rưởi

mà kẻ kia đạp đi

Giờ đã qua

các thành phố đã chết

và mọi hào quang sẵn sàng toả sáng

mọi dự án phép mầu vĩ đại

tất cả những gì đã có

Cần phải tắt đi tất cả

khi rình chờ ánh ngày

 

Đêm nay đêm không muốn dứt

hãy còn để lại dấu vết

những giây phút ngời ánh lân tinh

khi tất cả tái sinh

khi sự thật đột biến

khi ta hồi tưởng

như thể chưa có gì từng xảy ra

thế nhưng cơn hấp hối cũ kỹ

niềm hy vọng muôn màu

lại vận hành trở lại

Tôi là một con chó già 

lưỡi thả rong

chạy chung quanh một mục tiêu

sắp sửa tan nát

một mục tiêu mà nó không còn nhận biết

vào giờ của may rủi hay của định mệnh

nó lao mau

một con chó già điên trong đêm tối

bên những cảnh trí tương lai

những dấu vết đã xoá nhoà

những giờ đã chết

 

Và này đây vẫn còn những từ

muốn níu kéo lại

trong lúc im lặng

bắt buộc ta

và muốn ta phải tuân theo

Tôi không còn biết gì nữa hết

ngoài cơn gió nhỏ bé này

những đám mây chậm chạp này

vầng mặt trời bất trung này cái đêm tối đều đều buồn tẻ này

mà những vì sao y hệt

khiến trở thành bất động

Không còn những dấu hiệu

không còn những giây lát vĩ đại kia

khi ta ngỡ mình là kẻ đắc thắng

của một thế giới

mà đúng ra chỉ là cái chậm rãi chắc chắn này

cái phi lý phẳng lì như mặt biển vô định này

và tất cả cái bày biện lớn lao

mà một tiếng kêu chào đón

cho đến phút cuối cùng

tiếng kêu của đắm chìm

và của giải thoát

Tôi lắng nghe một tiếng cười

đang xa dần và hủy diệt

cái dàn dóng vĩ đại kỳ cục này

Và đây là hạnh phúc 

của những giây phút và của ngày

ngày lớn lao trống rỗng

khi ta nói vĩnh biệt

với tất cả những gì đã từng là

can trường

và sự thật qua bao thế kỷ

Đã tới lúc 

một đêm rồi lại một đêm khác

Tôi biết rằng tôi không thể nghe thấy gì hết

và tôi lắng tai

những giây phút xa dần trong bóng tối

 

 

 

 

 

Ôi cuộc sống sao mà chậm rãi

và con đường mới thật dài lâu

trong hàng triệu hàng triệu

những giây những phút

những năm tháng kéo dài mãi không dứt

trong bùn

trong mưa

trong máu

trong lo âu

trong ghê tởm

và hết thảy chọi một

những kẻ ta kêu bằng hắn

hay có lẽ tôi

 

Bỏ trốn nơi kia bỏ trốn

xa những đầm lầy

nơi ếch nhái ệnh oạng

nơi bầy quạ kêu vang

Không quên những im lặng của lũ vi trùng

màu ganh tị

động vật và thực vật

của chốn hạ tiện và cống rãnh

những kẻ xùi bọt mép và khạc nhổ

và cả bọn ruồi muỗi

lũ dán bạn bè của rác rưởi

cần phải gọi tên ra

cần phải quên đi

nếu có thể được

 

Khuất phục mù sương

ra khỏi những đường hầm

vì muốn nói tất cả

và nói tại sao tại sao tại sao

không còn biết đi đâu

xa hơn cả

về bên kia thế giới

về vô tận

hay cõi hư không

và quên lãng

và có lẽ chẳng để làm gì

cũng chẳng để làm gì hết

 

Tuy nhiên trước khi đêm tới

những đám mây báo hiệu

tương lai và hy vọng

và đột nhiên

cầu vồng

truyền ta im lặng

và phấn khích nụ cười

mỗi hừng đông mỗi sớm mai

mỗi ngày mỗi tối

vì đợi trông can đảm hy vọng

và mọi màu sắc của cuộc đời

trước những âu lo

đi trước cái chết

 

cầu-vồng

Cầu-vồng

CẦU-VỒNG 

 

 

 

 

Tôi chỉ có thể đem tới cho em

những phản ánh của các vì sao

những hương thơm của đá

những kỷ niệm của những kỷ niệm của em

những gì em đã biết và những gì em không biết

tất cả những gì em đã tha thứ

và đã không thể quên

cả những đoá hoa mà em từng yêu mến

và những đám mây từng che phủ tuổi thanh xuân của em

và của tôi

tuổi thanh xuân của chúng ta và nỗi cô đơn của chúng ta

không ngày tháng không hối tiếc

tất cả những gì thuộc về em

chỉ thuộc về em

và điệu nhạc không tên ấy

ấy chính nụ cười em

khi em đau đớn

khi em khổ sở trước tấm gương

và quên rằng em là người linh hoạt nhất

 

Thế tuy nhiên ấy chính là đời em

Duy có đời em trọn vẹn đời em

đang lâm nguy

cuộc đời người ta đã cho em

và chỉ tùy thuộc ở tay em

ở ánh mắt em ở những giọt nước mắt em

và niềm vui của em.

 

 

 

 

Ấy cái chết đã qua đây thật trễ

hỡi những người bạn đường cùng khổ những người anh em trong niềm vui

chúng ta chào nó đi qua

cầu cho nó đi qua đi qua cầu cho nó rời xa

 

Tuy nhiên tôi đã nhìn thấy nó và ngửi thấy mùi nó

nó bốc mùi tro mùi đất ẩm và mùi lưu hoàng

nó đã chạm tới tôi khi tôi nhắm mắt lại

bàn chân nó tựa trên tim tôi

và bàn tay nó siết cổ họng tôi

tôi đã không kêu lên tôi đã không tự vệ

tôi đã chờ đợi và tôi còn chờ

tôi đã thức dậy tỉnh táo

bàn tay đưa lên răng nghiến chặt

ấy ngày kỷ niệm sinh nhật tôi

và tôi đã đếm năm tháng như đếm những giây

Tôi đã nhìn thấy nhiều đã chẳng nghe gì hết

sớm mai này lúc hừng đông

như thể người ta ra lệnh cho tôi

tôi đã lập bản tổng kê

tất cả những gì tôi còn sở hữu

dẫu chẳng nhiều nhặn gì dẫu chẳng là gì hết

 

Ngay cả chuyện đó nữa liệu có cần phải nghĩ đến

thế nhưng tôi nhớ tới các bạn tôi

những người mà tôi còn quen biết

những người mà tôi vẫn xa lạ

dẫu sao tôi cũng cần phải

để lại cho họ một điều gì

dù họ hết thảy có quên tôi

là vì cố nhiên là họ sẽ quên tôi

như họ đã quên

gió mưa và nắng

đôi bàn tay đôi con mắt đôi lỗ tai họ

và vị bánh mì và màu rượu nho

và các mùi thơm của bốn mùa

Có phải bình minh đã khiến họ riết róng 

khi ta rùng mình trong lặng lẽ

và khi ta bỏ trốn trên con đường của ngày sắp tới

của những ngày đã qua của những kỷ niệm thật

và của hết mọi dự định đã chết từ lúc mới sinh

Riết róng màu tinh mơ

đồng bạn của những cơn mất ngủ tệ hại hơn nữa

đã đến lúc chấm dứt đã đến lúc buông thả miếng mồi này

bởi tôi muốn để lại một điều gì đó

cho những người đã cho tôi nhiều đến thế

cho những người đã không thể khước từ

cho những người đã đưa tay cứu giúp tôi

 

Tôi muốn đưa lại sự bình yên

cho những người đàn bà đã yêu tôi

tôi muốn chỉ để lại một kỷ niệm

hình ảnh một ngọn lửa vô định

dần dần phai

dấu tích của một vết bỏng

biến đi lần hồi theo

thời gian qua

và lá mọc

 

Cố nhiên là tôi chỉ có thể cho đi

những gì không thuộc về tôi

nhưng tôi đã yêu nhiều

gió mưa nắng trời tháng Một

mùi lửa củi

và mùi dầu hắc trong sương mù

hơi ấm của một bàn tay bằng hữu

ánh ngời của một tia nhìn rực lửa

ảo ảnh hay vì sao

mà tôi đã gọi tên mà tôi đã tuyển lựa

khi tôi sợ tương lai

 

 

 

Ghi chú về tác giả và tác phẩm:

PHILIPPE SOUPAULT (1897-1990) là một nhà thơ Pháp, được thế giới biết tới nhiều vì những liên hệ của ông với trường Siêu thực Pháp. Đi từ dada tới siêu thực, trở thành đồng-tác giả của Les champs magnétiques (với André Breton), Philippe Soupault đã bị vị «giáo chủ» này của Siêu thực khai trừ, vì ông muốn giữ tính cách độc lập... Còn nổi tiếng như một tiểu thuyết gia, nhà phê bình và người hoạt động chính trị. Các bài trong tuyển tập này dịch từ các thi phẩm của Philippe Soupault: Odes, 1930-1980 (Jacques-Marie Laffont et associés, Lyon, 1981) và Georgia Épitaphes Chansons et autres poèmes (Poésie/ Gallimard, Paris, 1984). Xin mời bạn đọc xem thêm các bài khác, trích dịch từ tập Ca thi của Philippe Soupault, và đã đăng trên Tiền Vệ. Một số bản dịch trên được hưởng sự “góp ý” của nhà thơ Nguyễn Đăng Thường, người đã dịch khá nhiều thơ Philippe Soupault và chỉ mới cho đăng một phần nhỏ. Tôi xin trân trọng ghi lại ở đây lời cảm tạ nhà thơ Nguyễn Đăng Thường. (DC.)