|
|
Tù chung thân | Trong Bách khoa Từ điển... | Ngày 6 tháng Bảy, 1980 | Ba giọng nói | Tuổi mười bảy
|
|
Bản dịch Hoàng Ngọc Biên
ADAM ZAGAJEWSKI
(1945~)
Tù chung thân Những nỗi khổ kia đã qua
Không còn tiếng khóc.
Trong một cuốn album cũ
anh nhìn mặt một đứa trẻ Do thái
mười lăm phút trước khi nó chết.
Mắt anh ráo khô.
Anh đặt ấm nước lên đun,
uống trà, ăn một trái táo. Anh sẽ sống.
Trong Bách khoa Từ điển không có chỗ cho Osip Mandelstam Trong các bộ bách khoa từ điển một lần nữa
không có chỗ cho
Osip Mandelstam lần nữa ông lại
không có chỗ ở và tìm một căn hộ ở chung cư vẫn rất khó
Làm sao đăng ký ở Mạc tư khoa điều ấy gần như không thể được
Dãy Capca vẫn còn gợi ông những tiếng gầm của rừng cây
đồng bằng
Châu Á những ngày này vẫn chưa vang tới
Có ai khác nhặt lên những viên đá sỏi trên những bờ Hắc hải
Cuộc điều tra thay phiên tiếp tục mặc dù bộ đồng phục
cắt theo một kiểu mới và người thợ may đần độn
hầu như té khuỵu xuống
Anh gấp cuống sách âm thanh vang như tiếng súng nổ
Bụi trắng từ giấy bắn ra làm mũi anh thấy nhột ở đây
đang có một buổi tối Latinh tuyết rơi đêm nay sẽ không có ai đến
đã tới giờ đi ngủ nhưng nếu ông gõ vào cánh cửa mỏng
nhà anh
hãy để ông vào
Ngày 6 tháng Bảy, 1980 Một cường quốc trên thế giới, thúc đẩy bởi mối lo
an ninh của mình, đến chiếm đóng
nước láng giềng. Một triệu người tị nạn,
trong đó có đàn bà, trẻ con, người già, dựng lều trại
gần biên giới của đất quê hương mình.
Những người đàn ông vũ trang súng thế kỷ
mười chín đi lên núi để chiến đấu
chống những người đi xâm lăng để mong được an ninh.
Tổng thống một cường quốc khác trên thế giới
mỉm cười một cách buồn bã. Trong ba tuần lễ,
những người châu Âu sôi nổi bàn cãi về
sự phát triển của các biến cố. Thanh niên
phái tả ở Đức phản đối
vũ trang và trong trường hợp chiến tranh họ dự kiến
thành lập những đơn vị tự vệ
nhỏ, lưu động vũ trang bằng súng thế kỷ
mười chín. Một nhạc trưởng người Mỹ giục chúng tôi
nghe nhạc Beethoven vài ngày
cuối trước khi thế giới kết liễu. Một nhân viên
ngân hàng đã về hưu giới thiệu trên truyền hình
những cuộn băng ghi giọng nói
của người chết. Người chết không có gì nhiều
để nói, họ nói tên của họ,
khóc, hoặc chào chúng ta với những tiếng the thé
như tiếng chim, ngắn như tiếng thở dài.
Anh và tôi ngồi trước cánh cửa sổ mở,
chúng ta nhìn những chiếc lá xanh thẳm của cây thích,
hôm nay là Chủ nhật, trời mưa, chúng ta cười
sự thông suốt mọi chuyện của nhà báo, cười cái kiểu
khoe khoang
của các nhà chính trị, chúng ta không được che chở
nhưng trầm tĩnh; chúng ta thấy có vẻ như chúng ta hiểu
nhiều hơn những người khác.
Ba giọng nói Mây mù hoàng hôn lan khắp phòng
Những cái bóng trong đêm lớn dần, đam mê trở nên vô vị.
Trên đài phát thanh, bài Bài ca của Đất của Mahler.
Bên ngoài cửa sổ, những con chim hét cất cao tiếng hót
vô tư.
Và tôi có thể nghe tiếng xôn xao êm dịu
của máu tôi (tựa như tuyết đang trượt từ trên núi xuống).
Ba giọng nói ấy, ba giọng nói xa lạ ấy,
đang nói với tôi nhưng không
đòi hỏi gì cũng không hứa hẹn gì.
Phía sau, đâu đó
trên đồng cỏ, đêm lũ lượt đi,
đầy những tiếng thì thầm trống rỗng, đội hình khi ẩn
khi hiện, cố giữ trật tự
(Có phải đó là những bóng người diễu hành đang lảo đảo
qua Hồng trường?)
Tuổi mười bảy Franz Schubert, mười bảy tuổi,
một thiếu niên, soạn
nhạc cho những khúc oán ca của Gretchen[1], một thiếu nữ
cùng tuổi.
“Mein Ruh ist hin, mein Herz ist schwer.”[2]
Tên săn tài năng lớn, thần chết, lập tức
hạ bút chọn chàng, quan tâm nhiệt tình.
Gửi cho chàng những thư mời, cái này tiếp sau cái kia.
Cái này. Tiếp sau. Cái kia. Schubert khẩn xin
cho gia hạn, chàng không mong xin
tay không như thế. Từ chối là chuyện không thích hợp
với chàng.
Mười bốn năm sau chàng đàn
buổi biểu diễn đầu tiên phía bên kia.
Tại sao sự vui tươi có thể giết chết. Tại sao sức mạnh
có thể làm mù.
“Mein Ruh ist hin, mein Herz ist schwer.”
----------------------------------
Chú thích của người dịch:
[1] Gretchen: Nhân vật nữ trong vở kịch nổi tiếng Faust (1801-1832) của thi hào, nhà văn, kịch tác gia, nhà hoạt động chính trị người Đức Johann Wolfgang von Goethe (1749, Frankfurt am Main - 1832, Weimar). Sinh thời có hai nhạc sĩ soạn nhạc trên tác phẩm Goethe: Ludwig van Beethoven (1770, Bonn – 1827, Vienna) là người ngưỡng mộ tài năng Goethe nhưng coi thường thái độ “thấp” của nhà văn này trước đám quí tộc; và Franz Schubert (Vienna, 1797-1828), người viết nhạc khúc kiệt xuất Gretchen am Spinnrade dựa theo bản văn Faust của Goethe, nhưng nhà văn này không “mặn” lắm với công trình này.
[2] Câu mở đầu, tạm dịch như sau: Sự yên ổn của ta đã mất, trái tim ta nặng trĩu.
* Những bài thơ trên được trích từ các tập Canvas và Tremor - Selected Poems của Adam Zagajewski, các bản Anh ngữ của R. Gorczynski, B. Ivry và C. K. William - Farrar, Straus & Giroux, Inc, New York, 1985, và đã được đưa vào Thơ mới Ba Lan, Hoàng Ngọc Biên dịch và giới thiệu, 160 trang, Nhà xuất bản Trình bầy, 1993.
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021