thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
Mười năm Tiền Vệ — một lời tâm sự

 

Mười năm trôi qua thật nhanh, tôi vẫn nhớ rõ những lần anh chị em bạn bè tập họp lại để bàn bạc thành lập trang mạng Tiền Vệ. Phần biên tập và kỹ thuật đã có các anh em trai lo, Trâm được chọn làm thủ quỹ kiêm thư ký cho nhóm. Nhóm Tiền Vệ nghèo lắm, cho nên hàng năm khi đến định kỳ trả tiền cho công ty máy chủ của trang mạng Tiền Vệ, tôi phải làm công việc quyên góp, công việc mà tôi thường đùa là ‘móc túi’ các anh chị em trong nhóm.

Là bà ‘quản gia’ nên tôi biết được các hoạt động trong nhóm từ những ngày đầu tiên cho đến bây giờ. Để đạt cho được yêu cầu theo sự phát hoạ về cách trình bày hình thức và nội dung mà anh Nguyễn Hưng Quốc và anh Hoàng Ngọc-Tuấn đưa ra, ban đầu nhóm kỹ thuật đã dùng tất cả thời gian ngoài giờ đi làm, thức khuya hàng đêm để viết ra trang mạng Tiền Vệ trong vòng sáu tháng, các phu nhân của ban kỹ thuật đã một mình cáng đáng công việc gia đình và các con nhỏ trong thời gian này. Rồi trong suốt mười năm qua, bất cứ lúc nào trong ngày, nếu trang mạng có sự cố gì xảy ra thì anh em trong ban kỹ thuật sẽ làm việc ngay, bằng mọi cách làm cho trang mạng sinh hoạt lại bình thường. Còn anh Tuấn thì từ ngay những ngày đầu cho đến bây giờ, ngoài giờ làm việc, ngày nào cũng mài miệt với công việc biên tập, phu nhân của anh Tuấn đã luôn lặng lẽ quán xuyến việc nhà và cổ vũ chồng.

Tôi nghĩ, Tiền Vệ tồn tại cho đến ngày hôm nay là nhờ các anh chị em Tiền Vệ đã hy sinh, đam mê và đặt niềm tin mạnh mẽ vào những thành quả mà trang mạng Tiền Vệ có thể đem đến cho mọi người. Tiền Vệ tồn tại cũng đã nhờ vào công sức của ban chủ trương, ban biên tập, ban kỹ thuật và những anh em thầm lặng khác trong nhóm, mỗi người một chút, đã đóng góp hàng năm để trang trả cho công ty máy chủ. Có lẽ đây là câu trả lời cho câu hỏi của nhiều người “ai đã tài trợ cho mạng Tiền Vệ để nhóm có thể hoạt động tích cực thế”. Và Tiền Vệ tồn tại cũng nhờ vào sự nhiệt tình đóng góp bài vở của các văn nghệ sĩ khắp nơi, cũng như một số lượng lớn độc giả đã cổ vũ và ủng hộ tinh thần cho Tiền Vệ.

Là em gái của anh Tuấn nên tôi có được một ảnh hưởng lớn từ anh Tuấn trong việc đọc sách. Tôi bắt đầu đọc truyện dịch từ khi tôi 12 - 13 tuổi, anh Tuấn mua sách gì về đọc xong để lại trên bàn học là tôi bắt đầu cầm lên nghiền ngẫm. Dần dà tôi chỉ mê đọc truyện dịch, có lẽ vì tôi thích những cái mới trong những cuốn truyện dịch, từ cốt truyện cho đến lối hành văn.

Tiền Vệ ra đời, ngoài những bài viết của các tác giả Việt Nam, Tiền Vệ còn đăng các tác phẩm dịch từ nhiều ngôn ngữ khác nhau. Đây là một nơi có nguồn truyện và thơ dịch mới mà tôi ưa thích, tôi đã đọc không sót một câu truyện, một bài thơ dịch nào và luôn thầm cảm ơn các dịch giả trên Tiền Vệ.

Sau khi đến sống tại Úc một thời gian, tôi bắt đầu đọc truyện viết bằng tiếng Anh. Tôi thật sự thích truyện của Paulo Coelho. Trong thời gian điều trị ung thư, tôi đã nghiên cứu Đạo Phật, đọc sách của Nhất Hạnh và Paulo Coelho. Đọc những sách này tôi như quên đi mình đang bị bệnh, tôi có một tinh thần lạc quan mạnh mẽ mà tôi không tưởng được. Tôi đã dịch những câu truyện hay của Paulo Coelho rồi gởi cho các bạn học cũ đọc, họ đã rất thích thú theo dõi từng chương cho đến khi hết truyện. Rồi tôi nghĩ đến Tiền Vệ. Tôi là một độc giả thường xuyên, hàng ngày tôi vào Tiền Vệ để đọc, tôi có được một thức ăn tinh thần vô cùng quý báu tại nơi đây, tại sao tôi không đóng góp một cái gì đó với các anh chị em để làm cho trang mạng Tiền Vệ thêm màu sắc? Và tôi bắt đầu gởi những truyện dịch của Paulo Coelho cho anh Tuấn để đăng trên Tiền Vệ. Rồi mới đây thôi, tôi quyết định viết bài gởi cho Tiền Vệ. Giờ đây tôi không chỉ còn là một độc giả trung thành của Tiền Vệ mà tôi đã bắt đầu chia sẻ với những anh chị em khác những mẫu truyện dịch ngắn, những tâm tư tình cảm của tôi. Tiền Vệ là một căn nhà mà tôi là ‘bà quản gia’, là độc giả, dịch giả và ‘nhà dăng’ (như anh Tuấn thường nói đùa).

Về với căn nhà Tiền Vệ tôi còn được gặp gỡ và quen biết rồi trở nên thân thiết những người bạn mới thật dễ thương như Phan Quỳnh Trâm và Tú Trinh. Có những người bạn ở thật xa mà tôi chưa hề có dịp để gặp mặt nhưng tôi rất thương mến và thường xuyên trao đổi điện thư, như các nhà thơ Hoàng Ngọc Biên và Đinh Thị Như Thuý. Nhờ Tiền Vệ và những người bạn này mà tôi bắt đầu yêu thơ, tôi đọc thơ của họ, thơ của nhiều tác giả khác. Tôi cũng hân hạnh được quen biết các anh chị nghệ sĩ đã đến Úc như Vũ Nhật Tân, Bùi Khương Hà, Trịnh Thanh Thuỷ, Trần Tiến Dũng và Thận Nhiên.

Tôi ước mong Tiền Vệ sẽ tồn tại mãi để mọi người có nơi mà trở về sau những giờ làm việc cực nhọc, sau những lần vật vã đương đầu với những khó khăn trong cuộc sống hàng ngày.

 

12/2012
Hoàng Ngọc-Trâm

 

 

----------------------------------

Các tác phẩm cùng đề tài:

Tiền Vệ là gì?  (thư toà soạn) - Tienve.org
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Trong 10 năm qua (2002-2012), thỉnh thoảng lại có một vài người thắc mắc về ý nghĩa của chữ “Tiền Vệ”. Thật ra, đó là một câu hỏi mà nhiều người đã đặt ra từ khi trang TIỀN VỆ vừa khai sinh, và chúng tôi đã có đăng một bản tin với nhan đề “Tiền Vệ là gì?” vào ngày 28/1/2003 để giải thích về điều này. Hôm nay, chúng tôi xin đăng lại nguyên văn bản tin ấy để các bạn tiện tham khảo... (...) (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... hòng mọi thứ suôn sẻ thêm mười năm / hai mươi năm / năm mươi năm / trăm năm / hòng cũng “vui thôi mà!” kiểu bùi giáng / ưa nói // cho tiền vệ... (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Tôi chồm hổm ngóng đợi bình minh / con chữ hy vọng bò lên mắt / đường thơ chảy thành dòng nước thánh / tẩm liệm ngày cửa đóng / tôi mở mắt / tôi mở thơ / tôi mở cờ / tôi mở tôi... (...)
 
Những điều có thật  (tiểu luận / nhận định) - Lê Minh Phong
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Tôi thường khoái hoạt rít thuốc và uống café rồi chậm rãi đọc lại những tác phẩm của mình trên Tiền Vệ giống như cái cách mà một đứa bé để chiếc banh quy sữa thấm dần rồi tan biến trên đầu lưỡi của mình. Đương nhiên, sau khi đã xuất hiện trên Tiền Vệ thì những truyện ngăn của tôi đã trở nên hoàn hảo hơn... (...) (...)
 
Từ báo in Việt đến báo mạng Tiền Vệ  (tiểu luận / nhận định) - Phan Đức
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Từ lâu, tôi luôn tâm niệm làm thơ là phải sáng tạo, là làm ra sự độc đáo của riêng mình, và không giống ai, còn nếu không làm được như vậy thì nên ngừng viết. Dù thế, chính tôi đến nay vẫn không thích làm thơ kiểu mới nhưng mặt khác cũng rất trân trọng người làm thơ có ít nhiều sáng tạo, chứ không còn dị ứng như trước!... (...) (...)
 
10 năm Tiền Vệ  (tiểu luận / nhận định) - Black Raccoon
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Thật ra, tui không rõ nhóm chủ trương Tiền Vệ đặt tên tờ báo theo nghĩa nào. Tiền Vệ trong bóng đá Forward, hay Tiền Phong trong văn học Avant-Garde? Có lẽ là Tiền Vệ trong bóng đá. Xung phong, tấn công. Dĩ nhiên là có mục tiêu. Trong bóng đá Soccer, người tấn công cần tốc độ, kỹ thuật và cả nghệ thuật phối hợp lắt léo đẹp mắt. Tờ Tiền Vệ dường như có đầy đủ các yếu tố này... (...) (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Tự do, tôn trọng mọi thể nghiệm nghệ thuật mới nhất. Cái này là vô cùng quan trọng. Đối với Tiền Vệ, tác giả được thỏa sức viết, viết về bất cứ điều gì chỉ cần ráng viết sao cho hay là được... (...) (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... hãy bày biện ra / hãy chuyên chở tới / hãy gởi đi xa về phía trước / hai mươi năm / ba mươi năm nữa / thơ ta vỗ nhịp điệu nhớ nhung xanh sắc màu lá biếc / thời tienve.org... (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Akhmatova, người nói câu ấy, ai treo chị ở đây không phải là tình cờ, họ biết tôi sẽ tới, nhìn ngắm, như chị đã nhìn ngắm những ngôi sao đuối mệt trên Neva, trên những vách nhà tù đỏ và ghi nhận, những câu nói chạy ngược vào trong, nhập tâm, nhập nhập tâm... (...) (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Thở nhẹ thời gian / bằng khói từ kẽ tay / nơi một que diêm / vừa cháy hết mười năm / màu đỏ của lửa / vẫn bập bùng trong tay khuya... (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] Bếp lửa quê nhà / quạnh quẽ / mùi lá khô cây khô cỏ khô da khô máu khô thôi thúc cháy / chữ nghĩa cong khô vặn vẹo nằm phơi nắng cả / bút mực cũ càng chỏng chơ bụi bặm góc nhà... (...)
 
Hơn một ngàn ngày  (tiểu luận / nhận định) - Khuất Đẩu
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Khi Talawas tự đình bản, tôi nghĩ mình cũng chết theo. Không ngờ lại đầu thai ở Tiền Vệ. Hóa ra là đã 1000 ngày! Một ngàn ngày chạy theo anh em cũng muốn hụt hơi. Nhưng mà vui. Cái vui lớn nhất là được sống trong không khí bát ngát của tự do. Tự do viết, tự do suy tưởng. Chẳng phải mang một cái vòng kim cô nào hết... (...) (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... đôi chân cứng như đồng / đá ngoạn mục đá nhanh / trên sân chơi văn học / trọng tài là lương tâm // mười năm chơi trên sân / đối thủ phải nể nang / vì tinh hoa đấu pháp / và cú sút vô song... (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... đêm cởi áo để lưng trần quạt gió / cơn nóng hung hăng kẹp nách đo nhiệt kế / trái tim bung vỡ hục hặc hoài nghi / nhịp đập méo mó dò la tâm tưởng / gõ gõ như điên lên những con chữ // tiếng cười lù khù trong cổ họng / mừng một niên tiền vệ hoành hành / cho tôi siết tay một cái nhe... (...)
 
Tiền Vệ: văn học xung phong  (ký sự / tường thuật) - Bùi Văn Phú
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Thủ môn, hậu vệ, trung vệ và tiền vệ là ngôn ngữ thể thao. Khi nghe tên Tiền Vệ tôi mường tượng đến những cặp giò dai sức, xung phong tấn công, ở đây là tính xung phong trong văn học... (...) (...)
 
Không có sự cô độc nào  (tiểu luận / nhận định) - Trần Tiến Dũng
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Giờ đây nhìn lại, tôi thấy mình chính xác khi đã tin rằng Tiền Vệ là miền đất hứa của phẩm chất văn học tiên phong và ý thức tự do... Không có sự cô độc nào trước bóng tối ác hiểm của hệ thống độc tài kiểm duyệt và đặt bẫy. Đã chọn là thi sĩ và nhà văn tự do thì không có sự cô độc nào, cho dẫu là vẻ ngoài. Sự thật là vậy, bởi sự kiên nhẫn khinh thường loại chữ nghĩa chuồng trại luôn có không khí sạch và cần thiết hơn cho ý thức và sáng tạo... (...) (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... 10 năm Tiền Vệ là cả chặng đường dài của tờ báo mạng về văn học nghệ thuật, nhưng để hình thành “một khối Thịnh Vượng Chung của văn học nghệ thuật Việt Nam, nơi, bất chấp những dị biệt về địa lý và chính trị, mọi người có thể gặp gỡ nhau trong nỗ lực tìm tòi và thử nghiệm để trả công việc sáng tác trở về đúng nguyên nghĩa của nó: làm ra cái mới” thì quả là một thử thách cam go, ác liệt!... (...) (...)
 
10 năm Tiền Vệ  (ký sự / tường thuật) - Lê Trung Tự
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Đến khi Tiền Vệ chính thức ra đời, tôi bỗng nhiên trở thành một độc giả hết sức trung thành. Sáng, tôi đến chỗ làm sớm hơn những người khác, việc đầu tiên là mở internet và bấm vào nút trang nhà tienve.org; giờ nghỉ buổi sáng, tienve.org; giờ ăn trưa, tienve.org; trước khi tắt máy ra về, tienve.org; buổi tối, trước khi đi ngủ, tienve.org... (...) (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... tôi thấy giấc mơ tôi nguyên vẹn trên lưng còng gió / tôi quay về khu vườn bỏ hoang / xác nhận sự tồn tại của chữ / tôi ngắm kỹ diện mạo thơ / và tôi không ngủ... (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... luôn mở ra / ở phía trước / xa thẳm / những con đường / nhìn ngược thời gian / đánh thức những giấc mơ / đêm cứ chảy dài / xoã tung trời mái tóc / nghe bên trong / một giọng nói huyền / lặng thanh... (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Sẽ có vụ mùa tốt khi khí hậu văn học nghệ thuật không còn ô nhiễm vì chính trị; khi người sáng tác vượt lên được sự cô quạnh của hoàn cảnh sống cùng sáng tác của mình. “Thập niên đăng hoả” của Tiền Vệ với những bước tiến mạnh mẽ về phía trước: “Hé cửa vào mai sau”... (...) (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Cho tới bây giờ tôi vẫn luôn nghĩ rằng khi cần một nơi để gởi gắm trái tim mình tôi sẽ tìm đến Tiền Vệ, nơi tôi có thể vào và bỏ lại những xao xác, áp lực của cuộc sống trong thơ, văn. Nó là bến cảng của các con tàu cảm xúc, chốn trú ẩn của những tâm hồn yêu văn chương, âm nhạc nghệ thuật... (...) (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... ngày qua đi / tấm khăn choàng của sương mù / phủ lên tôi / với các từ bí mật / nhưng trong cái nhìn hoài nghi của bạn, nơi mà thế giới đã đi vào / tôi là ai, có thể... (...)
 
Mười năm Tiền Vệ (2002-2012)  (tiểu luận / nhận định) - Nguyễn Hưng Quốc
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Trước, tôi đã biết, trên lý thuyết, tính tốc độ và tính toàn cầu của internet, nhưng chỉ với Tiền Vệ, tôi mới cảm nhận được, một cách trực tiếp, ý nghĩa thực sự của hai đặc điểm ấy... (...) (...)
 
Khi chúng đến  (truyện / tuỳ bút) - Lưu Diệu Vân
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Tôi phát hiện mình đang lơ lửng trong một thòng lọng kết bằng những còng dấu hỏi. Tôi thấy chúng ập đến, chưa kịp hỏi câu cuối cùng. Tại sao phải luôn cần biết? ... (...) (...)
 
Bút nữ Tiền Vệ  (nhiếp ảnh) - Tú Trinh
[10 NĂM TIỀN VỆ] Tác phẩm nhiếp ảnh ghép (photo collage), thực hiện vào tháng 11.2012...
 
Những ý nghĩ trên ghế bố  (ký sự / tường thuật) - Thận Nhiên
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Bạn có tò mò, vậy chứ toà soạn của Tiền Vệ được đặt ở đâu? Tôi xin mời bạn đến thăm nhé. Nó ở đây. Trong căn phòng này. Ông chủ biên đã đọc những gì bạn viết ở đâu ư? Ở đây, trên mặt bàn bề bộn này. Văn chương của bạn viết được đọc với những thứ gia vị gì ư? Bạn thấy đó, cái gạt tàn đầy ắp chưa được đổ và hai chiếc ly chỉ còn cặn rượu... (...) (...)
 
Tiền Vệ & tôi  (ký sự / tường thuật) - Nguyễn Viện
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Với Tiền Vệ, gần như tôi được thỏa chí viết. Tôi có thể viết bất cứ thứ gì tôi nghĩ và tôi muốn. Viết không theo một khuôn khổ nào. Viết sao cũng được... (...) (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... có thể nói suốt mười năm qua, trang mạng tienve.org đã làm được công việc đi tiên phong trong việc giới thiệu những cái mới của văn học và nghệ thuật thế giới, cả trong lĩnh vực hư cấu lẫn lĩnh vực phi hư cấu... (...) (...)
 
Duyên vui  (ký sự / tường thuật) - Hiệp Phong
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Luôn luôn đi trước, thay đổi, mới lạ không ngừng mới là Tiền Vệ. Nhân kỷ niệm 10 NĂM TIỀN VỆ, gọi là: lời quê chắp nhặt dông dài, tôi mạn phép góp đôi dòng “lưu bút” vào ngày này như một lời chúc mừng, như một bó hoa tươi thắm gửi tặng đến Ban Biên Tập Tiền Vệ. Một Tiền Vệ trí tuệ, phong phú, tinh tường — một Trái tim Nghệ sĩ... (...) (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] Tác phẩm sơn dầu trên bố, thực hiện vào tháng 11/2012...
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... hằng ngày tôi đến thăm em / thỉnh thoảng bắn lên trời những nụ hôn / em ngồi lựa chọn / chỉ nhặt những cái lăn lộn / những cái điên tiết / chẳng giống ai... (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Nhân kỷ niệm 10 năm Tiền Vệ, xin cảm tạ quý bằng hữu đã cho tôi có cái đà bung tiếp trong cuộc chơi thơ ca văng mạng. Và xin tặng anh em chủ trương Tiền Vệ một lẵng hồng nhung thắm đượm tình quê, tình người.... (...) (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... những chiến binh / làm lịch sử sống động / họ luôn đi về phía trước / với lòng vô uý / mặt trời rực rỡ trong tim / thời gian đối với họ là niềm xác tín... (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... bầu trời mãi bỏ đi, hướng gió giả vờ / con bồ nông trong mũ bơi huýt sáo / những chiếc lông chim chầm chậm xoay vòng / giấc mơ bị sờn của tôi mắc kẹt trong cát lún... (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] Khi bạn cứa vào cổ tay / Cắt đứt nỗi đau đang giày vò bạn / Máu chảy đến khi bạn cảm thấy cơ thể mình trống rỗng / Như hàng ngày bạn vẫn xả nước thải xuống cống / Máu chảy ra thì lạnh... (...)
 
Cơn mộng giữa rừng phong (truyện / tuỳ bút) - Hoàng Long
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Đã hết một mùa thu ư? Anh thấy mình ngồi đây đã ngàn năm, đã qua bao mùa trăng, bao nhiêu lần lá đổ. Nhưng đồng hồ mới chỉ hai giờ rưỡi chiều. Mới ba mươi phút trôi qua. Mặt ao vẫn lặng lẽ, đàn vịt nhỏ vẫn bơi bơi, gió nhẹ thổi những lá phong rơi rải rác, ngôi chùa vẫn yên tĩnh trầm tư. Tiếng chuông chùa đã thức tỉnh anh khỏi cơn đại mộng. Cuộc đời có khác gì một giấc chiêm bao giữa trưa thu?...
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] Như một tiền đạo / lao về phía trước / không lùi lại / cũng không đứng lại / đứng lại là lùi lại / hậu vệ // Thoát khỏi ngã ba / chữ nghĩa giương biểu ngữ / trên mặt sông đang chảy / ra biển lớn...
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Thúy đã nói: / Tiền Vệ là nơi chúng ta sẽ công bố lần đầu tiên những tác phẩm của mình. / Như Mẹ đã chọn nơi ấm áp để sinh chúng ta... (...)
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Tranh acrylic trên bố, sáng tác năm 2011. Hoạ sĩ gửi riêng cho Tiền Vệ như một lời chúc mừng sinh nhật 10 năm...
 
[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Có gì / ngoài khung cửa ấy / bức tường chắn lối mòn như tất cả những bức tường / trên đời / chiếc cửa sổ kéo rèm vàng nhạt, khung cửa cao quá đầu người / mờ đục / có gì / ngoài khung cửa / cây con đã đâm lên từ sau ô kính... (...)

 


Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021