|
|
Đám cháy thường trực
|
|
Bản dịch Hoàng Ngọc Biên
MICHEL BUTOR
(1926~)
Ðám cháy thường trực Tôi không quy kết cho vua Omar
Thổ-nhĩ-kỳ về vụ huỷ hoại
tòa nhà thư viện lớn
đấy hẳn phải là hậu quả
của trận động đất đã huỷ mất
tháp Đèn Pha* một kỳ quan khác
của Alexandrie vàng son
Nhưng giờ đây khắp nơi chỉ là phế tích
những con lừa và những con dê gặm cỏ
trong những khu phố bỏ hoang
ít bạn đọc nào có thể
đào bới trong những bãi vôi gạch vụn
để cứu nổi ấn bản toàn tập
của một nhà thơ bi ai lớn
Tôi nhớ những năm đen tối
cuối thời bị Chiếm Đóng
chúng tôi không còn phương tiện nào
đun nước nóng cho mình
theo những tục lệ ngày xưa
chẳng củi chẳng than chẳng dầu lửa
chẳng cần hơi chẳng cần điện
Bấy giờ chúng tôi phải chế ra
những cái lò khéo léo từ
những hộp đồ ăn cũ
để đốt giấy trong lò
chúng tôi xé từ tờ này đến tờ khác
những trang sách giáo khoa
vò giấy thành những hòn than
Chúng tôi không được ngừng tay
dù chỉ chậm lại một lúc
cũng buộc chúng tôi bắt đầu trở lại
cứ thế chúng tôi đã nhìn thấy biến mất
sử ký hóa học thực vật học
hình học văn tuyển
đại số học tập bản đồ từ điển
Chúng tôi nhìn những ngăn kệ
vừa tự hỏi sau tất cả những sách
học kia có cần phải
phạm vào những tác phẩm quí báu
bày đầy trong phòng khách chúng tôi
may thay giữa lúc ấy
Giải phóng đã đến gần
Thế nên tôi nghĩ tới những du mục
cắm lều ở những khu khác nhau
trong thành phố lớn đã mất
quá sung sướng vì nhặt được những trang
sách cổ viết trên giấy cói hay giấy da
đem châm những bếp lửa
để nướng những con cừu của mình
Trận cháy đã kéo dài trăm năm
trong dửng dưng của những ông chủ
và vẫn kéo dài tới ngày nay
trong những mùa gián đoạn
trong cơn ác mộng của Lịch Sử
mà giờ đây chúng ta ít biết hơn bao giờ
làm sao có thể thức dậy để thoát ra
Sách vở là những tấm chắn lửa
những than hồng ủ dưới lớp tro than
những ngọn lửa bay tung trước gió
trong tuổi thanh niên của người đọc
xây dựng lại tháp Đèn Pha*
để đưa chúng ta vào những lối đi
hiểm nghèo đang chờ đợi chúng ta
Dịch từ nguyên tác “L’incendie permanente” trong Michel Butor, Seize lustres — poésies (Paris: Gallimard, 2006). Bản dịch tặng lại Nguyễn Đăng Thường: không chỉ Ai cập mến yêu của Michel Butor, mà còn là Bộ tứ Alexandrie của Lawrence Durell thời chúng ta còn đi học...
---------------------------------
Chú thích của người dịch:
* Tháp Đèn Pha trên đảo Pharos [do đó có từ “phare”] đối diện với thành phố Alexandrie của Ai cập, là một trong 7 Kỳ quan của thế giới. Theo một tác giả người Ả rập là Idrisi [sinh khoảng 1099 - mất sau 1154] tháp gồm ba tầng: tầng thứ nhất hình vuông, tầng hai hình tám cạnh, tầng ba hình trụ; toàn bộ xây bằng đá hoa trắng, cao 135 mét, đứng trên cao có thể nhìn thấy thuyền bè cách xa 160 kilômét ngoài khơi. Tháp khởi công vào thời Ptolémée II Philadelphe và hoàn tất khoảng năm 290 trước Thiên chúa. Một trận động đất khoảng thế kỷ XIV có thể là nguyên nhân làm sụp đổ tháp. Phát hiện mới nhất của nhà khảo cổ Pháp [1995] Jean-Yves Empereur cùng với êkíp thợ lặn của ông, là tháp đã được xây ngay trong hải cảng thành phố Alexandrie.
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021