|
|
NƠI HÀNH TINH CHAI CỨNG NÀY
|
|
(Diễm Châu dịch và ghi chú)
Đây là những bài ca của các ca sĩ, và cũng là những bài thơ của các nhà thơ. Họ là những nhà thơ nhưng cũng là những ca sĩ hay người soạn nhạc. Đến từ Đông Âu xưa, thơ của họ là những tiếng hát lang thang trên trái đất. Một trái đất đôi khi đã tỏ ra khá khắc nghiệt. Nhưng biết làm sao đây khi giấc mơ đã trở thành lẽ sống của họ?
Tựa đề chung mượn của Lada Kos. Các bài dịch dựa theo các bản tiếng Pháp của Vladimir Claude Fišera hoặc tiếng Đức của Emma Guntz, đăng trên các tập Mitteleuropa (Schiltigheim 1993, 1995). Riêng bài của Wolf Biermann trích trong tập Cây đàn bằng thép gai.
Những bài này được dịch để tưởng niệm một ca sĩ Việt-nam đã thất bại trên đường tìm về biển và sau cùng đã chết bên biển. Ước mong biển mãi mãi ở cùng anh!
Diễm Châu
__________________
LADA KOS
NƠI HÀNH TINH CHAI CỨNG NÀY
Mơ hồ, tôi thức giấc,
đối diện buổi đầu ngày:
ở đó, có những người đang sống
và tôi mặc lại đêm thành ngày;
ấy là vì cần phải thắng lại giấc mơ,
ở đó, ở nơi xa kia, cuộc đời đang trỗi dậy.
Có lẽ bọn họ đã xén mất đôi cánh
của con chim
nhưng ngày nay ai còn có thể
xét xử họ?
Trên hành tinh nào đó hãy còn
một vài tia sáng
sẽ làm ngạc nhiên Trái đất.
Khuôn mặt kia rơi vào giữa đôi bàn tay tôi,
ấy thiên hạ vẫn thường làm như thế đó;
hãy nhìn tôi tận đáy mắt,
im lặng của anh là đẹp nhất.
Sự dịu dàng đưa chúng ta trở lại với cuộc đời
như trả lại đôi cánh cho con chim
Không còn nạn nhân, không còn tay đao phủ,
và chúng ta sẽ trở thành sao giữa các vì sao.
Đối diện buổi đầu ngày là: tình yêu.
Hãy để tôi kéo dài giấc mơ này,
hãy để tôi bắt mạch ánh ngày;
trong im lặng này ngọn đèn thắp lên,
ngọn đèn của những niềm trông đợi. Xin đừng ai nói
rằng tình yêu đã già cỗi
nơi hành tinh chai cứng này.
-------------
LADA KOS sinh tại Zagreb, Croatie năm 1944. Học tại Viện âm nhạc Zagreb. Từ 18 tuổi đã nổi danh như một tác giả, người soạn nhạc và người trình diễn các sanson (theo tiếng «croate»). Người Kantauto này đã có nhiều đĩa nhạc, CD, nhiều thi tập và còn là người soạn nhạc cho phim và kịch. Thơ của bà hướng tới «những suy tư về định mệnh khắc nghiệt của con người và sự khẩn thiết phải đem lại cho người khác những hy vọng mà thiên nhiên và Thượng đế đã ban cho...»
__________________
MARTIN KUBECKA
THẾ GIỚI LUÔN LUÔN CÓ MỘT BỘ MẶT TƯƠI MÁT II
Thế giới
luôn luôn có một bộ mặt tươi mát
Chẳng ích lợi gì mà tẩy chay
định mệnh của chính chúng ta
Hãy tìm kiếm các bạn ơi
sự cao cả của chúng ta
Hãy có chút gì để an ủi
cả những người thân cận
lẫn chính chúng ta.
TRONG THÂN XÁC CHÚNG TA, KỶ NIỆM CỦA TÌNH YÊU II
Tôi tặng em
giải thưởng hằng năm
về sống còn
Một chút tình yêu
rất hợp với
lý trí
Chúng ta sẽ đu đưa
trong đôi cánh tay em
Sẽ thì thầm bài ca của em
Giữa chúng ta sẽ chỉ còn
nỗi đớn đau
-----------------------
MARTIN KUBECKA là một nhà thơ và ca sĩ Slovak, sinh năm 1957 tại Trencin. Học văn chương ở Bratislava. Tiến sĩ triết học năm 1982. Bị sa thải vì tội có những ý kiến... và bị cưỡng bách làm công nhân nhà máy trong những năm 80. Rồi trở thành diễn viên, ca sĩ và nhà soạn kịch của sân khấu «nova scena» ở Bratislava. Hiện là nhà văn độc lập và cũng là một ca sĩ và người soạn nhạc.
__________________
TOMAZ PENGOV
* * *
Biển sẽ lặng im
trên hông trái đất
và thân hình biển sẽ trở thành
đồng cỏ xanh dài
của đôi bàn tay tôi
Núi ở lại
trên lòng bàn tay khoảnh khắc
và những chiếc xuồng nhỏ của không gian
trườn xuống dưới đáy
CHUYẾN ĐI CỦA NHỮNG KẺ MẤT NGỦ
Họ đã đi, không tiếng động, không tiếng chuông,
những thiên thần dối trá ấy của hạnh phúc,
đầy những bùn ở dưới đáy tim
và như những kẻ rồ dại, giận dữ,
họ đã vứt bỏ những tên họ và tên riêng
và đã phá hủy con đường trở lại.
Họ đã đi qua những bến bờ của mùa hạ,
qua những nẻo đường và những dòng sông ẩn khuất,
tới xứ sở của những đóa hoa lạ xa
và những chướng ngại vật hỗn tạp hơn;
qua những buổi chiều mất máu, họ đã đếm
thành quả của những điều họ khám phá.
Họ đã hạ thấp những tấm màn của ý thức,
đã mở những khung cửa đối diện với mặt trời,
đã say sưa với ánh sáng cho tới khi đau vì nó
và hối hả về chung cuộc.
Họ đã đạp dưới chân những cây hạc cầm lỗi nhịp
mà gió không còn làm vang lên.
Họ đã viết trên mặt các vách tường
và đã làm những trò bông đùa để kiếm ăn,
bao quanh bằng tiếng kêu nhọn sắc của những cô người-cá,
họ học biết những gì đã biết.
Thời gian là của cải duy nhất của họ:
họ đã đem đổi lấy những đóa hoa khô.
--------------------
TOMAZ PENGOV là một thi sĩ và ca sĩ người Slovénie. Sinh năm 1949 tại Ljubljana. Ông học lịch sử nghệ thuật và văn chương tỉ giảo. Đã nhiều lần trình diễn nhạc ở cựu Nam-tư, ở Slovénie và ở nước ngoài. Ông cũng viết nhạc cho sân khấu, điện ảnh và truyền hình. Đã xuất bản thi tập Dih (Hơi thở), nxb Krainer, Ljubljana, 1993. Thơ và những ca khúc của ông ngợi ca sự bình yên, lang bạt, lên đường...
__________________
ANDRZEJ SIKOROWSKI
ĐƠN ĐỘC
Này đây đã tới những thời buổi lạ thường
bởi chúng ta ra sức nhìn, chân trời khiến chúng ta choáng váng
và sợi chỉ nhỏ bé của trông đợi
đột nhiên đã xơ tưa
Ấy đó chính là cái tội nhỏ nhất của chúng ta
Bị bỏ lại với chính bản thân ta
và đôi tay trống rỗng, áo quần tơi tả
giữa biển cả và rặng Tatras
một lần nữa lại đơn độc
đơn độc với những ảo tưởng của chúng ta
những huy hiệu mới, thiện chí
Với những người láng giềng tốt nhất
(trên thế giới)
rốt cuộc, là đơn độc
Ở Bonn, người ta uống sâm-banh bản xứ
Ở Roma thì thầm cho chúng ta những lời kinh nguyện
và chúng ta ấy đó chúng ta lại
đơn độc.
-----------------------------
ANDRZEJ SIKOROWSKI sinh năm 1949 tại Cracovie, Ba-lan. Học ngữ ngôn học Ba-lan ở đại học. Nhà thơ và ca sĩ. Giải thưởng lớn về ca khúc ở Nhạc hội sinh viên ở Cracovie năm 1970. Tác giả và người soạn nhạc, đứng đầu nhóm «Pod Buda». Là một trong những đại biểu đầu tiên của những thi sĩ - ca sĩ «dấn thân». Bài dịch trích trong Lecz poki co zyjemy (Nhưng bao lâu chúng ta còn sống), Alma-Art, Cracovie, 1990.
__________________
DEZO URSINY
KINH NGUYỆN
Hỡi Thượng đế
không bao giờ sinh
không bao giờ chết
người vừa ở trên trời
vừa ở trong tôi, người không thể
bỏ đi, hãy để tôi cầu xin người
nhận lấy trái tim hãi sợ nóng nảy này
và những ý nghĩ vô thức của nó
trái tim chỉ có một con mắt (chết)
để nhìn thấy
hãy thổi vào đấy hơi thở của người
và khiến chúng tan chảy nơi người
và khiến chúng tan chảy nơi người.
Và như thế hãy đáp trả chúng tôi
một câu hỏi duy nhất:
phải chăng Mặt trời chỉ có một
và Trái đất và Mặt trăng
và phải chăng chúng tôi chỉ là một giấc mơ đang mơ
không lời, chỉ một dòng nước
đổ xuống những triền dốc đứng
luôn luôn đi xa hơn trên những lòng thung
đầy lửa, từ khi sinh
tới lúc chết,
từ lúc chết tới khi sinh
không bến bờ và không đáy?
------------------
DEZO URSINY là một tác giả-người soạn nhạc-người trình diễn của thế hệ trẻ ở Bratislava. Ông làm thơ, viết văn xuôi và thực hiện những chương trình truyền hình. Một cuốn phim của ông về ung thư, bị đài truyền hình Slovak khước từ, đã được chiếu tại Praha, năm 1993. Dezo Ursiny rất tiêu biểu cho thơ nhạc chống đối mới cool, sử dụng hình thức folk và protest-song của thời kỳ sau 68...
__________________
WOLF BIERMANN
BRIGITTE
Anh tới nhà em
giường em trống.
Anh muốn đọc sách
nhưng không nghĩ tới gì.
Muốn đi xi-nê
nhưng cuốn phim anh đã biết.
Anh tới quán rượu
và anh có một mình.
Anh đói
và anh uống hai cốc bia to.
Anh muốn ở một mình
và anh đã ở giữa mọi người.
Anh muốn hít thở
và không nhìn thấy lối ra.
Anh thấy một người đàn bà
vẫn thường có mặt ở đây.
Anh thấy một người đàn ông
nhìn chăm chú vào cốc bia.
Anh thấy hai con chó
quá tự do.
Anh cũng thấy mọi người
nhìn chúng mà cười.
Anh thấy một người đàn ông
té ngã trên tuyết
y say
y không cảm thấy gì hết.
Anh chạy vì lạnh
trên đá băng
của những con đường tới nhà em
em không hay biết gì
về những chuyện đó hết.
----------------------
WOLF BIERMANN là một nhà thơ và ca sĩ Đức, sinh ngày 15. 11. 1936 tại Hamburg, tác giả Cây đàn bằng thép gai. Trong thời hai nước Đức, từng bị cấm trở lại Đông Đức nơi ông đã chọn sống.
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021