|
|
Tuổi anh hùng
|
|
Bản dịch Hoàng Ngọc Biên
HENRI MICHAUX (1899-1984)
Henri Michaux là một con người cô đơn, một nhà thơ có chỗ đứng thật sự riêng lẻ trong văn học Pháp. Khai phá nội tâm mình và nỗi đau của con người qua những giấc mộng, những truyện huyền tưởng và cả những thể nghiệm tác động ma túy, Michaux nghiêng về phía các nhà thơ siêu thực, nhưng không hề gia nhập phong trào này. Có thể nói toàn bộ những cái ông viết đều thể nghiệm sự tương quan giữa thực tại và chính bản thân ông, sự tương quan mang những kích thước gần như ám ảnh — ám ảnh về chính lý lịch của mình. Nhiều sáng tác của ông xuất phát từ những giấc mơ và ác mộng, phác vẽ một thứ địa lý nội tâm, nhận thức về chính mình soi từ thực tại, và từ cả cái tưởng tượng và vô thức... Tác phẩm Michaux, kể cả tác phẩm tạo hình, luôn đứng bên ngoài mọi kiểu phân loại.
Tác phẩm chính: Qui je fus, 1927; Un barbare en Asie, 1932; Voyage en Grande Garabagne, 1936; Plume 1938; L’Espace du dedans, 1944; Par la voie des rythmes, 1974; Idéogrammes en Chine, 1975; Chemins cherchés, chemins perdus, transgressions, 1982.
________________
TUỔI ANH HÙNG
“Thằng Barabo Bự con, trong khi chơi, rứt mất cái tai của em trai nó là Poumapi. Poumapi không nói gì, nhưng làm như không chú ý, nó siết cái mũi của Barabo và thế là cái mũi bị lấy đi mất. Đáp lại, Barabo cúi mình, bẻ gãy mấy ngón chân Poumapi và sau khi thoạt đầu giả vờ như muốn chơi trò tung hứng mấy ngón chân đó, nó nhanh tay làm chúng biến mất sau lưng mình. Poumapi ngạc nhiên. Nhưng nó là tay chơi quá ư tinh vi nên không thể không nhận ra gì về việc ấy. Trái lại nó làm như có ít hơn vài ba ngón chân cũng chẳng mất mát gì. Tuy nhiên, ăn miếng trả miếng, nó xén mất một bên mông Barabo. Barabo, ta có thể tin điều này, vẫn quý hai mông của mình, mông bên này cũng như mông bên kia. Thế mà, nó che giấu tình cảm đó và tức khắc trở lại cuộc đấm đá, với một sự hung bạo dữ dội kết hợp với một sức mạnh lớn lao, nó rứt hẳn cái hàm dưới của Poumapi. Poumapi ngạc nhiên một cách dễ chịu. Nhưng chẳng có gì để nói. Cú tấn công quả là minh bạch, nó đánh thẳng ngay mặt, chẳng có chút gì lươn lẹo. Poumapi còn cố mỉm cười, nhưng cười khó quá. Ồ! quả là khó. Phía bên ngoài không thuận, cả phía bên trong cũng thế. Vậy nên nó không kề cà loay hoay với cố gắng kia, mà cứ theo ý mình, nó trở lại cuộc đấu, nhắm cái lỗ rốn, thọc sâu vào phần bụng, và qua cái lỗ tìm cách nhét ngay chính bàn chân của Barabo vào, bàn chân mà trước tiên nó vặn xoắn rồi sau đó đặt nằm bất động trong vết thương như một cái cột mốc. Barabo kinh ngạc. Sự thăng bằng trên chỉ một chân không có ngón nào của nó quả là không được ngon lắm. Nhưng nó chẳng biểu lộ gì ra ngoài, cứ làm như mình vẫn thoải mái, đâu đâu cũng có chỗ để dựa, và chờ đợi. Lúc bấy giờ, Poumapi, kẻ gần như đã thắng, lại làm một sai lầm lớn, là tiến đến gần. Lập tức, như một mũi tên, Barabo nhào tới, đè trên người nó, bẻ tréo một cánh tay của nó, đem móc vào cánh tay kia, và cũng lại bẻ tréo cánh tay kia như vậy, nó bổ nhào xuống trên người thằng Poumapi rủi ro khéo léo đến độ nó làm gãy mất của thằng kia cả hai chân. Nằm dài thân này đè lên thân nọ, mệt lả người như nhau, và đau đớn dồn dập, Poumapi và Barabo cố gắng bóp nghẹt cổ nhau nhưng vô hiệu. Ngón tay cái của Poumapi áp sát vào cổ, nhưng nó không đủ sức để siết chặt cho tới nơi tới chốn. Hai bàn tay Barabo hãy còn khá cứng cáp, nhưng nó nắm không chặt nổi, nó siết cổ Poumapi mà chẳng làm gì đuợc. Trước cực điểm của những tình thế đối nghịch ấy trái tim hai anh em không còn cảm thấy gì, chúng nó nhìn nhau vài giây lát với sự dửng dưng ngày càng gia tăng, rồi mỗi đứa quay về một phía, cùng bất tỉnh nhân sự. Cuộc chiến đến đây kết thúc, ít ra là cho ngày hôm nay.”
--------------
“Tuổi anh hùng” dịch từ nguyên tác “L'âge héroique” trong Henri Michaux, La nuit remue [1935], ấn bản mới có sửa chữa (Paris: N.R.F. Gallimard, 1967).
Tác phẩm của Henri Michaux đã đăng trên Tiền Vệ:
La hét (truyện / tuỳ bút)
[TRUYỆN CỰC NGẮN] ... Bấy giờ, rốt cuộc yên tâm là trong tiếng huyên náo kia sẽ không ai nghe được giọng tôi, tôi mới bắt đầu hét to, hét to suốt cả mấy tiếng đồng hồ và dần dần thấy lòng nhẹ nhõm... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
Này cuộc đời ta, mi bỏ đi không đem ta theo. / Mi cuộn tròn. / Còn ta vẫn chờ bước một bước... | Trên đường đi đến cái Chết / Mẹ tôi gặp một tảng băng lớn: / Mẹ muốn cất tiếng nói, / Lúc bấy giờ trời đã tối... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Lưu thông trong thân thể tôi (truyện / tuỳ bút)
[TRUYỆN CỰC NGẮN] Thời đó, cái sợ là cái mà suốt cả mười năm tôi đã không còn biết đến, cái sợ đó bây giờ trở lại điều khiển tôi. Trước tiên là đau âm ỉ, nhưng khi rốt cuộc nó đến nơi, thì nó đến nhanh như làn chớp, như ngọn gió đánh sập những toà nhà, cái sợ xâm chiếm tôi... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
Một bà mẹ chín con! (truyện / tuỳ bút)
Plume vừa đặt chân đến Berlin, anh ta sắp đến Trạm cuối, thì một người đàn bà tiến đến gần anh, và đề nghị anh về ngủ đêm với bà. — Xin cậu đừng đi, tôi van cậu đấy. Tôi là mẹ của chín đứa con... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
Can thiệp | Công việc của tôi (truyện / tuỳ bút)
Ngày xưa, tôi quá tôn trọng thiên nhiên. Tôi ngồi nhìn các sự vật và phong cảnh trước mặt và tôi để yên chúng làm gì thì làm. Bây giờ thì hết rồi, tôi sẽ can thiệp... | Tôi ít khi nhìn thấy người nào mà không đánh họ. Có người thích độc thoại nội tâm. Còn tôi thì không. Tôi thích đánh hơn... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
Plume trên trần nhà | Plume ở Casablanca (truyện / tuỳ bút)
Trong một lúc đãng trí ngu ngốc, Plume bước đi hai chân trên trần nhà, thay vì đặt chân trên mặt đất. Than ôi, khi hắn nhận ra điều này, thì đã quá trễ. Bấy giờ tê liệt bởi vì máu tức khắC ứ đọng, dồn cả xuống đầu hắn, như sắt dồn lên đầu một cái búa, hắn không còn biết gì nữa... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
Bài thơ "Je vous écris d’un pays lointain" của Henri Michaux (1899-1984) — một nhà thơ có chỗ đứng thật sự riêng lẻ trong văn học Pháp. Bài này gồm 12 đoạn, có thể gọi là một bài thơ, nhưng cũng có thể gọi là một truyện ngắn. «Tác phẩm Michaux, kể cả tác phẩm tạo hình, luôn đứng bên ngoài mọi kiểu phân loại.» Nhà thơ Hoàng Ngọc Biên — người dịch tác phẩm này ra Việt văn — đã nhận định như thế...
Ẩn ngữ (thơ)
Hắn đã bước đi, người ta bảo tôi thế, suốt nhiều năm và nhiều thế kỷ, vừa đi vừa xem lịch. Và, giờ đây, hắn kiểm chứng lại xem mọi người có mặt ở đấy hay không... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Giản dị (thơ)
Cho đến nay, cái mà tôi thiếu nhất, đó là sự giản dị. Tôi đang bắt đầu thay đổi dần dần... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Tử khúc (truyện / tuỳ bút)
Thần tài với đôi cánh rộng, thần tài vì nhầm lẫn đã mang tôi cùng với những kẻ khác tới miền đất thần tiên, nhưng thật bất ngờ, ôi quá bất ngờ, trong lúc tôi tưởng rằng mình rốt cuộc cũng được biết mùi hạnh phúc, thì vô vàn chiếc pháo nhỏ bỗng nổ vang trong không khí, và những mũi dao nhọn từ khắp phía đâm xối xả vào người tôi, khiến tôi rớt tuột xuống cái nền đất cứng của quê hương, từ nay và mãi mãi sẽ là quê hương của tôi... [Bản dịch Nguyễn Đăng Thường] (...)
Plume du lịch (truyện / tuỳ bút)
Plume không thể nói là người ta vẫn tôn trọng mình một cách quá đáng trong những lần du lịch. Có người qua mặt ông không báo trước, có người thản nhiên lau tay vào áo vét của ông. Rốt cuộc ông quen dần. Ông thích du lịch một cách khiêm nhường. Bao lâu còn du lịch được cách đó, ông sẽ cứ du lịch... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
Plume ở nhà hàng (truyện / tuỳ bút)
Plume ăn đang trưa ở nhà hàng, thì người đầu bếp tiến lại, nhìn ông một cách nghiêm trọng và nói nhỏ với ông bằng một giọng bí ẩn: “Cái món ông đang xơi trên đĩa không có trong thực đơn”... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
Plume bị đau ngón tay (truyện / tuỳ bút)
[...] Đừng có nghĩ rằng một ngón tay bị mất đi ta có thể dễ dàng tìm lại được một ngón khác. Người đàn ông cụt ngón tay, em chẳng thấy có cái gì thích thú cả. Một khi bàn tay anh bị cắt mất một ngón rồi, đừng có mong đợi gì ở em nữa... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
Một người bình thản (truyện / tuỳ bút)
Giơ tay ra ngoài giường rờ tấm vách nhưng không thấy, ngạc nhiên... [Bản dịch Nguyễn Đăng Thường] (...)
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021