thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
Nghi lễ cà phê | Vườn hồng bốc cháy
 
Bản dịch Hoàng Ngọc Biên
 
 
 
MICHEL BUTOR
(1926~)
 
 

Nghi lễ cà phê

 
Ngày xưa tôi uống cà phê
đặc biệt là ở Ai Cập
nơi tôi rất thích nhai một chút
chỗ cà phê lắng dưới đáy tách
 
Ngày nay tôi phải kiêng cữ
nhưng tôi đi tìm mùi của nó
đưa trở về một con phố tuổi thơ
có tiếng lò rang hạt reo vui
 
Khi tôi đến xứ sở
Rimbaud[*] lọc chọn hạt cà phê
tôi cảm thấy cần thiết
phải thử làm một nghi lễ
 
Gần những ngôi nhà thờ trong hang
hứng khởi chuyến đi xa
tôi muốn uống nguyên một ngụm
cà phê của trọn một đời người
 
 
 

Vườn hồng bốc cháy

 
Đột nhiên những cánh hoa nở rộ
những tia loé trên nhị hoa
đánh thức một thế kỷ say ngủ
 
Xa xa những hành lang than hồng
trong một mê lộ gai nhọn
những ngọn núi nhấp nháy mắt
 
Trong khi sâu hút buổi hoàng hôn
tro than chuyển thành hương thơm
 
 
_________________________

[*]Mười năm cuối cuộc đời ngắn ngủi của mình, nhà thơ Arthur Rimbaud [1854-1891] sống ở thành phố Harar, phía tây Ethiopie, hành nghề buôn bán da thú, vũ khí và cà phê. Người ta gọi nhà thơ là nhà buôn khai phá bởi việc trao đổi hàng hóa ở đây là cả một cuộc phiêu lưu mạo hiểm.

 
Arthur Rimbaud – ành tự chụp ở Harar khoảng 1883.
 
 
----------------
“Nghi lễ cà phê” và “Vườn hồng bốc cháy” dịch từ nguyên tác “La cérémonie du café” và “La roseraie en flammes” trong Michel Butor, Octogénaire (Montreuil-sur-Brêche: Editions des Vanneaux, 2006).
 
 
Tác phm của Michel Butor qua những bản dịch đã đăng trên Tiền Vệ:
 
Mấy hạt mầm kia sẽ trở thành nội cỏ / mấy gọt nước sẽ trở thành thác lũ và sông / những cây con sẽ trở thành lùm cây và rừng / những căn lều nghèo sẽ trở thành khách sạn và cung điện... | Màn nhung buông xuống trên sân khấu bụi bặm / nơi các diễn viên đang chấm mồ hôi / Khán giả vừa vỗ tay vang như sấm dậy / vừa bắt đầu thu gom đồ đạc... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
Cơn dông  (thơ) 
... Máu, / mưa máu, / mưa máu đen, / mưa máu đen cũ trong đêm, / máu của những kẻ bị tàn sát trở về gào thét trong đêm đen; / và qua các khung cửa sổ mở một luồng khí lọt vào... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
 
Đàm thoại  (truyện / tuỳ bút) 
... Và nhiều giọng khác lặp lại giữa lùm cây nhỏ dần nhỏ dần: “Và hải cảng và thành phố, và những bạn gái của em, và những cô tớ gái của em, và những tên mọi của em, và những con chim hạc, những con ong của em, những con ong của em, những con ong của em...” [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
 
... Chính sương mù tháng giêng trong đầu em cũng như trong đầu anh, sương mù vàng và thấm dần, sương mù có mùi hăng và lạnh buốt giờ đây vẫn còn toả rộng giữa chúng ta, nhưng chúng ta vẫn băng qua được cũng như chúng ta đã băng qua được dạo đó... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
 
Hãy còn rất mệt mỏi vì cuộc hành trình, lại bị túi bụi với những ngày làm đầu tiên mà những công việc người ta giao cho tôi dù có đơn giản cũng vẫn là những ngày khó nhọc nhất trong năm, vì sự cố gắng phiên dịch vẫn còn đều đặn, và vì tôi còn phải làm quen với những chi tiết vụn vặt của một lề lối hành chánh mới, cho nên tối đến là tôi lại thấy cô đơn vô cùng... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
 
... Chính lúc đó là lúc tôi đi vào thành phố, lúc khởi đầu những ngày tháng của tôi trong thành phố này, khởi đầu một năm mà hơn phân nửa đã trôi qua, lúc dần dần tôi tỉnh dậy trong cơn ngủ mơ màng, trong góc toa xe chỉ có mình tôi, ngồi đối diện với chỗ lên xuống, gần khung cửa kính đen bên ngoài phủ đầy những giọt mưa... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
 
Trận cháy đã kéo dài trăm năm / trong dửng dưng của những ông chủ / và vẫn kéo dài tới ngày nay / trong những mùa gián đoạn / trong cơn ác mộng của Lịch Sử / mà giờ đây chúng ta ít biết hơn bao giờ / làm sao có thể thức dậy để thoát ra... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
Một cậu đen. Một cô đen. / Những đàn ông đen. / Những phụ nữ đen. / Những người da đen. / Chàng đen / Rất đen. / Một màu đen tuyền. / Phải chăng? Một pho tượng gỗ đen... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
 
“Chansons de la rose des voix” [được coi là một phát triển trên bản tổng phổ “Madrigal de la Rose des Voix” (1984) của nhà soạn nhạc Henri Pousseur] là một trong những tác phẩm độc đáo của Michel Butor (1921~), một cây bút kỳ đặc của văn chương Pháp thế kỷ 20. Butor sử dụng những trích đoạn từ nhiều nguồn để làm chất liệu cho tác phẩm này... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
Những dòng suối sẽ chảy dưới tuyết / các cánh cửa tầng hầm ở đây sẽ mở ra // Dưới những ngón tay của gió lan toả / hương thơm của những miền đất xa // Những tia nắng thanh xuân / sẽ long lanh trên những tảng băng ngũ sắc... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
Istanbul  (truyện / tuỳ bút) 
Tôi thức dậy trên chiếc xe lửa bấy giờ vẫn đang chạy. Tôi vén màn để nhìn ra ngoài. Chưa bao giờ tôi nhìn thấy một cảnh tượng sầu hoang đến như thế. Mưa rơi trên cao nguyên Thrace không một bóng cây, vùng đất phủ đầy những bụi gai và lan nhật quang, chen giữa sỏi đá... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
 
Thay vì vàng ta sẽ đem lại cho em / những quả chanh và hoa mimosa / mật ngọt từ núi rừng phía Bắc / những bông lúa những chùm nho / nấm củ nấm tổ ong và nấm xép... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
Những cánh đồng củ cải đường trải đến tận rào kẽm gai, bọc quanh là những lối mòn có những người đạp xe đuổi nhau; những bụi rậm đáng ngại, với những cụm lông bứt ra từ ngực những cánh bay nạn nhân của mấy con mèo đói... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
Sơn ca  (thơ) 
... Lịch sử xưa lắm rồi / và chính vì thế mà / ta phải lắng nghe nó / trước khi nó đi vào quên lãng... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
... Xám như tiếng lách tách trong tro than trong khi sương mù mở rộng đôi cánh chim mòng biển của mình giữa những mặt tiền trên bến cảng hoàng hôn. / Đỏ như than hồng sau mặt mica của lò sưởi hay miếng sắt nung người thợ rèn nện búa lên trong hang mình để bảo vệ cho những cánh cửa sổ của chúng ta... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
Cái cày xoay hướng cuối cánh đồng / để gãi vào da của Trái đất / ngày xưa cày được kéo bởi ngựa hoặc bò / ngày nay bởi động cơ điezen... | Khi những đảo và lục địa / đã được để khô ít nhiều / và những màu của cá / đã đẫm màu cầu vồng... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
Hai bài thơ "À la croisée des temps 1977-1987" và "Jour de cafard" của Michel Butor (1926~) — nhà văn trong nhóm Tiểu thuyết mới, và một trong những cây bút nổi tiếng nhất của thế hệ ông — đến với bạn đọc Tiền Vệ qua bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên.
 
Hai bài thơ "Zoo" và "Entre-temps" của Michel Butor (1926~) — nhà văn trong nhóm Tiểu thuyết mới, và một trong những cây bút nổi tiếng nhất của thế hệ ông — đến với bạn đọc Tiền Vệ qua bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên.
 
Hai bài thơ văn xuôi của Michel Butor (1926~) — nhà văn trong nhóm Tiểu thuyết mới, và một trong những cây bút nổi tiếng nhất của thế hệ ông — qua bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên.
 
Một bài thơ văn xuôi hết sức thú vị của Michel Butor (1926~) — nhà văn trong nhóm Tiểu thuyết mới, và một trong những cây bút nổi tiếng nhất của thế hệ ông — qua bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên.
 
Bạn bè ở xa  (thơ) 
Giữa những người từng thư từ với tôi / có những kẻ / tôi không bao giờ được thấy mặt / những người khác tôi có gặp / nhưng đã quá lâu / khiến tôi không biết / nét mặt họ nay thay đổi ra sao... [Bản dịch của nhà thơ Diễm Châu]
 
Tiền Vệ trân trọng gửi đến độc giả một chùm thơ từ thi tập Zone franche của Michel Butor (1926~) — nhà văn trong nhóm Tiểu thuyết mới, và một trong những cây bút nổi tiếng nhất của thế hệ ông — qua bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên.
 
 

Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021