văn học

thơ

Thạch Trung Tuệ Nguyên

Đi

Âm thanh vang vọng từ miền khô hạn

Đêm nay bỗng run lên vì lạnh lẽo

Đẩy cửa con bước qua

Đằng sau là những tiếng hối

Nhanh...

Rất khẽ

Ranh giới chơi vơi

Người ngân khúc kanhi đưa tiễn linh hồn nhau

Con vẫn khép hờ đôi mắt bên câu thần chú

Cửa ơi...

Mở ra...

Cánh cửa hé mở trên khoé môi ông gru già

Con mơ ảnh tiếng bà vọng về cổ tích

Pô Riyak gào với sóng biển

Pô Nai niệm kinh làm lễ cầu mưa

Tộc Chàm khát khô cổ họng rỏ từng giọt mồ hôi xuống

Cánh đồng xẻ khoán

Mảnh đất nứt nẻ

Hạt nắng nhảy múa trên lưng còng anh nông phu

Con chồn chân hứng phải cơn gió hanh

Nao nao

Một miền quên lãng

Ngày con đi

Trăng thượng tuần

Người dâng lễ

Trẻ múa trong lửa

Ong Ka–ing lên sân khấu diễn trò

Bên khuôn mặt đền tháp cổ sáng lên bởi son phấn

Để xưng tao–mày với đám cô hồn Chàm

Con vuốt ve khuôn mặt mình bằng những gì thiếu hụt, mất mát

Vo tròn cuộc đời trong những lần trượt ngã, vực lên

Con lặng nhìn mọi ước muốn bị cuỗm mất

Nhìn hình hài đang được dát nước sơn màu lòng trứng

Chảy dọc sóng lưng con những cơn đau

Sóng lưng không xương sống

Trong cuộc phân tranh

Những vết thương luôn làm cho con say và điên

Tiếng nói được ném về phía sau như ngọn dao găm

Xuyên qua người con, mi hãy cút khỏi nơi đây

Con không là kẻ chạy trốn

Cũng không lánh đời

Một mình trong bóng đêm

Con cuộn lại từng mảnh đời

Trong con chữ đã tan loãng, rơi rớt

Tạo hồi chuông chiêu hồn cho đời sống úa vàng

Một mùa xuân nhỏ

Con đi

Lờ đi kí ức của một tộc người

Lờ những tiếng ồn bởi vành môi đã khô khát

Lờ những tiếng gọi và miếng mồi tanh hôi

Lờ cả mảnh đất đã lặng thinh

Lờ cả dáng hình Người

Trước những bước đi đang giậm đạp lên nhau

Bằng cái chuẩn mực của đôi bàn chân

Con nhếch miệng hà hơi

Thổi lên những âm vang nhói buốt

Những bước lặng... nhảy tưng

Nhịp điệu lỡ nốt... cuốn trôi mọi dấu ngăn

Ngày con đi

Gió tràn vào Palei

Hạt nắng đè nặng tấm thân

Con xoay mình bởi sự thúc giục mù mờ

Gõ vào mặt đất liên hồi

Nơi một đoá hoa dại trổ muộn

Chỉ thấy bầy kiến bò dưới chân

Một con âm thầm đi khai báo:

“Có một sự sống mới đang ở nơi chúng tôi

Hắn đang nói về tự do và quyền lợi của xác chết!”

Ồ! Đó không thể là con

Đó không thuộc về nơi con – chắc thế

Con vẫn hi vọng rằng, nó thuộc về một loài bò sát hoá thạch hàng triệu năm trước

Ở gần con thôi

Dù là thế – nhưng mọi điều như thể tiến dần về miền hệ lụy

Con vẫn là Chàm

Trong một thế giới được thêu dệt bởi sợi và màn

Con thêm thắt vẻ côi cút cho mình

Mọi cách thức đều rất thầm kín

Dù có nôn mửa một khối quá khứ vô hình để nhận diện vết thương

Dù có lật ngửa lật sấp đôi bàn tay để chờ được cứu vớt, nâng đỡ

Sự ưu ái và khinh miệt khiến con ngoi ngóp đầu để thở

Đôi mắt con như hai ngọn nến bừng lên

Sáp tràn trên khuôn mặt

Dại người

Để nỗi cô đơn và muộn phiền khỏi trương phình

Con tìm đến chung rượu

Với nó

Con gom thêm một đống thối nát của đời sống quanh con

Hân hoan đi vào cuộc vui chung

Đổ tràn một ly xuống tàn tích xưa cũ

Con đốt con, một tôi vô hình

Hồn xiêu

Thân rã

Nhường vài mảnh xương ở chốn hoan lạc

Nơi ma đang nô đùa với thần

Khi nhúng mình sâu vào chung rượu

Mọi cách chết cần sự hiện hồn

Con hiện nguyên hình

Chỉ thấy sự tự do trương nở trên bản thảo to gấp triệu lần nhà tù Auschwitz

Ở đó không có hơi ngạt của chất Cyclone–B

Ở đó cũng không có lính canh

Ở đó chỉ có dây chuyền của nỗi sợ hãi

Trên khuôn mặt đã méo mó

Những lời tuyên–dụ và dòng máu nhuộm

Tạo bản hoan ca hoành tráng dọc hàng rào gai

Ấy thế

Con đi và mơ về một nơi chốn

Để con mở lời khép lại những mất mát và đau thương

Trên vách tường còn lắm điều nghi hoặc

Và trên bức màn đã nhàu nát bởi được trùm quá lâu

Chỉ trườn nhẹ người

Trong khung trời tự do của mĩ từ

Con gióng lên

Nhưng không thể tiết lộ điều mình đang sống hay đang chết

Chỉ ho he mình là gã đần đang say

Đi và cố nhiệt tình hoan nghênh những điều dị hợm

Ở nơi

Con được đặt tên – cấp giấy phép để sống

Con không được chỉ trỏ vào những điều nghi hoặc

Con không được cựa quậy những nơi đau

Con không được mài mò truy tìm vệt sống của mình

Con chỉ nhìn mọi thứ hiển nhiên như thế

Và trong sự thể hiện của mình

Con không được tỏ ra hoang mang hay rũ liệt

Dù đói và dốt

Khốn khó và u uẩn

Với nhịp thở bông lơn

Hận thù đã tuôn khỏi cổ

Chỉ nghẹn trong con

Những giọt ân huệ rơi rớt từ bàn tay lạnh của lũ ngợm

Đã quơ dạt mọi thứ trôi tuột, chìm nghỉm

Thời gian đã mọc trên đầu con những ước mơ

Bên khu chợ đời – người và người đã may sẵn cho nhau nhiều áo quần

Với lòng khát khao ngây dại

Con đánh đổi cả tuổi đời và sức lực để có

Để những lời khen chê lướt qua

Mọi thứ đã rách nát

Con trần truồng với bầu khí trời

Mênh mang một cõi mơ

Xót thay cho lũ Chàm chúng con – như đất sét

Người đời có đủ mọi thứ nhân danh

Họ vươn tay nhào nặn những đứa con của Người

Con côi

Con hoang

Những đứa con tật nguyền

Để trêu đùa

Họ còn nặn chúng con thành loài chó săn

Chúng con tự rình nhau

Săn bắt nhau

Kẻ được người mất

Kẻ thắng người thua

Ôi loài chó ghẻ lác

Sủa cắn xé nhau bấy lâu đã nằm gọn trong nồi lẩu

Ở nơi

Con được răn nhiều về tình yêu và hạnh phúc đời người

Và sự sinh sản

Con chìm hẳn ở đó

Con mơ hồ về chợ búa và tiến bộ

Tiền là tiên

Quyền là thánh

Thuế má và con cái là thứ làm đám dân Chàm bù đầu

Còn con

Bỏ bê cuộc đời mà người đời đã cho con

Con tìm đến thiên thần và quỷ dữ trong con

Chỉ gặp những tiếng ồn

Con đi bằng nét vẽ phi chuẩn trong tâm linh

Bằng quyền năng của tiếng lòng

Ôi!

Vết hằn của gạch nung

Vết bay của Ciim Hơng

Con chỉ biết

Gia tài của con chỉ là cái bao tử đang reo

Ở trong chứa đựng điều gì là điều con không thể hiểu

Con chỉ biết

Có nó

Và đi – đi vào đời săn lượm

Đi vào đời bon chen, nhốn nháo

Đời người – phù du

Ngọn gió tràn về thổi bùng cả tro bụi

Mai con lại đi

Giờ, cũng không cần tới mai nữa

Mọi lúc, mọi nơi con có thể ra đi

Đi đâu đó

Đi về phía trước

Vẫn một mực lao mình về phía trước

Dù phía trước chẳng dẫn tới đâu cả

Cũng như nơi này

Không có gì để con trông ngóng

Chẳng có gì để con tìm kiếm

Nhưng ai cũng muốn núp trong nó để phô trương, khuếch tán

Con chỉ biết trên đường

Cái được nói đến là những con đường đã đi

Những cây cầu đã gẫy sau lưng

Những hố hầm đã vượt

Và cả cái bóng đang chung chạ

Con bám víu vào những con chữ

Những con chữ bị cưỡng dâm

Những con chữ thoi thóp vì ngột ngạt

Những con chữ đã đóng tàu – du hoang

Những con chữ nằm lăn lóc dưới đôi chân trẻ thơ

Những con chữ mà người đời sợ hãi, xa lánh

Người nhìn con đứng trước nó

Cong lưng kể lể về nỗi cơ cực

Dằn mình lại

Người nằm trên thảm gai đời con

Con vẫn nhớ

Về miền sâu kín của niềm riêng đời Người

Người buộc sự hiện diện của con như một đối nghịch

Người bắt con sụp lạy trước tượng đá

Sụp lạy và cầu nguyện trước đền tháp

Yang Kajan

Kut that

Và cả một đấng mù loà đang ngự trị

Trước khi đi

Con có lần vẽ hình hài mình trên nền hư ảo

Ở đó có những thân phận côi cút trong hoang mang

Ở đó có trò xuẩn ngốc của người đời

Soi mình trước vũng nước

Cái vũng nước mà Người đã uống và khạc nhổ

Con khuấy đảo lên

Trám sắc diện tang trắng

Phì cười

Xót xa

Trước khi đi con cũng có lần vẽ cuộc đời mình trên nền hiện tiền

Để trong nếp gấp của cuộc chơi

Những tiếng run hư hử của lần chạy tiếp sức hụt hơi

Giơ tay lên con tung hô những hố hầm đầy xác chết

Những xác chết chưa đưa lên giàn hoả táng

Chỉ giễu cợt bằng những bàn tay thích tung hứng/nhào nặn

Bàn tay của vuốt và móng

Bàn tay của sức đẩy và kéo

Bàn tay của ung nhọt và máu

Con cựa quậy

Loay hoay với cơn khát

Mơ về bầu vú mẹ

Con vẫn nhớ

Lần con bị đẩy rơi xuống vùng nước xoáy mà đôi bờ dòng nước chảy xiết

Xác con cuốn về phía Người

Với cái đầu ngẩng cao, ngón tay chỉ điểm

Không là đằng sau

Người chắn trước mặt con

Nhưng Người chỉ liếc nhìn trong câm lặng

Với dáng bước lệch nghiêng

Đều đều

Cũng có lần người đời treo Người lên những sợi dây để giễu cợt đời con

Con tự hỏi, cái gì thuộc về con nhưng không là của con

Chỉ thấy đôi mắt Người chìm xuống khoé môi

Không thể hé

Mùi tanh để lại nơi hơi thở Người

Ừ, con chỉ là xác chết

Vô tri vô giác

Có lắm quyền để đặt những câu hỏi dính dáng tới Người

Ngày con đi

Tiếng ginăng khoe thanh

Thúc giục chúng sinh nhập lễ

Đền tháp như cực từ huyền diệu

Làm lê những bước chân lang bạt về chạm miền đất-mẹ

Với họ

Kí ức là ngăn kéo lạ

Có tiếng cười thầm và nỗi buồn chưng cất giọt nước mắt

Để họ lẩm bẩm suốt mùa sinh

Con vẫn kí thác đời mình vào chung rượu đầu năm

Bởi cơn say và điên

Hai tay vẫn để cao tầm đầu tung hô hình nộm và kẻ nặn hình

Ly rượu tràn

Con uống đời mình để chúc tụng màn kịch nghiêng ngả

Uống để lãng quên tuổi thơ gầy và Palei nghèo

Ừ! Với người đời rượu vẫn là lễ

Con chỉ biết mình là vật tế duy nhất

Mặc sự cô đơn gặm nhấm vết thương đời con

Yang phủ bụi trần

Bỏ quên Kalan

Bỏ rơi những đứa con

Khởi lễ

Mọi thứ bắt đầu rơi rụng như mưa

Mọi thứ bắt đầu đổ vỡ

Gẫy cụt què

Cuốn vào trong một bức tranh của trò xếp hình

Vị tanh

Mùi thối rữa

Màu đen tối

Nó hiển lên trên mảnh đất

Có tiếng rền của núi

Tiếng gào của sóng

Và tiếng hú của những đồi hoang

Con tháp

Nấn ná chờ giây phút chia biệt

Lễ và Hội lướt qua

Trên đầu con

Cơn ảo giác dâng tràn về chỉ để thống kê rằng

Năm nay thần được, người thua

Tháp ung dung trong bóng bầy nhầy

Người lột mặt người qua tấm gương soi

Rong ruổi cuộc đời trên miền đất nắng và gió

Con dựng tạc những linh hồn oi bức trên đồi hoang

Của cát

Của sỏi

Của đá

Bằng đôi bàn tay chai sạn

Mọi thứ bay vờn trên đầu con, lung linh mờ ảo

Cũng năm đó

Trên sàn diễn

Cơn nắng của miền nhiệt đới vẫn chưa hả hê lòng người

Trong một khung trời hẹp

Đám dân Chàm cọ sát nhau để tạo tiếng vang

Hai chữ, nghĩa tình chao đảo

Phận người sứt mẻ bới nhau để chia xa, oán giận

Con đang tan

Tan đi cụm máu bầm

Tan đi nhân thể Chàm

Tan cả giọt nước mắt còn ứ đọng

Trong cô đơn và u sầu

Không còn ai còn nhận ra con nữa

Qua tấm gương

Con nhìn những dòng máu lạ dồn lên khuôn mặt

Tạo sắc lạnh cảm

Trên cành nhánh con đậu phải

Có những đường viền và những vết sẹo

Mọi bí mật đều chìm ở góc khuất

Mọi cách thức vén mở đều trở nên lầy lội

Bên kia sàn

Lũ sâu bọ vẫn được mùa

Bầy kên kên vẫn bay vờn trên vòm trời u ám

Đứng trước Người

Nửa nhân dạng và nửa khối nặng tấm thân

Con mang đi

Uống cả cuộc người

Nghiệm sinh một đời hoang

Thuở ban sơ và những khoảng rỗng

Tuổi thơ con

Tình yêu và nỗi đam mê của con

Nỗi cô đơn ôm bọc

Ẩn mình trong mớ dây chằng chịt

Cột chặt với nó

Con lay những giấc ngủ

Nơi những người đàn bà đang canh giữ những giấc mơ

Những giấc mơ hoá thạch

Rơi vỡ trên mái đầu con

Ở nơi những con chim sẻ hót quanh quẩn góc nhà

Những con thằn lằn khép mình trong bức tường nứt

Con vẫn còn nghe những câu truyện cổ tích

Nấc nghẹn trong mùi rêu mốc

Khung cửi nhà hiu quạnh

Thắt lại trong con nét nhoà của mưa đêm

Con rết bỏ cuộc

Con chó đi hoang

Siva lận đận

Người già thêm để mồ côi những đứa con

Thoả trong cơn huyễn hoặc

Bởi được phết lên tông màu tang trắng

Con mơ về những khuôn mặt bị bỏ quên

Những khuôn mặt vô vọng trước những vết hằn của cuộc người

Đôi mắt vẫn ảnh tưởng về Người

Về cái nhá giăng khi xưa

Chỉ có con cá trầu bay khỏi

Sống khép mình trong hồ ao nhà hàng xóm

Với bầy ếch nhái

Và hôm nay

Con hít thở hơi khí nơi vườn sau nhà mình

Cũng bay đi

Ngày con đi

Bởi tương lai ngày mai

Mọi dấu vết cần xoá hết

Trang sử cũng cần tẩy sạch những vết nhơ

...

Con vẫn là gã câm... lắm khi ú ớ

Giả điếc là thứ người đời cần

Giả câm là thứ duy nhất để con sống một cuộc đời phẳng lặng

Ở chân trời xa

Sóng nước Châu Giang xô nhau

Lịch sử lưu dấu son lên đôi môi thế nhân – phai nhạt

Người vẫn nhắc lại câu chuyện loài ma nước

Thế sự bọc trong váy đàn bà

Cuộc tình lang thang trên miền đất rủa nguyền

Đứt hơi với sóng biển

Cuộc tình bán trao trên miền đất thiêng

Đổ xuống quanh con sự hận thù

Cuộc tình giằng co trên đôi bờ

Gốc ngọn lộn nhào cho nhân gian cười khinh

Dù là thế

Nhưng khi những bàn tay đã tô vẽ một thời đại

Khuôn mặt con biến sắc

Đôi tay run khi cầm cọ tái diễn những khuôn mặt quá vãng

Trước niềm tuyệt vọng của tâm thế

Thời thượng và thị hiếu của nó

Hình bóng Người rất gần những vẫn rất xa

Đã nhoè hẳn ở trên tầng ngôi vị

Sự mặc định là một nhà thương

Nó lay con

Làm vỡ cái tôi nhỏ bé

Con cũng không thể vuốt lại khuôn mặt mình

Dù móng vuốt đã được cắt tỉa

Khi đặt bàn tay lên những nơi kiêng kỵ

Họ nghi rằng con đang bắt chước

Lôi con ra

Họ kết con tội nhái giễu

Con bị lột xác

Rũ rượi

Trong ngõ hẻm của cuộc người

Con gập mình

Lặng tiếng

Dù biết rằng mọi cuộc chơi tự vơi đi

Bằng dấu lặng

Cảm giác lừa

Và bị lừa cũng chưa đủ

Con cần tự dối mình như một sự khẳng định trước thời cuộc

Trên mảnh đất cằn cỗi

Đôi mắt Người mỏi mòn

Một giọt mưa tẩm ướt cổ họng

Một tiếng gọi đánh đổi một hơi thở

Một điệu dân ca lạc nhịp

Một bước đi khập khiễng

Một điệu múa lạc mùa

Lễ lạc thần

Kalan lạc kẻ hành hương

Lũ trẻ xoe tròn đôi mắt

Tìm vui trong sắc màu lạ

Ghép tàu bay

Bay vút vào không gian ảo chỉ bằng cái enter và double chuột

Cụ già mặc gió hanh quậy đạp khớp xương

Khép hờ đôi mắt

Vơi mình trước cái chết gần kề

Nhếch miệng không ra hơi

Ở chốn u tịch

Các con to tiếng với nhau để tranh giành địa vị, miếng mồi

Trong góc xó xỉnh của tâm hồn

Vẫn len lỏi nơi con

Loài giun đất

Lẩn mình trong nhịp sống đương đại

Chơi vơi phận hèn mọn

Du ngoạn một đường đời không đích

Sáng mai

Ừ, sáng mai

Khi cuộc chơi đã dứt

Cơn bàng hoàng vơi đi

Con bật tỉnh, nhận diện khuôn mặt Người.

-------------

Bấm vào đây để đọc tất cả tác phẩm của Thạch Trung Tuệ Nguyên đã đăng trên Tiền Vệ

Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021