RICHARD BRAUTIGAN

(1935-1984)

_________

HẠ SĨ

Có lần tôi đã tưởng mình sẽ làm một ông tướng. Chuyện này xảy ra tại Tacoma trong những năm đầu của Thế Chiến thứ Hai, lúc tôi còn là một đứa trẻ ở trường tiểu học. Người ta có một cuộc vận động quyên góp giấy được tổ chức khéo léo như một sự nghiệp quân đội.

Cuộc vận động ấy rất hào hứng và có diễn tiến như thế này: Nếu bạn góp hai mươi lăm ký giấy, bạn trở thành binh nhì, và ba mươi lăm ký giấy thì xứng đáng được một quân hàm hạ sĩ, và năm chục ký thì được làm trung sĩ, rồi càng nhiều giấy thì càng lên chức và cuối cùng thì bạn thành một ông tướng.

Tôi nghĩ lúc ấy tôi phải góp một tấn giấy thì mới được làm tướng hay có lẽ chỉ năm trăm ký là đủ. Tôi không thể nhớ chính xác số lượng, nhưng thoạt tiên thì việc góp đủ giấy để làm một ông tướng có vẻ rất đơn giản.

Tôi bắt đầu bằng cách nhặt tất cả những mảnh giấy rời vô tình nằm rải rác chỗ này chỗ kia trong nhà. Nhặt hết thì được khoảng một ký rưỡi hay hai ký. Tôi phải thú nhận rằng lúc ấy tôi hơi thất vọng. Tôi chẳng biết tôi nặn từ đâu ra cái ý tưởng rằng nhà tôi tràn ngập giấy rời. Tôi thật tình nghĩ rằng chỗ nào trong nhà cũng có giấy. Quả là một điều đáng ngạc nhiên rằng giấy cũng có thể đánh lừa con mắt.

Tuy vậy, tôi đã chẳng chịu bỏ cuộc. Tôi tận dụng năng lực để bắt đầu đi gõ cửa từng nhà, hỏi họ liệu họ có những tờ nhật báo hay tạp chí vất chỗ này chỗ kia mà họ có thể tặng cho cuộc quyên góp giấy, để nhờ đó mà chúng ta có thể thắng trận và vĩnh viễn tiêu diệt sự tàn ác.

Một bà già kiên nhẫn lắng nghe bài diễn văn hùng hồn của tôi, rồi bà cho tôi một tờ báo Life mà bà vừa mới đọc xong. Bà đóng cửa lại khi tôi còn đang đứng đó sửng sốt nhìn vào tờ báo trong bàn tay. Tờ báo còn ấm.

Nhà kế tiếp thì chẳng có một mảnh giấy nào, thậm chí chẳng có cả một cái bì thư cũ, bởi vì một thằng nhỏ khác đã phỗng tay trên.

Nhà tiếp theo thì mọi người đều đi vắng.

Một tuần lễ đã diễn ra như thế, từ cửa này đến cửa kia, từ nhà này đến nhà kia, từ xóm này đến xóm kia, cho đến khi rốt cuộc tôi gom đủ giấy để trở thành một binh nhì.

Tôi nhét cái quân hàm binh nhì nhỏ bé khốn nạn ấy vào đáy túi và mang về nhà. Ở lối xóm đã có một vài thằng đeo lon thiếu uý, trung úy và đại úy. Tôi chẳng phải mất công khâu cái quân hàm binh nhì lên áo. Tôi ném nó vào hộc bàn và che nó lại bằng mấy đôi tất.

Tôi bỏ ra vài ngày tiếp theo đó để tìm giấy một cách chán ngán, và may mắn vớ được một chồng từ điển Collier's nặng cỡ trung bình từ tầng hầm của nhà một người nào đó, đủ để tôi nhận quân hàm hạ sĩ, và lập tức nhét nó nằm chung với cái quân hàm binh nhì dưới những chiếc tất.

Những đứa trẻ mặc quần áo hảo hạng, có nhiều tiền tiêu vặt và có đồ ăn nóng vào mỗi bữa trưa, thì đều đã thành những ông tướng. Chúng nó biết nơi nào có nhiều tạp chí cũ và bố mẹ chúng nó có xe ô-tô. Chúng nó đi đứng bệ vệ với dáng điệu quân sự trên sân chơi và trên đường về nhà.

Chẳng bao lâu sau đó, có lẽ ngay ngày hôm sau, tôi quyết định chấm dứt sự nghiệp quân đội rực rỡ của tôi và bước vào bóng tối chán chường của những tờ giấy ở nước Mỹ nơi sự thất bại là một tấm ngân phiếu không bảo chứng hay một cái học bạ thảm hại hay một bức thư tuyệt tình và tất cả những dòng chữ làm đau lòng những ai đọc chúng.

Tác phẩm của Richard Brautigan đã đăng trên Tiền Vệ: