thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
Những suy tưởng rối bù [kỳ III]
(Diễm Châu dịch)

 

Em hỏi tôi, hỡi phu nhân yêu kiều,

những tư tưởng của tôi cần bao lâu để nở.

Sáu ngàn năm, hỡi em rất dấu yêu.

 

*

 

Đừng nói xấu con người. Y lắng nghe nơi những

cánh cửa ở trong anh.

 

*

 

Điều răn thứ mười một: "Mi không được tục hôn

với những từ của người khác!"

 

*

 

Vậy thời hỗn mang là gì? Ấy là trật tự đã bị

đảo lộn khi sáng thế.

 

*

 

Những sự truyền máu thường được thực hiện

từ túi này qua túi khác.

 

*

 

Khi đường thẳng đứng gặp đường nằm ngang,

ấy là chuyện 'thập tự và hiệu kỳ'*.

-------------------------------------------------

(* la croix et la bannière: giấy tờ phiền phức.)

 

*

 

Mẩu chuyện buồn với chấm hết lạc quan:

họ có bốn người,

mỗi người có phương kế cứu nguy* chót.

Họ bỏ chung lại để cực nhọc làm thành

một cỗ áo quan. Rồi đem bán.

------------------------------------------------------------

(* planche de salut. Chữ 'planche' còn có nghĩa là tấm ván...)

 

*

 

Nếu như nghệ thuật trò chuyện ở xứ ta mà cao hơn,

sinh suất hẳn sẽ thấp hơn.

 

*

 

Có bao giờ rơi xuống từ con mắt đấng Quan phòng

giọt lệ nhỏ bé nhất của con người?

 

*

 

Gả tự do cho ai để nó có thể sinh nở?

 

*

 

Sống sau cái chết thật không phải dễ.

Đôi khi muốn thế phải mất cả một đời.

 

*

 

Đừng tìm cách tháo gỡ mặt trăng.

Trăng còn phải phục vụ chúng ta trong

hàng tỉ năm nữa.

 

*

 

Cả trong im lặng của y cũng có những lỗi chính tả.

 

*

 

Đừng bao giờ mở cửa nhà mi cho những kẻ, dầu

không được mi cho phép, cũng vẫn mở.

 

*

 

Đừng thuật lại những giấc mơ của các người.

Bởi nếu như bọn người theo Freud nắm được quyền bính!

 

*

 

Ở một số nước, lưu đày là hình phạt

đau đớn nhất; ở những nước khác, có những công dân

phải đấu tranh để giành được điều ấy.

 

*

 

Cả đến những “kẻ tìm khoái lạc trong đau đớn”*rốt cuộc cũng

thú nhận tất cả dưới sự tra tấn. Vì lòng tri ân.

-----------------------------------------------------

(* masochistes.)

 

*

 

Chữ nghĩa của luật pháp có lẽ cũng phải gồm trong bản tự mẫu.

 

*

 

Có lẽ người ta có thể tưởng tượng một án tù

chung thân đi kèm với một sự kéo dài cuộc sống

một cách giả tạo.

 

*

 

Ngay cả những kẻ vô tư cũng không vô tư.

Họ thiên công lý.

 

 

[còn tiếp nhiều kỳ]

 

Đã đăng:

Những suy tưởng rối bù [kỳ I]

Những suy tưởng rối bù [kỳ II]

 

----------------------------

Ghi chú của người dịch:

STANISŁAW JERZY LEC [đọc như Letz] là một nhà thơ Ba-lan, tác giả khoảng hai ngàn câu "cách ngôn". Ông sinh năm 1909 tại Lwów, ở Galicie, trong một gia đình Do-thái. Sau khi học luật và ngữ ngôn học Ba-lan, ông khởi nghiệp nhà báo và nhà thơ ở Vac-xa-va. Bị bắt nhốt trong trại tập trung của Đức quốc xã từ 1941 tới 1943, ông đã vượt thoát và gia nhập hàng ngũ quân kháng chiến.

Từ 1946 tới 1950, ông làm tùy viên báo chí cho Phái bộ chính trị Ba-lan ở Vienne. Và bắt đầu viết những câu “cách ngôn”.

Những câu “cách ngôn” này xuất hiện từ 1954 trên các tạp chí văn nghệ Ba-lan và, vào năm 1957, dưới hình thức ‘xã luận’, hết sức thành công cả ở trong lẫn ngoài nước, đặc biệt là ở Đức. Trong bản Pháp văn, người ta đã có nhận xét về những câu ấy như ".. sự cô đọng có tính cách xói mòn cao độ, chống lại sự man dã đen và đỏ của thời đại, chống lại sự tầm thường quá ồn ào của những kẻ tiếm đoạt quyền bính và ngôn ngữ, chống lại sự hèn nhát và ích kỷ chung của con người..."

Stanisław Jerzy Lec mất năm 1966.

 

Bản dịch dựa theo bản Pháp văn của André và Zofia Kozimor, do nhà xuất bản NOIR SUR BLANC in tại Lausanne vào tháng 10-1991, với nhiều minh họa của Roland Topor và lời đề tựa của Claude Roy.


Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021