Trong một buổi mạn đàm văn học gần đây, tình cờ có người nhắc tới tên Thạch Trung Giả, một học giả của miền Nam trước 1975. Cũng chỉ là một nhắc nhở thoảng qua. Cũng thoáng qua là phần nhắc tới tên ông trong cuốn Văn Học Miền Nam Tổng Quan (in lần thứ ba, California, Văn Nghệ, 2000) của nhà văn Võ Phiến, trang 149 và phần Tác Giả và Tác Phẩm ở cuối sách, với vỏn vẹn mấy chữ: “Thạch Trung Giả - Tác phẩm: Văn Học Phân Tích Toàn Thư (1973)”.

Lục trên thư mục của Thư Viện Quốc Hội thì thấy chỉ có mỗi cuốn trên, với các chi tiết sau:

Lục trên internet, Wikipedia.org vốn post đủ loại bài thượng vàng hạ cám nhưng cũng không thấy tên ông. Sục sạo một chặp nữa, chỉ thấy tên ông được nhắc tới tại một trang web ở Hà Nội, tên là Sách Xưa (sachxua.net), với hình bìa hai cuốn sách của ông, Văn Học Phân Tích Toàn Thư, Lá Bối xuất bản năm 1973 ở Sàigon, có kèm theo trang thủ bút đề tặng ai đó mà tên đã bị che đi; và cuốn Nhất nguyên thế giới, dịch của Swami Vivekânanda, do Cơ sở triết học Ấn Độ, Thái Bình Dương, 1971, xuất bản, có lẽ cũng tại Sài Gòn. Vì phải đăng ký mới vô được, nên tôi không biết những trang sách của ông có được post trên website Sách Xưa hay không. Đặc biệt, trên trang web có in hình bìa hai cuốn sách của ông, có dòng chữ, “Tiểu sử: bổ sung sau”. Tóm lại, trừ mấy chi tiết kể trên, kỳ dư không thấy còn dấu tích gì của một học giả đã một thời, trước 1975, công khai phản đối việc người ta đưa tên ông, mà không hỏi ý kiến, vào danh sách ban giám khảo của Giải Văn Học Nghệ Thuật của Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu hồi ấy.

Tuy vậy, tôi tình cờ và may mắn có được một kỷ niệm khó quên với ông, mà tôi đã ghi lại được khi ký ức chưa bị thời gian làm phai nhạt, trong một bài viết cho số báo ra mắt của tạp chí Thời Tập của nhà văn Viên Linh tái bản ở hải ngoại, vào mùa xuân 1979, trong thời kỳ báo chí sách vở chữ Việt ở hải ngoại còn phải bỏ dấu tay. Post lại ở đây phóng ảnh một bài viết cũ dính dáng tới cá nhân cầm bút của mình không ngoài mục đích hy vọng có ai biết chút gì về học giả Thạch Trung Giả thì bổ sung, giúp cho những ai muốn tìm hiểu về ông trong bối cảnh văn học Miền Nam 1954-1975. Hình như tôi viết bài này hồi ấy là do nghe tin ông đã tự tử chết. Tin này về sau tôi cũng không có dịp kiểm chứng xem thực hư thế nào. Từ đấy tới nay, bao nhiêu nước đã chảy qua dưới cầu...

Xin mời đọc.