văn học

tiểu luận / nhận định

Phan Đức

Từ báo in Việt đến báo mạng Tiền Vệ

Tiền Vệ đã vững chãi bước được một đoạn đường khá dài đến 10 năm từ khi đình bản báo in là tờ Việt. Chính vì tôi không bỏ sót một số nào của Việt mà khi báo đình bản, tôi cảm thấy rất thất vọng. Tôi vẫn còn nhớ lần đầu ra mắt báo Việt ở Sydney với 3 người phát biểu mà tôi chú ý nhất vì tò mò muốn biết họ: Nguyễn Hưng Quốc và Hoàng Ngọc Tuấn trong ban biên tập, và một vị khách mời đặc biệt của tờ Việt.

Cảm giác đầu tiên của tôi là khuôn mặt của anh Nguyễn Hưng Quốc lúc đó sao có nét gì hao hao hơi giống ca sĩ Elton John của nước Anh, và vì được người bạn ở Melbourne trước đó cho biết anh từng là học sinh trường Phan Chu Trinh ở Đà Nẵng nên tôi tự giới thiệu từng học chung trường với anh. (Hoá ra trường Phan Chu Trinh có nhiều học sinh nổi tiếng sau này về văn học nghệ thuật và nhất là chính trị ở cả 2 phía).

Thú thật, tôi đọc say mê những bài nghiên cứu văn học sâu sắc trên tờ Việt cũng như trên báo mạng Tiền Vệ nhưng, cũng nói thật, lúc đầu tôi cũng không mấy thiện cảm với những bài thơ có hơi hám hậu hiện đại. Lý do có lẽ bắt nguồn từ hồi trẻ, tôi từng đọc tờ Phổ Thông của nhà thơ Nguyễn Vỹ và tôi lây nhiễm ý tưởng của ông khi ông chê trường phái thơ khó hiểu hay hũ nút (theo ngôn ngữ thời đó) rằng thi sĩ làm thơ kiểu này là bắt chước phái Đa Đa ở Pháp xưa kia, thậm chí ông còn mỉa mai họ làm thơ như bỏ chữ vào một cái hộp rồi lắc chữ nào ra trước thì đặt trước, sau thì đặt sau. Và bài thơ ra đời theo kiểu... xổ số may rủi như vậy!

Thế nhưng, mối ác cảm giảm dần đi không còn như xưa khi tôi kiên nhẫn đọc và “nghiền ngẫm” hết mấy tập thơ của Trần Tiến Dũng do chính anh bạn trẻ là tác giả gửi tặng. Thật ra, sở dĩ tôi có được ít thiện cảm đối với thơ hiện đại và hậu hiện đại như thế này cũng là nhờ tài phê bình, trầm tĩnh và đầy lý trí của Nguyễn Hưng Quốc trước đó.

Từ lâu, tôi luôn tâm niệm làm thơ là phải sáng tạo, là làm ra sự độc đáo của riêng mình, và không giống ai, còn nếu không làm được như vậy thì nên ngừng viết. Dù thế, chính tôi đến nay vẫn không thích làm thơ kiểu mới nhưng mặt khác cũng rất trân trọng người làm thơ có ít nhiều sáng tạo, chứ không còn dị ứng như trước!

Thơ văn cần dân chủ và tự do như con người cần khí trời mới sống được. Do đó, tôi thiết nghĩ là giới sáng tác cũng như người đọc cần phải công bình và rộng lượng trong việc đánh giá cũng như thưởng ngoạn thơ văn.

Phan Đức

(30-11-2012)

----------------------------------

Các tác phẩm cùng đề tài:

Với Tiền Vệ, tôi nuôi dưỡng tâm bình an... (tiểu luận / nhận định) - Hoàng Long

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Tự do, tôn trọng mọi thể nghiệm nghệ thuật mới nhất. Cái này là vô cùng quan trọng. Đối với Tiền Vệ, tác giả được thỏa sức viết, viết về bất cứ điều gì chỉ cần ráng viết sao cho hay là được... (...) (...)

Thơ ta lội qua một dòng sông thời tienve.org (thơ) - Hải Phương

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... hãy bày biện ra / hãy chuyên chở tới / hãy gởi đi xa về phía trước / hai mươi năm / ba mươi năm nữa / thơ ta vỗ nhịp điệu nhớ nhung xanh sắc màu lá biếc / thời tienve.org... (...)

Notes – Berkeley XI 27 (truyện / tuỳ bút) - Thường Quán [Nguyễn Tiên Hoàng]

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Akhmatova, người nói câu ấy, ai treo chị ở đây không phải là tình cờ, họ biết tôi sẽ tới, nhìn ngắm, như chị đã nhìn ngắm những ngôi sao đuối mệt trên Neva, trên những vách nhà tù đỏ và ghi nhận, những câu nói chạy ngược vào trong, nhập tâm, nhập nhập tâm... (...) (...)

?o (thơ) - Ðinh Trường Chinh

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Thở nhẹ thời gian / bằng khói từ kẽ tay / nơi một que diêm / vừa cháy hết mười năm / màu đỏ của lửa / vẫn bập bùng trong tay khuya... (...)

Bếp lửa quê nhà (thơ) - Lê Thánh Thư

[10 NĂM TIỀN VỆ] Bếp lửa quê nhà / quạnh quẽ / mùi lá khô cây khô cỏ khô da khô máu khô thôi thúc cháy / chữ nghĩa cong khô vặn vẹo nằm phơi nắng cả / bút mực cũ càng chỏng chơ bụi bặm góc nhà... (...)

Hơn một ngàn ngày (tiểu luận / nhận định) - Khuất Đẩu

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Khi Talawas tự đình bản, tôi nghĩ mình cũng chết theo. Không ngờ lại đầu thai ở Tiền Vệ. Hóa ra là đã 1000 ngày! Một ngàn ngày chạy theo anh em cũng muốn hụt hơi. Nhưng mà vui. Cái vui lớn nhất là được sống trong không khí bát ngát của tự do. Tự do viết, tự do suy tưởng. Chẳng phải mang một cái vòng kim cô nào hết... (...) (...)

Tiền Vệ trên sân văn (thơ) - Bắc Phong

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... đôi chân cứng như đồng / đá ngoạn mục đá nhanh / trên sân chơi văn học / trọng tài là lương tâm // mười năm chơi trên sân / đối thủ phải nể nang / vì tinh hoa đấu pháp / và cú sút vô song... (...)

Tôi phân liệt tâm thần (thơ) - Âu Thị Phục An

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... đêm cởi áo để lưng trần quạt gió / cơn nóng hung hăng kẹp nách đo nhiệt kế / trái tim bung vỡ hục hặc hoài nghi / nhịp đập méo mó dò la tâm tưởng / gõ gõ như điên lên những con chữ // tiếng cười lù khù trong cổ họng / mừng một niên tiền vệ hoành hành / cho tôi siết tay một cái nhe... (...)

Tiền Vệ: văn học xung phong (ký sự / tường thuật) - Bùi Văn Phú

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Thủ môn, hậu vệ, trung vệ và tiền vệ là ngôn ngữ thể thao. Khi nghe tên Tiền Vệ tôi mường tượng đến những cặp giò dai sức, xung phong tấn công, ở đây là tính xung phong trong văn học... (...) (...)

Không có sự cô độc nào (tiểu luận / nhận định) - Trần Tiến Dũng

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Giờ đây nhìn lại, tôi thấy mình chính xác khi đã tin rằng Tiền Vệ là miền đất hứa của phẩm chất văn học tiên phong và ý thức tự do... Không có sự cô độc nào trước bóng tối ác hiểm của hệ thống độc tài kiểm duyệt và đặt bẫy. Đã chọn là thi sĩ và nhà văn tự do thì không có sự cô độc nào, cho dẫu là vẻ ngoài. Sự thật là vậy, bởi sự kiên nhẫn khinh thường loại chữ nghĩa chuồng trại luôn có không khí sạch và cần thiết hơn cho ý thức và sáng tạo... (...) (...)

Tiền Vệ - dòng sông ơi, vẫn cứ chảy... (tiểu luận / nhận định) - Trần Hữu Dũng

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... 10 năm Tiền Vệ là cả chặng đường dài của tờ báo mạng về văn học nghệ thuật, nhưng để hình thành “một khối Thịnh Vượng Chung của văn học nghệ thuật Việt Nam, nơi, bất chấp những dị biệt về địa lý và chính trị, mọi người có thể gặp gỡ nhau trong nỗ lực tìm tòi và thử nghiệm để trả công việc sáng tác trở về đúng nguyên nghĩa của nó: làm ra cái mới” thì quả là một thử thách cam go, ác liệt!... (...) (...)

10 năm Tiền Vệ (ký sự / tường thuật) - Lê Trung Tự

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Đến khi Tiền Vệ chính thức ra đời, tôi bỗng nhiên trở thành một độc giả hết sức trung thành. Sáng, tôi đến chỗ làm sớm hơn những người khác, việc đầu tiên là mở internet và bấm vào nút trang nhà tienve.org; giờ nghỉ buổi sáng, tienve.org; giờ ăn trưa, tienve.org; trước khi tắt máy ra về, tienve.org; buổi tối, trước khi đi ngủ, tienve.org... (...) (...)

Tôi mơ giấc mơ vớt chữ (thơ) - Chim Hải

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... tôi thấy giấc mơ tôi nguyên vẹn trên lưng còng gió / tôi quay về khu vườn bỏ hoang / xác nhận sự tồn tại của chữ / tôi ngắm kỹ diện mạo thơ / và tôi không ngủ... (...)

còn lại (thơ) - Tạ Duy Bình

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... luôn mở ra / ở phía trước / xa thẳm / những con đường / nhìn ngược thời gian / đánh thức những giấc mơ / đêm cứ chảy dài / xoã tung trời mái tóc / nghe bên trong / một giọng nói huyền / lặng thanh... (...)

“Thập niên đăng hoả” của Tiền Vệ (tiểu luận / nhận định) - Trần Ðình Lương

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Sẽ có vụ mùa tốt khi khí hậu văn học nghệ thuật không còn ô nhiễm vì chính trị; khi người sáng tác vượt lên được sự cô quạnh của hoàn cảnh sống cùng sáng tác của mình. “Thập niên đăng hoả” của Tiền Vệ với những bước tiến mạnh mẽ về phía trước: “Hé cửa vào mai sau”... (...) (...)

Tiền Vệ, nơi tôi gởi trái tim (truyện / tuỳ bút) - Trịnh Thanh Thủy

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Cho tới bây giờ tôi vẫn luôn nghĩ rằng khi cần một nơi để gởi gắm trái tim mình tôi sẽ tìm đến Tiền Vệ, nơi tôi có thể vào và bỏ lại những xao xác, áp lực của cuộc sống trong thơ, văn. Nó là bến cảng của các con tàu cảm xúc, chốn trú ẩn của những tâm hồn yêu văn chương, âm nhạc nghệ thuật... (...) (...)

một ghi chú bên lề (thơ) - Nguyễn Man Nhiên

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... ngày qua đi / tấm khăn choàng của sương mù / phủ lên tôi / với các từ bí mật / nhưng trong cái nhìn hoài nghi của bạn, nơi mà thế giới đã đi vào / tôi là ai, có thể... (...)

Mười năm Tiền Vệ (2002-2012) (tiểu luận / nhận định) - Nguyễn Hưng Quốc

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Trước, tôi đã biết, trên lý thuyết, tính tốc độ và tính toàn cầu của internet, nhưng chỉ với Tiền Vệ, tôi mới cảm nhận được, một cách trực tiếp, ý nghĩa thực sự của hai đặc điểm ấy... (...) (...)

Khi chúng đến (truyện / tuỳ bút) - Lưu Diệu Vân

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Tôi phát hiện mình đang lơ lửng trong một thòng lọng kết bằng những còng dấu hỏi. Tôi thấy chúng ập đến, chưa kịp hỏi câu cuối cùng. Tại sao phải luôn cần biết? ... (...) (...)

Bút nữ Tiền Vệ (nhiếp ảnh) - Tú Trinh

[10 NĂM TIỀN VỆ] Tác phẩm nhiếp ảnh ghép (photo collage), thực hiện vào tháng 11.2012...

Những ý nghĩ trên ghế bố (ký sự / tường thuật) - Thận Nhiên

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Bạn có tò mò, vậy chứ toà soạn của Tiền Vệ được đặt ở đâu? Tôi xin mời bạn đến thăm nhé. Nó ở đây. Trong căn phòng này. Ông chủ biên đã đọc những gì bạn viết ở đâu ư? Ở đây, trên mặt bàn bề bộn này. Văn chương của bạn viết được đọc với những thứ gia vị gì ư? Bạn thấy đó, cái gạt tàn đầy ắp chưa được đổ và hai chiếc ly chỉ còn cặn rượu... (...) (...)

Tiền Vệ & tôi (ký sự / tường thuật) - Nguyễn Viện

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Với Tiền Vệ, gần như tôi được thỏa chí viết. Tôi có thể viết bất cứ thứ gì tôi nghĩ và tôi muốn. Viết không theo một khuôn khổ nào. Viết sao cũng được... (...) (...)

Những gợi mở về cách nhìn thế giới (tiểu luận / nhận định) - Nguyễn Thanh Hiện

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... có thể nói suốt mười năm qua, trang mạng tienve.org đã làm được công việc đi tiên phong trong việc giới thiệu những cái mới của văn học và nghệ thuật thế giới, cả trong lĩnh vực hư cấu lẫn lĩnh vực phi hư cấu... (...) (...)

Duyên vui (ký sự / tường thuật) - Hiệp Phong

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Luôn luôn đi trước, thay đổi, mới lạ không ngừng mới là Tiền Vệ. Nhân kỷ niệm 10 NĂM TIỀN VỆ, gọi là: lời quê chắp nhặt dông dài, tôi mạn phép góp đôi dòng “lưu bút” vào ngày này như một lời chúc mừng, như một bó hoa tươi thắm gửi tặng đến Ban Biên Tập Tiền Vệ. Một Tiền Vệ trí tuệ, phong phú, tinh tường — một Trái tim Nghệ sĩ... (...) (...)

tim hãy còn đập (hội họa) - Vương Ngọc Minh

[10 NĂM TIỀN VỆ] Tác phẩm sơn dầu trên bố, thực hiện vào tháng 11/2012...

Cuộc tình nửa đoạn (thơ) - Ðinh Phương

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... hằng ngày tôi đến thăm em / thỉnh thoảng bắn lên trời những nụ hôn / em ngồi lựa chọn / chỉ nhặt những cái lăn lộn / những cái điên tiết / chẳng giống ai... (...)

Từ Nguyễn Hưng Quốc tới Hoàng Ngọc-Tuấn (ký sự / tường thuật) - Hoàng Xuân Sơn

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Nhân kỷ niệm 10 năm Tiền Vệ, xin cảm tạ quý bằng hữu đã cho tôi có cái đà bung tiếp trong cuộc chơi thơ ca văng mạng. Và xin tặng anh em chủ trương Tiền Vệ một lẵng hồng nhung thắm đượm tình quê, tình người.... (...) (...)

Những chiến binh (thơ) - Lê Nguyên Tịnh

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... những chiến binh / làm lịch sử sống động / họ luôn đi về phía trước / với lòng vô uý / mặt trời rực rỡ trong tim / thời gian đối với họ là niềm xác tín... (...)

retro (thơ) - Nguyễn Man Nhiên

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... bầu trời mãi bỏ đi, hướng gió giả vờ / con bồ nông trong mũ bơi huýt sáo / những chiếc lông chim chầm chậm xoay vòng / giấc mơ bị sờn của tôi mắc kẹt trong cát lún... (...)

Máu chảy ra thì lạnh (thơ) - Lê Vĩnh Tài

[10 NĂM TIỀN VỆ] Khi bạn cứa vào cổ tay / Cắt đứt nỗi đau đang giày vò bạn / Máu chảy đến khi bạn cảm thấy cơ thể mình trống rỗng / Như hàng ngày bạn vẫn xả nước thải xuống cống / Máu chảy ra thì lạnh... (...)

Cơn mộng giữa rừng phong (truyện / tuỳ bút) - Hoàng Long

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Đã hết một mùa thu ư? Anh thấy mình ngồi đây đã ngàn năm, đã qua bao mùa trăng, bao nhiêu lần lá đổ. Nhưng đồng hồ mới chỉ hai giờ rưỡi chiều. Mới ba mươi phút trôi qua. Mặt ao vẫn lặng lẽ, đàn vịt nhỏ vẫn bơi bơi, gió nhẹ thổi những lá phong rơi rải rác, ngôi chùa vẫn yên tĩnh trầm tư. Tiếng chuông chùa đã thức tỉnh anh khỏi cơn đại mộng. Cuộc đời có khác gì một giấc chiêm bao giữa trưa thu?...

Tiền Vệ (thơ) - Vũ Trọng Quang

[10 NĂM TIỀN VỆ] Như một tiền đạo / lao về phía trước / không lùi lại / cũng không đứng lại / đứng lại là lùi lại / hậu vệ // Thoát khỏi ngã ba / chữ nghĩa giương biểu ngữ / trên mặt sông đang chảy / ra biển lớn...

Mười năm tienve.org (thơ) - Lê Vĩnh Tài

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Thúy đã nói: / Tiền Vệ là nơi chúng ta sẽ công bố lần đầu tiên những tác phẩm của mình. / Như Mẹ đã chọn nơi ấm áp để sinh chúng ta... (...)

Những hạt giống bay đi (hội họa) - Ann Phong

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Tranh acrylic trên bố, sáng tác năm 2011. Hoạ sĩ gửi riêng cho Tiền Vệ như một lời chúc mừng sinh nhật 10 năm...

Giao hưởng chiều (thơ) - Chiêu Anh Nguyễn

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Có gì / ngoài khung cửa ấy / bức tường chắn lối mòn như tất cả những bức tường / trên đời / chiếc cửa sổ kéo rèm vàng nhạt, khung cửa cao quá đầu người / mờ đục / có gì / ngoài khung cửa / cây con đã đâm lên từ sau ô kính... (...)

Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021