văn học

tiểu luận / nhận định

Monterroso, Augusto

Đọc Borges: những hệ quả...

Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn

AUGUSTO MONTERROSO

(1921-2003)

Xem tiểu sử Augusto Monterroso

ĐỌC BORGES: NHỮNG HỆ QUẢ...

Rốt cuộc, vấn đề lớn khi đọc Borges là: ta bị cám dỗ bởi ý muốn bắt chước lối viết của ông, một sự cám dỗ khó cưỡng lại nổi; nhưng bắt chước lối viết của ông lại là điều bất khả. Có những nhà văn mà bạn bắt chước được, chẳng hạn Conrad, Greene, Durrel; nhưng Joyce thì không, Borges thì không. Điều này nói ra thì nghe đơn giản và hiển nhiên. Nhưng cuộc tiếp xúc với văn chương của Borges không bao giờ xảy ra mà không có những hệ quả. Tôi đã thử liệt kê một số trường hợp có thể xảy ra dẫn đến những hệ quả tốt hơn hay tệ hơn.

1. Đọc qua Borges, nhưng không lưu tâm. -> (tệ hơn)

2. Đọc qua Borges; nhìn lại lối viết của mình và đi theo ông một chút để xem ông đang làm gì. -> (tốt hơn)

3. Đọc qua Borges; nhìn lại lối viết của mình và đi theo ông mãi mãi. -> (tệ hơn)

4. Phát hiện rằng mình là một kẻ ngớ ngẩn, từ trước đến nay mình chưa bao giờ có một ý tưởng đáng để phí thì giờ. -> (tốt hơn)

5. Phát hiện rằng mình thông minh, vì mình thưởng thức được Borges. -> (tốt hơn)

6. Say mê choáng váng với câu chuyện ngụ ngôn về Achilles và con Rùa; tin rằng mình đã hiểu hết mọi thứ. -> (tệ hơn)

7. Khám phá ra sự vô hạn và vĩnh cửu. -> (tốt hơn)

8. Chiêm nghiệm về sự vô hạn và vĩnh cửu. -> (tốt hơn)

9. Tin vào sự vô hạn và vĩnh cửu. -> (tệ hơn)

10. Bỏ viết luôn. -> (tốt hơn)

----------------------

Trích dịch từ tiểu luận “Beneficios y maleficios de Jorge Luis Borges” của Augusto Monterroso, đăng trên trang Arte y Literatura de Guatemala.

Những bản dịch tác phẩm của Augusto Monterroso đã đăng trên Tiền Vệ:

Con Hươu Cao Cổ bất ngờ hiểu ra rằng mọi sự đều tương đối (truyện / tuỳ bút)

... Tuy nhiên những kẻ còn sống sót vẫn hăng say nhả đạn cho đến khi chính họ cũng ngã xuống chết ngắc với những điệu bộ ngớ ngẩn mà họ tin rằng Lịch Sử sẽ đánh giá những điệu bộ đó là hào hùng, vì họ đã chết để bảo vệ lá cờ của họ. Quả thật Lịch Sử đã phán xét những điệu bộ của họ là hào hùng, cả cái Lịch Sử phán xét những điệu bộ của bên này, và cái Lịch Sử phán xét những điệu bộ của bên kia, bởi vì mỗi bên đều viết ra cái Lịch Sử riêng cho mình... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)

Chiếc gương mất ngủ | Lằn chớp đánh hai lần cùng một chỗ | Con Ngựa tưởng tượng Thượng đế như thế nào (truyện / tuỳ bút)

[TRUYỆN CỰC NGẮN] Ba tác phẩm của Augusto Monterroso (1921-2003), một “thiên tài của truyện cực ngắn” (el genio del cuento corto), một “nhà văn của các nhà văn” (escritor de escritores), một trong những nhà văn lớn nhất và kỳ đặc nhất trong văn chương Mỹ La-tinh thế kỷ 20... ... “Nói thế nào đi nữa, cái ý tưởng về một thiên đàng của loài Ngựa dưới sự cai trị của một Thượng đế mang hình dáng ngựa thì hiển nhiên đối nghịch với óc thẩm mỹ và đi ngược lại cái logic sơ đẳng nhất,” một lần nọ con Ngựa đã lý luận như thế. “Ai cũng biết,” nó tiếp tục lý luận, “ai cũng biết nếu loài Ngựa chúng ta có khả năng tưởng tượng ra Thượng đế, thì chúng ta hình dung Thượng đế là thằng Nài Ngựa.”… [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)

Dấu ngoặc (truyện / tuỳ bút)

[TRUYỆN CỰC NGẮN] Một lần nọ con Rận trầm tư, “... nếu kể từ ngày mai ta lưu tâm nghiêm chỉnh vào công việc, thì ta cũng giống như, hoặc có thể giống như Kafka (mặc dù hiển nhiên không phải chịu đựng cuộc sống khốn khổ của ông ấy), hay giống như Joyce (mà không có cuộc đời đầy nhọc nhằn để sinh tồn một cách thanh cao), hay giống như Cervantes (mà không có những bất tiện của sự nghèo đói), hay giống như...” [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)

Thiên đàng bất toàn (truyện / tuỳ bút)

[TRUYỆN CỰC NGẮN] “Thật vậy”, hắn nói một cách buồn bã, không rời mắt khỏi ngọn lửa đang cháy trong lò sưởi đêm đông ấy, “trên Thiên đàng có bạn bè, âm nhạc, vài cuốn sách; điều tệ hại nhất là ở trên đó ta không còn nhìn thấy một Thiên đàng nào nữa.” ... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)

Con Gián, kẻ nằm mơ | Con Ếch muốn trở thành con Ếch đích thực | Con Chó muốn trở thành con người (truyện / tuỳ bút)

Con khủng long | Con cừu đen | Hai cái đuôi, hay nhà triết học đa nguyên | Nhật thực (truyện / tuỳ bút)

[TRUYỆN CỰC NGẮN] Bốn tác phẩm của Augusto Monterroso (1921-2003), một “thiên tài của truyện cực ngắn” (el genio del cuento corto), một “nhà văn của các nhà văn” (escritor de escritores), một trong những nhà văn lớn nhất và kỳ đặc nhất trong văn chương Mỹ La-tinh thế kỷ 20... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)

Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021