CRISTINA PERI ROSSI

(1941~)

___________________

NHỮNG TIẾNG ĐỒN

Cuối thế kỷ XX, những tiếng đồn về các thành phố bắt đầu lan ra. Một số người nói về sự huỷ diệt của chúng, một số người khác nói về sự tái sinh dị thường của chúng từ những đống gạch vụn. Những nhóm hoạt động bí mật thì xì xào với nhau về những thành phố vẫn còn cư dân, nơi người ta có thể đi dạo, ngắm một con chim, tham quan một viện bảo tàng, hay chiêm ngưỡng màu sắc của bầu trời. Nhưng những nơi như thế thì hiếm hoi và cách xa nhau. Dần dần, người ta bắt đầu nói đến Berlin. Nhưng họ không nói ở nơi công cộng, trên báo chí, hay trong những cuộc hội họp đông người. Tên Berlin được truyền miệng như một mật mã, một ký hiệu huyền bí, một ẩn ngữ chỉ dành riêng cho những kẻ trong cuộc, nhưng vô nghĩa đối với bất kỳ ai khác. Người ta thầm thì bàn tán về Berlin, trong vòng bạn bè tin cậy, trong những căn phòng kín cửa, trong một khoảnh khắc thân mật sau cuộc làm tình. Chẳng hạn, một phụ nữ trần truồng, trong ánh sáng lờ mờ của buồng ngủ, nghe tình nhân nói:

— Người ta kể rằng trên những đường phố ở Berlin còn có những cây chanh xanh và trong những hồ nước có những con thiên nga.

Hoặc:

— Những con chim ô tước[1] hót khi tuyết rơi ở Berlin và người ta uống trà từ những cái cốc bằng sành, trên những tấm khăn trải bàn dệt bằng vải lanh.

Sự kiện rằng Berlin bị vây quanh bởi những tường thành không hề làm họ nản lòng: ngược lại, điều đó lại khiến cho thành phố này có cái phẩm tính của những giấc mộng mà nhiều thành phố khác không có.

Những cô bạn gái truyền cho nhau các công thức làm món bánh Strudel,[2] như thể đó là những bài thơ kỳ tuyệt, và vào lúc chiều tối, họ viết vội những chữ Der Traum ein Leben [3] trên những sân ga hoang vắng hay trên những cánh cửa sắt, chỉ mơ hồ hiểu ý nghĩa của những chữ ấy qua nỗi khát khao của họ.

Những người khác nói đến San Francisco, nhưng một trận dịch khủng khiếp đã huỷ hoại danh tiếng của nó. Một số người chuộng thành phố ấy lại chính là những nạn nhân, và cả thành phố bất ngờ chìm vào một đống nhầy nhụa của những tấm vải liệm và chất chloroform, cả thành phố biến thành một khối ung thư trên mặt đất.

Ở vài thành phố - như Madrid chẳng hạn - lại nổi lên một cơn hoan lạc chóng vánh, như niềm vui cuối cùng trước khi tắt thở; những thành phố khác, những thành phố tự ngắm mình, như Paris vẫn nhìn về một thuở huy hoàng xa xưa, thì tràn ngập một nỗi uể oải chán chường.

Chẳng bao lâu, không còn nơi nào nữa để lánh nạn, và những người chạy về hướng Cairo, Praha, Buenos Aires, hay Warszawa, chỉ hy vọng triển hạn cái chết thêm một chút. Sự sụp đổ của các thành phố lan ra như một vũng dầu trên mặt biển.

Tác giả của những dòng chữ này, viết trong những ngày cuối cùng của thế kỷ XX, chẳng biết rồi đây sẽ còn có một tương lai, sẽ còn có những thành phố, sẽ còn có những độc giả, hay không.

_________________________

Chú thích của người dịch:

[1]Chim ô tước: trong nguyên tác tiếng Tây-ban-nha là mirlo. Ở Đức, loại chim này được gọi là Amsel hay Schwarzdrossel. Chim này hót rất hay, làm tổ như cái chén bằng đất. Con đực có bộ lông đen nhánh, mỏ vàng; con cái có bộ lông nâu sẫm.

[2]Strudel: một thứ bánh ở Đức, làm bằng nhiều lớp bột mỏng gói nhân bên trong và nướng lên cho nâu dòn. Nổi tiếng nhất là bánh Strudel có nhân táo (Apfelstrudel).

[3]Der Traum ein Leben [Đời là giấc mộng]: một vở kịch thơ của Franz Grillparzer, hoàn tất năm 1831, trình diễn tại Burgtheater năm 1834, và in thành sách năm 1839. Đây là vở kịch nổi tiếng nhất của Grillparzer.

Ðã đăng:

Để tìm hiểu thêm về cuộc sống và bút pháp của Cristina Peri Rossi, xin đọc: