Errare humanum est[*]

*  *  *

Thư gửi Xanthippe[**]

[*]Nhầm lẫn là bản chất tự nhiên của con người [Thành ngữ tiếng La-tinh].

[**]Xanthippe [tiếng Hi lạp “xanthos” có nghĩa là màu vàng; “hippos” có nghĩa là con ngựa] vợ của Socrates, mà người đời chỉ biết qua những chuyện thêu dệt nhiều hơn là có thật, được tin là trẻ hơn triết gia Socrates đến bốn mươi tuổi, và nổi danh là người có cái lưỡi sắc sảo – và là người duy nhất dám đánh triết gia trong một cuộc tranh luận, thậm chí có lần cãi cọ, đã trút cả một bô nước lên đầu triết gia. Từ đó có câu nói nổi tiếng được truyền tụng là của ông: “Sau tiếng sấm sét thường có mưa.” “Xanthippe” về sau trở thành một danh từ chỉ những người vợ ưa càu nhàu gắt gỏng với chồng. Có huyền thoại cho rằng Socrates biết trước vợ mình là người như thế, nhưng ông vẫn lấy bà để “thực tập sự kiên nhẫn”. [Xem cảnh “bô nước dội lên đầu Socrates” dưới đây].
 

 
 

[1]Ta sẽ không chết toàn bộ [Horace: Ta sẽ không chết toàn bộ, bởi vì tác phẩm của ta sẽ sống còn sau khi ta chết – Odes, III, 30, 6]

[2]Kaddish: kinh Do-thái đọc mỗi ngày ở nhà thờ Do-thái giáo, trong khi tiến hành lễ sau cái chết của một người thân, cũng gọi là kinh của những người chịu tang. Nhà thơ Mỹ Allen Ginsberg có viết một bài thơ dài tên là Kaddish sau cái chết của mẹ là Naomi Ginsberg.