OCTAVIO PAZ

(1914-1998)

_____________

VỘI VÃ

Bất kể đầu óc đờ đẫn, đôi mắt sưng húp, cái bụng to kềnh, bộ dạng như vừa chui từ trong hang ra, tôi vẫn không bao giờ dừng lại. Tôi đang vội vã. Lúc nào tôi cũng vội vã. Suốt ngày suốt đêm có một con ong kêu vù vù trong óc tôi. Tôi nhảy bổ từ sáng đến tối, từ lúc ngủ đến lúc thức, từ chốn đông đúc đến chốn cô liêu, từ rạng đông đến chiều tà. Thật hoài công, từng mùa thay nhau dâng tặng tôi một bàn tiệc sum suê cây trái. Thật vô ích cho tiếng chim kim tước rộn rã ban mai, chiếc giường yêu kiều như dòng sông mùa hạ, cô gái dậy thì mơn mởn và những giọt lệ dỗi hờn, tất cả rồi sẽ lụi tàn vào cuối mùa thu. Thật hoài công, mặt trời giữa ngọ và tia nắng thuỷ tinh, những chiếc lá non thanh tẩy tia nắng ấy, những tảng đá chối từ nó, những đường nét của bóng mát nó chạm trổ trên mặt đất. Tất cả những điều đẹp đẽ tuyệt vời này chỉ khiến cho tôi vội vã hơn. Tôi đi đi, lại lại, loay hoay, ngọ ngoạy, ra ra, vào vào, dáo dác, gật gù, nghe nhạc, gãi đầu, ho khạc, càu nhàu, mặc quần, khoác áo, chào giã biệt con người cũ của tôi, ngong ngóng về những gì sẽ tới. Không điều gì giữ chân tôi lại được. Tôi đang vội vã, tôi đang ra đi. Đi đâu? Tôi chẳng biết, chẳng biết gì cả — ngoại trừ một điều, rằng tôi đang không ở đúng nơi chốn của mình.

Từ khi tôi vừa mở mắt lần đầu, tôi đã biết nơi chốn của tôi không phải ở đây. Nơi chốn của tôi ở chỗ tôi không có mặt và chưa từng có mặt. Một nơi nào đó có một chỗ trống rỗng, và chỗ trống rỗng ấy sẽ được tôi lấp đầy, và tôi sẽ ngồi trong cái hốc ấy, và nó sẽ dửng dưng cưu mang tôi, kêu óc ách với tôi trong lòng nó cho đến khi nó biến thành một bể nước phun hay một suối ngầm bắn ra tia nước nóng. Và sự trống rỗng của tôi, sự trống rỗng của cái tôi mà tôi đang là, sẽ tự làm đầy chính nó, đầy ắp với sự hiện hữu.

Tôi đang vội vã hiện hữu. Tôi chạy đuổi theo tôi, đuổi theo nơi chốn của tôi, đuổi theo cái hốc trống rỗng của tôi. Ai đã để dành nơi chốn ấy cho tôi? Định phận của tôi là gì? Ai và cái gì di chuyển tôi, và ai và cái gì đợi tôi đến để hoàn tất chính nó và hoàn tất chính tôi? Tôi không biết. Tôi đang vội vã. Dù tôi không rời khỏi ghế, dù tôi không ra khỏi giường. Dù tôi xoay qua xoay lại trong chiếc lồng của tôi. Bị đóng đinh bởi một danh tính, một cử chỉ, một phản ứng co giật bất ngờ của cơ bắp, tôi chuyển động và di dịch. Ngôi nhà này, những người bạn này, những đất nước này, những bàn tay này, cái miệng này, những mẫu tự này — những mẫu tự tạo nên hình ảnh này, cái hình ảnh bất ngờ thoát ra khỏi một nơi chốn, tôi không biết từ nơi chốn nào, và quất ngang vào ngực tôi — những thứ ấy không phải là nơi chốn của tôi. Đây không phải và đó cũng không phải là nơi chốn của tôi.

Tất cả những gì hỗ trợ tôi và tôi hỗ trợ chúng để hỗ trợ chính tôi là một tấm rèm, một bức tường. Và sự vội vã của tôi nhảy vọt qua tất cả những thứ ấy. Thân xác này trao cho tôi thân xác của nó, đại dương này kéo từ trong lòng nó ra bảy con sóng, bảy hình nhân khoả thân, bảy nụ cười, bảy con cá vảy trắng. Tôi cảm tạ chúng và vội vã ra đi. Vâng, bước đi này thật khoái hoạt, mẩu đối thoại này thật bổ ích, bây giờ vẫn còn sớm, cuộc vui chưa tàn, và không cách nào tôi giả vờ biết hồi kết thúc. Xin lỗi: tôi đang vội vã. Tôi nóng lòng muốn trút bỏ sự vội vã của tôi. Tôi đang vội vã đi ngủ và thức dậy không kịp nói: xin giã biệt, tôi đang vội vã.

Những tác phẩm của Octavio Paz qua bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn đã đăng trên Tiền Vệ: