|
|
Sống như nhiên
|
|
Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn
CLARICE LISPECTOR (1925-1977)
Clarice Lispector, nhà văn chuyên viết truyện ngắn và tiểu thuyết, là một trong những khuôn mặt quan trọng nhất trong văn chương Ba-tây thế kỷ 20. Ngược lại với đa số nhà văn Ba-tây đương thời, nhãn quan nghệ thuật của bà vượt qua những giới hạn thời gian và địa lý; các trạng huống và nhân vật trong truyện của bà không phản ảnh hiện thực đời sống Ba-tây, mà mang tính hoàn vũ: đó là những gì mà con người ở mọi thời và mọi nơi trên trái đất có thể bắt gặp và cảm nhận — những gì ở đâu đó bên trong mỗi chúng ta.
Tiểu thuyết đầu tay của bà, Perto do Coração Selvagem ("Bên trái tim man dại", 1944) được xuất bản lúc bà mới 19 tuổi, và được giới phê bình khen ngợi về tài diễn đạt tinh tế những khía cạnh đời sống phức tạp của tuổi dậy thì. Những tác phẩm sau đó, như A Maçã no Escuro (Trái táo trong bóng tối", 1961), A Paixão Segundo G.H. ("Niềm đam mê qua nhãn giới của G.H.", 1964), Água Viva ("Dòng nước sinh động", 1973), đều đào xới tâm cảm của những con người lạc lõng, tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống, rồi gặp lại chính mình và chấp nhận tồn tại trong một thế giới mãi mãi lạ lùng.
Văn tài của Lispector biểu lộ rõ nét nhất qua những truyện ngắn. Những tập truyện ngắn nổi tiếng nhất của bà là Laços de Família ("Những ràng buộc gia đình", 1960), A Legião Estrangeira ("Đạo quân xa lạ", 1964), A Via Crucis do Corpo ("Những trạm thể xác", 1974) và Onde Estivestes de Noite ("Nơi có anh trong đêm tối", 1974). Thật ra, những tập truyện ngắn này không hoàn toàn gồm những truyện ngắn theo cách hiểu thông thường vì Lispector không tự giới hạn vào những ràng buộc của thể loại. Bên cạnh những gì có thể gọi là truyện ngắn, có nhiều bài trông như những đoản văn dưới dạng tuỳ bút, ký sự, hay tiểu luận.
Dưới đây là một truyện ngắn trong cuốn Onde Estivestes de Noite (bản Anh ngữ do Giovanni Pontiero dịch gồm một số truyện trích từ cuốn này và cuốn A Via Crucis do Corpo, dưới nhan đề chung là Soulstorm, với lời giới thiệu của Grace Paley, nhà xuất bản A New Directions Book ấn hành tại New York năm 1989).
___________________
SỐNG NHƯ NHIÊN
Vâng, ở Rio có một ngôi nhà có lò sưởi. Và khi nàng thấy trời lạnh, lại thêm mưa trút xuống những tàn cây, nàng không thể tin rằng nàng đã được cho nhiều đến thế. Âm thanh của thế giới hoà điệu với một cái gì ngay cả nàng cũng không hề biết nàng đã cần, như một kẻ đói khát. Trời mưa và mưa mãi. Ngọn lửa nháy mắt với nàng và với người đàn ông. Chàng, người đàn ông, đang bận bịu với một việc mà thậm chí nàng cũng không cần phải cảm ơn chàng về việc ấy; chàng đang chăm sóc cho ngọn lửa trong lò sưởi, và chàng thấy việc ấy chẳng kém một bổn phận tự nhiên. Và nàng -- người không lúc nào nghỉ tay, một kẻ luôn luôn làm nhiều việc, một kẻ ưa nhúng tay vào những việc khác thường -- vậy mà, nàng thậm chí cũng không nhớ chăm sóc cho ngọn lửa: đó không phải là bổn phận của nàng, bởi nàng đã có người đàn ông của nàng làm việc ấy. Chẳng còn là thanh nữ, thì hãy để cho người đàn ông làm bổn phận của y chứ! Việc nàng làm cùng lắm là thỉnh thoảng giục chàng: "Khúc gỗ ấy," nàng bảo chàng, "nó chưa bén lửa." Và chàng, một chớp mắt trước khi nàng chấm dứt câu nói khiến chàng thấy rõ điều cần làm, thì chàng, tự chàng, đã nhận ra khúc gỗ ấy và, chính chàng, đã khều nó rồi. Không phải vì mệnh lệnh của nàng, nàng, người đàn bà của một người đàn ông, có thể đánh mất vị thế của nàng nếu nàng ban mệnh lệnh cho chàng. Bàn tay kia của chàng, bàn tay tự do, đang ở gần tầm tay nàng. Nàng biết nhưng không cầm lấy nó. Nàng thèm khát bàn tay chàng, nàng biết nàng cần nó, nhưng nàng không nắm lấy nó. Nàng có đúng cái mà nàng cần: nàng có thể chiếm lấy nó. Ôi, thử nghĩ rằng nó sẽ chấm dứt, rằng chính nó không thể còn mãi. Không, không phải nàng đang muốn nói về ngọn lửa, nàng đang nghĩ về những gì nàng cảm nhận. Những gì ta cảm nhận sẽ không bao giờ còn mãi, những gì ta cảm nhận luôn luôn phải chấm dứt, và không bao giờ quay về được nữa. Nàng khuấy động giây phút này, nàng ngấu nghiến ngọn lửa của nó, và ngọn lửa ngọt ngào cháy, cháy, và bừng lên sáng rực. Vì thế, nàng, kẻ biết rằng mọi sự rồi sẽ chấm dứt, nắm lấy bàn tay tự do của người đàn ông trong đôi bàn tay của nàng, và nàng ngọt ngào cháy, cháy và bừng lên sáng rực.
--------------------------
Dịch theo bản Anh văn: "Life au Naturel", trong Clarice Lispector, Soulstorm, trans. Alexis Levitin, intr. Grace Paley (New York: New Directions Books, 1989) 168-169.
Những tác phẩm khác của Clarice Lispector:
Nhà lãnh đạo (truyện / tuỳ bút)
Nhà lãnh đạo bị khủng bố trong giấc ngủ. Có phải nhân dân đang đe doạ nhà lãnh đạo của họ không? Không, bởi nhà lãnh đạo chăm sóc cho nhân dân. Có phải nhân dân đang đe doạ nhà lãnh đạo của họ không?... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
Những bước chân (truyện / tuỳ bút)
Khi bà nghe nhạc của Liszt, bà run rẩy từ đầu đến ngón chân. Bà đã từng xinh đẹp hồi còn trẻ. Và đã choáng váng khi hít mùi hoa hồng sâu vào lồng ngực... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021