văn học

truyện / tuỳ bút

Ensler, Eve

Những cuộc độc thoại của âm đạo [kỳ 18]

(Hoàng Ngọc-Tuấn dịch)

Đã nhiều năm qua, tôi du hành với tác phẩm này khắp nước Mỹ (và bây giờ, khắp thế giới). Tôi hăm he lập ra một cái bản-đồ-thân-thiện-với-âm-đạo gồm tất cả những thành-phố-thân-thiện-với-âm-đạo mà tôi đã viếng thăm. Bây giờ đã có nhiều thành phố như vậy. Tôi đã từng gặp nhiều điều đáng ngạc nhiên. Con người ở Oklahoma say mê âm đạo như điên dại. Pittsburgh đã làm tôi ngạc nhiên. Con người ở Pittsburgh yêu thích âm đạo. Tôi đã đến đó ba lần. Bất cứ nơi nào tôi đến, phụ nữ cũng tìm gặp tôi sau mỗi buổi trình diễn để kể cho tôi nghe những câu chuyện của họ. Đây là phần tôi thích nhất trong những cuộc du diễn. Tôi được nghe những câu chuyện làm tôi sửng sốt. Họ kể hết sức đơn giản, hết sức thật thà. Nhờ đó tôi luôn luôn được nhắc nhở để nhớ rằng cuộc sống của phụ nữ lạ thường đến chừng nào, thâm thuý đến chừng nào. Tôi được nhắc nhở để nhớ rằng phụ nữ bị cô lập như thế nào, và trong tình trạng cô lập ấy họ thường bị đàn áp như thế nào. Rằng có ít người đến chừng nào để họ kể lại những sự chịu đựng và những nỗi khổ tâm của họ. Rằng chung quanh tất cả những chuyện này là những điều ô nhục đến chừng nào. Rằng phụ nữ cần kể lại những câu chuyện của họ đến chừng nào, cần chia sẻ chúng với những người khác đến chừng nào, và sự sinh tồn của chúng ta như những phụ nữ tuỳ thuộc vào cuộc tương thoại ấy đến chừng nào.

Một đêm nọ, sau buổi trình diễn ở New York, tôi được nghe câu chuyện của một phụ nữ Việt Nam trẻ tuổi. Lúc chị được năm tuổi -- vừa đến Mỹ, không nói được tiếng Anh -- trong khi chơi đùa với cô bạn thân nhất, chị té lên một cái tay vặn của ống dẫn nước chữa lửa, và chị bị rách âm đạo. Không có khả năng truyền đạt lại những gì đã xảy ra, chị giấu những cái quần lót vấy máu dưới gầm giường. Mẹ của chị phát hiện những cái quần lót ấy và tưởng chị đã bị hiếp dâm. Vì không biết dùng chữ gì để mô tả cái "fire hydrant", chị không thể giải thích cho bố mẹ chuyện gì đã thực sự xảy ra. Bố mẹ của chị kết tội cho đứa anh của cô bạn thân nhất là đã hiếp dâm chị. Họ vội vã đưa chị đến bệnh viện, và một đám đàn ông đứng quanh giường chị, nhìn chòng chọc vào cái âm đạo mở toang của chị. Thế rồi, trên đường về, chị nhận ra rằng bố của chị không còn nhìn chị nữa. Trong mắt ông, chị đã trở thành một người đàn bà bị xài rồi, bị vất bỏ rồi. Cho đến bây giờ, ông chưa bao giờ thực sự nhìn chị một lần nào nữa cả.

Hoặc là câu chuyện của một phụ nữ trẻ tuyệt vời ở Oklahoma. Chị cùng bà mẹ kế tìm đến tôi sau đêm trình diễn để kể cho tôi nghe câu chuyện từ lúc sinh ra chị đã không có âm đạo, và chị chỉ phát hiện điều ấy khi chị được mười bốn tuổi. Lúc ấy chi đang chơi đùa với cô bạn gái. Họ so sánh bộ phận sinh dục của họ, và chị nhận ra cái của chị trông khác, có vẻ bất thường. Chị đến phòng khám phụ khoa cùng với bố, người thân thiết nhất của chị, và vị bác sĩ phát hiện đúng là chị không có một cái âm đạo, không có một cái tử cung. Bố của chị như tan nát cả lòng, nhưng ông cố gắng không để rơi nước mắt và không để lộ vẻ buồn đau để cô con gái khỏi cảm thấy khổ tâm. Trên đường từ phòng khám về nhà, với một nỗ lực cao quý nhằm an ủi đứa con gái, ông nói, "Đừng lo lắng gì cả, con gái yêu quý. Mọi sự rồi cũng tốt thôi. Nói cho đúng, mọi sự rồi sẽ hết sức tốt đẹp. Bố sẽ đưa con đi để người ta làm cho con một cái hĩm tuyệt hảo nhất nước Mỹ. Và khi con có chồng, anh ấy sẽ biết rằng chúng ta đã làm cái ấy đặc biệt riêng cho anh." Và họ thực sự làm cho chị một cái hĩm mới và chị cảm thấy thoải mái và vui lòng. Khi chị mang bố của chị đến gặp tôi sau đó hai đêm, tình thương giữa bố và con gái đã làm tôi đầm đìa nước mắt.

Rồi một đêm nọ ở Pittsburgh, một phụ nữ nồng nhiệt hối hả chạy đến gặp tôi và bảo rằng chị phải nói chuyện với tôi sớm chừng nào tốt chừng ấy. Dáng điệu căng thẳng của chị khiến tôi bị thuyết phục, và tôi đã gọi điện thoại cho chị ngay khi tôi vừa về đến New York. Chị nói chị là một chuyên viên đấm bóp để trị bệnh và chị phải trình bày với tôi về cái "texture" [độ trơn, nhám, cứng, mềm] của cái âm đạo. Cái "texture" là điều trọng yếu. Chị nói rằng tôi đã không nắm được cái "texture." Rồi chị trình bày cho tôi suốt một tiếng đồng hồ với đầy đủ những chi tiết như thế, với một sự rõ ràng đầy những cảm nhận sống động, đến nỗi khi chị chấm dứt, tôi phải nằm xuống. Trong cuộc đàm thoại ấy, chị cũng nói với tôi về chữ "lồn." Tôi đã phát biểu một điều gì đó tiêu cực về chữ "lồn" trong cuộc trình diễn của tôi, và chị cho rằng tôi không hiểu gì cả về chữ ấy. Chị phải giúp tôi sửa lại lối suy nghĩ về chữ ấy. Chị nói thêm với tôi chừng nửa giờ đồng hồ về chữ "lồn" và khi chị dứt lời, tôi thành người cải giáo. Tôi viết mẩu độc thoại sau đây cho chị.

GIÀNH LẠI CÁI LỒN

Tôi gọi nó là lồn. Tôi đã giành lại được nó, "lồn." Tôi thật sự thích nó. "Lồn." Hãy lắng nghe nó. "Lồn." L, L, lờ, lờ. Le, liếm, la, lịm, lịch lãm -- chữ L như cái lưỡi trong miệng -- bên trong, khép lại, bên trong có lờ -- rồi ô -- lờ ô lô -- rồi lôn, côn lôn sóng vỗ dập dềnh -- ô -- rồi ồ -- ồ kinh ngạc, ồ sướng quá, ồ nẩy lên, ồ giục giã, -- chữ ồ như phồn thực, sinh tồn, linh hồn, luôn luôn sâu thẳm, luôn luôn tròn trịa như chữ o đội nón, lờ ô lô, lờ ô lô huyền lồ -- ồ lồ lộ một toà thiên nhiên -- n nờ -- nàng, nương, nường, nữ, nồng, nõn, nuột, nứng, nở, nẻ, nẩy, nắc, nói, nói nữa, nói cho tôi nghe, nói cho tôi nghe lờ ô lô n lôn huyền lồn. "Lồn", "Lồn", nói to lên, nói lớn lên, "Lồn." "Lồn."

[còn tiếp]

Nguyên tác: Eve Ensler, The Vagina Monologues

(New York: Villard Books, 2001 [Revised edition]).

------------------------------

Ghi chú của dịch giả:

Trên đây là bản dịch "thoát", gần như một phóng tác, từ mẩu độc thoại "RECLAIMING CUNT". Trong nguyên tác Anh ngữ, mẩu độc thoại này nói về chữ "CUNT", từng mẫu tự tạo nên chữ ấy (C, U, N, T), và những chữ ngẫu nhiên từ các mẫu tự ấy sinh ra qua sự liên tưởng. Trong bản dịch Việt ngữ, chúng ta tất nhiên phải nói về chữ "LỒN", từng mẫu tự tạo nên chữ ấy, và những chữ ngẫu nhiên từ các mẫu tự ấy sinh ra qua sự liên tưởng. Nếu làm thế, chúng ta không thực sự "dịch" nữa. Nếu không làm thế, chúng ta nhất định vấp phải một nghịch lý rất hiển nhiên: một bản dịch Việt ngữ hoàn toàn sát nghĩa với nguyên tác Anh ngữ sẽ là một văn bản gần như vô nghĩa, và hoàn toàn vô dụng khi đem lên sân khấu trình diễn. Theo tôi, cách tốt nhất là vừa dịch ở những chỗ có thể chuyển ý, vừa phóng tác để đạt được một văn bản có ý nghĩa và khả diễn trong Việt ngữ.

Xin độc giả tham khảo nguyên tác Anh ngữ dưới đây:

RECLAIMING CUNT

I call it cunt. I've reclaimed it, "cunt." I really like it. "Cunt." Listen to it. "Cunt." C C, Ca Ca. Cavern, cackle, clit, cute, come -- closed c -- closed inside, inside ca -- then u -- then cu -- then curvy, inviting sharkskin u --- uniform, under, up, urge, ugh, ugh, u -- then n then cun -- snug letters fitting perfectly together -- n -- nest, now, nexus, nice, nice, always depth, always round in uppercase, cun, cun -- n in jagged wicked electrical pulse -- n [high-pitched noise] then soft n -- warm n -- cun, cun, then t -- then sharp certain tangy t -- texture, take, tent, tight, tantalizing, tensing, taste, tendrils, time, tactile, tell me, tell me "Cunt cunt," say it, tell me "Cunt." "Cunt."

-----------------------------------------

Đã đăng:

Những cuộc độc thoại của âm đạo [kỳ 17]

Những cuộc độc thoại của âm đạo [kỳ 16]

Những cuộc độc thoại của âm đạo [kỳ 15]

Những cuộc độc thoại của âm đạo [kỳ 14]

Những cuộc độc thoại của âm đạo [kỳ 13]

Những cuộc độc thoại của âm đạo [kỳ 12]

Những cuộc độc thoại của âm đạo [kỳ 11]

Những cuộc độc thoại của âm đạo [kỳ 10]

Những cuộc độc thoại của âm đạo [kỳ 9]

Những cuộc độc thoại của âm đạo [kỳ 8]