|
|
Bảy bài thơ cao nguyên
|
|
Ảnh: Cao Hùng Lynh
Krajan Plin, người Lạch, một nhánh K’Ho, sống dưới chân núi Lang Biang, Đà Lạt. Plin làm thơ, chơi nhạc, đẽo tượng... Tượng của Plin sống động, tếu: đàn bà nghếch mặt, gọi chồng; đàn ông chu mỏ, đái... Plin nói: người Lạch nhìn cây thấy tượng, nhiều người có thể lấy từ cây một thứ gì đó. Ngoài thơ, nhạc, tượng, Plin còn cho chúng tôi xem công trình sưu tầm những luật lệ bộ tộc K’Ho Lạch, trong hình thức những câu truyền tụng, đọc lên vừa giống thơ, vừa giống những bài hát kể lể, miêu tả những tình trạng, sinh hoạt xung quanh những hành vi phạm tội, nhưng không dẫn đến một phán quyết hay kết án... Và khi đọc thơ Plin, chúng tôi liên tưởng đến cung cách biểu hiện phi tuyến tính đó.
Nguyễn Quốc Chánh
_______
Thơ KRAJAN PLIN
Tắt máy! Tắt máy em có thể tắt máy
Để không nghe ai gọi
Em có thể nhắm mắt
Để không nhìn thấy ai
Em có thể đóng cửa
Để không ai thấy mình
Rồi ngủ một giấc
Vùi đầu lãng quên...
Nhưng!
Máy đếm thời gian
Dây cót không lên
Vẫn chạy tích tắc
Áp lưng vào tường
Sóng vỗ chập chùng
Bể ai nao lòng
Làm sao ngăn được
Con tim xao động.
Nếu Nếu!
Tây Nguyên
không còn nhà Rông
sẽ có...
những nhà...
cấp ba cấp bốn
không hồn
nếu!
buôn làng
không còn tiếng Cồng
sẽ có...
organ accordion...
ngân lên đêm ngày
nếu!
nhà dài
không còn tiếng Ching
sẽ có...
tivi cassette đua nhau xập xình
nếu!
lễ hội
không còn rượu cần
không còn đâm trâu
sẽ có...
rượu đế, bia trắng, bia đen
chén anh, chén chị
đếm một hai ba
có heo có gà có thỏ rôti
nếu không còn gì... còn gì nữa... thì...
Yàng ơi!
Còn gì vạn vật hữu linh!
Người tiền sử Người tiền sử!
Khi chưa biết lửa
Ăn gì cũng sống
Người mọc đầy lông
Người làm nương!
Có nương có rẫy
Khi bị mất mùa
Ăn gì cũng lá
Người đánh cá!
Tay không bắt cá
Khi không có xuồng
Cởi áo xuống sông
Mò cua bắt ốc
Con tép con ruốc
Rượu đế lai rai
Cũng sống qua ngày
Người thời nay!
Chỉ cần Alô
Muốn gì cũng có
Việc khó còn đầy
Việc làm không thiếu
Làm được bao nhiêu
Chắc gì đã hiểu
Bằng người tiền sử
Thời xưa thời nay
Vẫn gọi là người
Cũng sống dưới đất
Suốt một cuộc đời
Ai có làm trời?
Ai có làm mây?
Cũng về với đất
Có ai hơn ai??
Gọi chồng & đái lén
(tượng: Krajan Plin; ảnh: Nguyễn Quốc Chánh)
Bến nước Xà gạt trên tay
Chiếc gùi trên vai
Cha tôi lên đường
Tìm bến nước thiêng
Cho buôn làng vui
Con trai con gái
Vang lên tiếng cười
Nở rộ trên môi
Lắc theo tiếng cồng
“Xoang” theo tiếng chiêng
Tay nắm tay nhau
Rượu cần tay trao
Buôn xa buôn gần
Người nhỏ người lớn
Múa hát đêm thâu
Rượu ngọt đầy bầu
Cha tôi cắm cần
Ngước mắt cầu xin
Thần linh núi rừng
Yàng Dắk yàng Krong
Hãy nổi tiếng chiêng
Mở hội đâm trâu
Lửa sáng đêm thâu
Ngân vang núi rừng.
Kèn môi! Đêm nhà rông nằm nghe
Tiếng kèn môi ai gọi
Nghe thấp thoáng đâu đây
Nghe lúc gần lúc xa
Làm rạo rực lòng ta
Tiếng kèn môi gọi ai?
Sao người nỡ vô tình!
Để kèn môi biến tấu.
Đường cái@lalô.bó tay Giao thông quê ta
Lắm ông lắm bà
Ăn nên làm ra
Anh hai anh ba
Tha hồ mà xơi
ôtô đôla
xe đạp xe máy
tham gia giao thông
chạy chung một đường
buồn lòng mấy chú
không nhường cho nhau
xảy ra lắm chuyện
xe tải xuống ruộng
xe đò xuống mương
thương cho xe ngựa
máy cày công nông
chỉ chạy vùng ven
thòm thèm vào phố...
Thách cưới Em yêu...
em có dám bỏ hết đàn trâu nhà mình
để cưới anh về làm chồng?
Để một mai
em dắt anh về làm trâu
ở chuồng bên ấy
Trâu này
không chỉ ăn cỏ hàng ngày
Mà là uống ngày ăn đêm
lấy đêm làm ngày
Anh sẽ cày cho đất tung lên
cho nước tràn bờ
Để ngày mai cây lúa cây ngô
lên xanh giữa đồng mênh mông
Để tiếng tiếng chiêng tiếng cồng
ngân lên ngút ngàn
Để đêm dài núi rừng
vang lên tiếng hát yêu nhau
Để chàng trai cô gái
múa hát đêm thâu
Anh lại nói lên lời cảm tạ
thần linh, núi rừng
Xin cảm ơn mẹ cha
đã sinh thành ra em.
(Tất cả các bài thơ trích từ tập Cao Nguyên của Tôi, Krajan Plin)
Từ phải: Nguyễn Hương, Jack, Krajan Plin, Nguyễn Quốc Chánh, Cao Hùng Lynh
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021