thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
Người Da Đen nói về những dòng sông
Hoàng Ngọc-Tuấn dịch theo đĩa The Voice of Langston Hughes (Folkways Records, 1959).
 
 
 
LANGSTON HUGHES
(1902-1967)
 
Lời người dịch:
Năm 1959, hãng Folkways Records có thu âm một cuộc nói chuyện và đọc thơ của Langston Hughes ở New York. Cuộc thu âm được xuất bản thành một bộ gồm 6 đĩa dưới nhan đề The Voice of Langston Hughes. Mở đầu đĩa I là bài thơ "The Negro Speaks of Rivers", một trong những bài thơ đầu tay nhưng nổi tiếng nhất của ông. Trước khi đọc bài thơ, nhà thơ đã kể lại tâm trạng của ông lúc viết bài thơ ấy.
 
Dưới đây tôi xin gửi đến bạn đọc Tiền Vệ bản dịch lời nói chuyện và bài thơ của Langston Hughes. Mời các bạn bấm vào link này để nghe giọng nói và giọng đọc thơ của Langston Hughes.
 
Langston Hughes nói:
Đây là "Người Da Đen nói về những dòng sông", một trong những bài thơ sớm nhất của tôi, viết vào năm 1920, ngay sau khi tôi vừa rời trường trung học. Bài thơ được viết trong lúc tôi xuống Mexico để thăm cha tôi ở Mexico City. Và trên chuyến xe lửa băng ngang qua dòng sông Mississippi, ngay ở ngoại thành St. Louis, tôi nhìn qua cửa sổ và thấy dòng sông vĩ đại đầy phù sa đang trôi xuống đến trái tim của miền Nam, và tôi bắt đầu suy nghĩ dòng sông này đã có ý nghĩa thế nào đối với người Da Đen; trong một lối cảm nhận nào đó thì lịch sử đã gắn liền với dòng sông này như thế nào: vào thời nô lệ, như bà ngoại tôi kể lại cho tôi nghe, rằng bị đem bán dọc theo dòng sông Mississippi là một trong những điều xấu nhất có thể xảy đến cho số phận của một người nô lệ Da Đen. Thế rồi tôi nhớ tôi có đọc câu chuyện về Abraham Lincoln lúc ông còn trẻ. Ông đi trên một chiếc bè đến New Orleans và thấy con người bị mua và bán tại chợ nô lệ ở đó. Ông cảm thấy điều này quá khủng khiếp đến nỗi ông không bao giờ quên được... Và như thế, trong khi chiếc xe lửa chạy vào màn đêm đang buông xuống, vì trời đã chập choạng tối lúc chúng tôi qua sông, tôi rút lá thư của cha tôi ra khỏi túi áo và bắt đầu viết lên mặt sau của lá thư bài thơ này:
 
Người da đen nói về những dòng sông
 
Tôi đã biết những dòng sông:
 
Tôi đã biết những dòng sông cổ xưa như thế giới và cũ kỹ hơn
       dòng chảy trong những mạch máu của con người.
 
Hồn tôi đã trở nên thẳm sâu như những dòng sông ấy.
 
Tôi đã tắm trong dòng sông Euphrates khi những rạng đông còn son trẻ.
Tôi đã dựng túp lều của tôi gần dòng sông Congo và nó đã ru tôi ngủ.
Tôi đã chiêm ngưỡng dòng sông Nile và đã xây những kim tự tháp trên bờ sông ấy.
Tôi đã nghe tiếng hát của dòng Mississippi khi Abe Lincoln
       đi xuống New Orleans, và tôi đã thấy lồng ngực đầy phù sa của nó
       vàng rực lên trong ánh chiều tà.
 
Tôi đã biết những dòng sông:
Những dòng sông cổ xưa, mờ tối.
 
Hồn tôi đã trở nên thẳm sâu như những dòng sông ấy.
 
 
-----------
Hình ở đầu trang: Chân dung "Langston Hughes" do Winold Reiss vẽ năm 1925 bằng phấn tiên trên giấy cứng. Hiện trưng bày tại National Portrait Gallery, Smithsonian Institution. Kỷ vật do W. Tjark Reiss, con trai của hoạ sĩ Winold Reiss, hiến tặng.
 
Tái bút của người dịch:
Tôi đã dịch bài thơ trên cách đây khá lâu, trước khi nhận được bản dịch của nhà thơ Trần Đức Uyển do nhà thơ Nguyễn Đăng Thường gửi cho. Tôi xin đăng bản dịch của tôi như một version khác, và xin gửi bản dịch của tôi đến nhà thơ Trần Đức Uyển như một món quà kết thân. Nhà thơ Trần Đức Uyển, bây giờ anh đang ở đâu?

Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021