Ca khúc Comme d’habitude (Cũng như mọi khi) đã được Claude François & Jacques Revaux viết nhạc và Claude François & Gilles Thibaut viết lời trong năm 1967, và đã được chính ca sĩ Claude François hát và thu dĩa. Cũng trong năm đó, khi đi nghỉ hè ở miền Nam nước Pháp, Paul Anka (anh ca sĩ trẻ gốc Canada, tác giả của ca khúc nổi tiếng Diana), tình cờ được nghe dĩa nhạc, tuy chất lượng âm thanh không được tốt lắm, nhưng anh đã nhận thấy được ngay rằng nó có một cái gì đó khá quyến rũ. Anh liền tìm gặp Claude François, thương lượng mua lại giai điệu của ca khúc — với một giá rẻ mạt. Trở về Mỹ, năm 1968, nghĩ tới cá nhân và cuộc đời thăng trầm của ca sĩ Frank Sinatra, Paul Anka gọi giây nói liên lạc với ông ca sĩ lừng danh và tai tiếng này, rồi viết lại ca từ và sửa đổi cấu trúc của giai điệu, đặc biệt chỉ dành riêng cho ca sĩ Frank Sinatra mà thôi, vì lời ca chứa đựng nhiều từ “du côn” (spit/khạc nhổ, my way/theo lối của tao...), của các tay “anh chị” đảng mafia Ý mà Frank Sinatra (Mỹ gốc Ý ở New York) có dính líu trong cuộc đời ca hát, đóng phim của mình, với cái nhan đề rất mới mẻ, rất bắt mắt và rất bắt tai là My way. Nội dung của hai ca khúc, Pháp và Mỹ, hoàn toàn khác biệt nhau, không có liên hệ gì với nhau cả. Khi được Frank Sinatra hát và thu dĩa, My way đã chóng trở thành một trong các dĩa hát bán chạy nhứt, và là một thứ “anthem” (quốc ca) để tỏ bày tâm sự (đúng ra là tự biện minh), sự hãnh diện, lòng tự hào, sự mãn nguyện về kiếp sống bên lề và con đường đời mà mình đã “can đảm” tự chọn lấy, của một kẻ — tất nhiên kẻ ấy chỉ có thể là danh ca Frank Sinatra mà thôi; những kẻ khác, trong đó cũng có kẻ này nữa, chỉ xe ôm ăn ké tí tí chơi — khi tính sổ về cuộc đời mình lúc tàn canh chung cuộc. Elvis Presley cũng có thu âm bài ca này vài tháng trước khi anh qua đời. Diana (của Paul Anka) và Oh Carol (của Neil Sadaka) thì tôi đã được hân hạnh nghe rỉ rả cả mấy năm trời ở Sài Gòn đầu thập niên 60.

 

Nguyễn Đăng Thường

(paroles par Claude François & Gilles Thibaut)

 

[THƠ CỦA CA/NHẠC SĨ] Hãy vũ với anh cho đến cuối cuộc tình -  Cohen, Leonard

Hãy vũ với anh cho tới cái đẹp của em / với chiếc vĩ cầm nâu đang nung nấu / Hãy vũ với anh cho qua cơn hãi sợ / cho tới lúc anh an toàn về lại chỗ ban sơ / Hãy nâng anh lên như một nhánh ô liu / và làm chim bồ câu bay tới đậu / Hãy vũ với anh cho đến cuối cuộc tình... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]

 

[THƠ CỦA CA/NHẠC SĨ] Con lừa | Nước chảy -  Béart, Guy

Trên chân mi, ta chạy tuột xuống / những lối mòn từ sáng sớm. / Ôi cái đồ lừa, ta cũng là lừa, / Ta với mi chỉ là một... | Cô bé của tôi như dòng nước, cô như dòng nước chảy / Cô trôi đi như một dòng suối, mà bọn trẻ chạy đuổi theo / Hãy chạy đi, chạy mau nếu các bạn có thể / Không bao giờ, không bao giờ các bạn sẽ bắt kịp nó... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]

 

[THƠ CỦA ĐIÊU KHẮC GIA] Tôi là một chú ngựa -  Arp, Jean Hans

... bỗng dưng các ông bắt đầu / mè nheo và rên rỉ / đòi vú mẹ. / họ mở nút áo các bà / và ngon lành bú sữa tươi cho tới lúc đã thèm. / riêng tôi không bú / mà cũng không bị ai ngậm núm vú... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]

 

[THƠ CỦA CA/NHẠC SĨ] Khói cay bay vào mắt -  Harbach, Otto

Chúng bảo mi sẽ thấy / Yêu đương như mù vậy / Lúc con tim bốc cháy... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]

 

[THƠ CỦA CA/NHẠC SĨ] Cây dù -  Brassens, Georges

Nhiều lời ca của Brassens (1921-1981) đã đọng lại trong ký ức của người đương thời như những bài thơ hay, và ông đã được xem là một trong những nhà thơ hàng đầu của Pháp thời hậu chiến. “Le parapluie” là một trong những bài nổi tiếng của ông... Tôi mong như vào thời hồng thủy / Mưa rơi mãi rơi hoài rơi hủy / Để giữ nàng dưới mái dù êm / Bốn mươi ngày và bốn mươi đêm... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]

 

[THƠ CỦA CA/NHẠC SĨ] Paris bụi đời  (thơ) - Ferré, Léo

Léo Ferré (1916-1993) là một trong ba chàng “ngự lâm” của ca khúc Pháp, được quần chúng âu yếm gọi là ca sĩ-thi sĩ hay thi sĩ-ca sĩ, cùng với Georges Brassens và Jacques Brel... Paris ma cô / Với mắt con gái / Mặt mày du côn / Quần rách áo mạng / Và giọng rình rang / Của đàn phong cầm... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]

 

[THƠ CỦA CA/NHẠC SĨ] Gái xinh (thơ) - Ferré, Léo

Léo Ferré (1916-1993) là một trong ba chàng “ngự lâm” của ca khúc Pháp, được quần chúng âu yếm gọi là ca sĩ-thi sĩ hay thi sĩ-ca sĩ, cùng với Georges Brassens và Jacques Brel... Em khoả thân / Dưới áo thun / Có con phố / Nó ma bùn / Ơi gái xinh // Trái tim em / Đeo ở cổ / Và hạnh phúc / Nằm dưới đó / Ơi gái xinh... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]

 

[THƠ CỦA CA/NHẠC SĨ] Marinette  (thơ) - Brassens, Georges

Hài hước của Brassens rất “cool”, rất “tỉnh bơ” vì đến từ sự quan sát tỉ mỉ thực tại và tâm lý chứ không cố tình làm hề để chọc cười. Chưa thấy ai kể chuyện “xui” (nghĩa tếu) lý thú hơn tác giả bài “Marinette”... Khi con chạy tới hát bài ca nhỏ tặng con Marinette, / Người đẹp, con phản bội, đã đi nghe nhạc ô-pê-ra. / Với cái bài ca nhỏ, trông con quê quá, mẹ ạ. / Với cái bài ca nhỏ, trông con quê kệch quá trời... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]

 

[THƠ CỦA CA/NHẠC SĨ] Hoa lilas  (thơ) - Brassens, Georges

Nhiều lời ca của Brassens (1921-1981) đã đọng lại trong ký ức của người đương thời như những bài thơ hay, và ông đã được xem là một trong những nhà thơ hàng đầu của Pháp thời hậu chiến. “Les lilas” là một trong những bài nổi tiếng của ông... ... Tôi ghi bằng một chữ thập trắng / Để nhớ ngày hai đứa bay thẳng / Hổn hển bám vào một cành hoa / Một cành một cành hoa lilas... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]

 

[THƠ CỦA CA/NHẠC SĨ] Không còn mai sau  (thơ) - Béart, Guy

“Il n’y a plus d’après” của Guy Béart (1930~), do cô ca sĩ “hiện sinh” Juliette Gréco (1927~) trình diễn, là bài ca một thời vang bóng ở Pháp... Không còn mai sau đâu nhé / Ở Saint-Germain-des-Prés / Không còn trưa mốt em ghé / Những trưa hè ấy phai rồi / Chỉ có hôm nay mà thôi... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]

 

[THƠ CỦA CA/NHẠC SĨ] Tai tiếng  (thơ) - Brassens, Georges

Nhiều lời ca của Brassens (1921-1981) đã đọng lại trong ký ức của người đương thời như những bài thơ hay, và ông đã được xem là một trong những nhà thơ hàng đầu của Pháp thời hậu chiến. “La mauvaise réputation” là một trong những bài nổi tiếng của ông... Trong làng mình dù chẳng muốn khoe khoang / Tôi được tai tiếng là không đàng hoàng / Dẫu có nói năng hay dầu câm lặng / Tôi vẫn bị coi là kẻ nhập nhằng / Thế đấy tôi đâu có chọc ghẹo ai / Khi đường tôi tôi đi rất thoải mái / Nhưng ai nấy đều không ưa những đứa / Chưa theo họ trên đường ngay ở giữa... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]

 

[THƠ CỦA CA/NHẠC SĨ] Tâm hồn thi sĩ | Ngôi làng dưới nước | Biển  (thơ) - Trenet, Charles

Lâu lắm, lâu lắm, lâu lắm / Sau khi các thi sĩ khuất bóng / Những bài ca họ còn chạy rong trên đường phố... | Ngôi làng tôi dưới đáy sông / Nhớ lại những giờ khắc rất gần gũi / Khi bắt đầu ngày mới âm thanh vui / của những cái chuông bay bổng... | Biển / Ta thấy đang tung tăng dọc theo những vịnh nước trong / Lấp lánh ánh bạc / Biển / Của những phản ảnh vạn trạng / Dưới làn mưa... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Biên & Hoàng Ngọc-Tuấn]

 

[THƠ CỦA CA/NHẠC SĨ] Góc phố  (thơ) - Trenet, Charles

Charles Trenet (1913-2001), ca sĩ với chiếc gậy và chiếc “mũ phớt” (feutre) hoặc “mũ cói/mũ chèo thuyền” (canotier), lúc ca hay đảo tròng mắt, nổi tiếng cuối những năm 30 và những thập niên kế tiếp. Một ca sĩ-thi sĩ hay thi sĩ-ca sĩ, đã được giới ái mộ tặng cho cái biệt danh “anh chàng hát như điên” (“Fou Chantant”)... Tôi nhớ mãi một cái góc phố / Hôm nay nó không còn đấy nữa / Tuổi nhỏ tôi nô đùa nơi ấy / Tôi vẫn còn chưa quên điều đó / Chỗ ấy có một cái hàng rào / Một lùm cây để phục kích nhau / Lũ du côn trong khu phố tôi / Kéo tới đó đập đánh nhau chơi... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]

 

[THƠ CỦA CA/HOẠ SĨ] Chú lỏi Paris  (thơ) - Micheyl, Mick

Mick Micheyl (1922~) là một nghệ sĩ đa diện: hoạ sĩ, nhà trình diễn nhào lộn (acrobat), kịch sĩ, ca khúc tác gia, ca sĩ, và hiện nay bà là một nghệ sĩ điêu khắc trên thép... Một chú lỏi Paris / Là cả một bài thơ / Chưa hề ở xứ nào / Có được y như vậy / Vì chú nhỏ ti ti / Bé con tí tí này / Được mọi người đều si... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]

 

[THƠ CỦA HOẠ SĨ] Những tiếng động | Phấn và bồ hóng  (thơ) - Kandinsky, Wassily

Wassily Kandinsky (1866-1944), nhà danh hoạ của thế kỷ 20, không chỉ tập trung vào việc vẽ. Ông nói: “Marc và tôi đã ném chính mình vào hội hoạ, nhưng hội hoạ đơn thuần không làm chúng tôi thoả mãn...” Thế rồi, ông làm thơ... Mặt. / Xa. / Mây. / . . . . / . . . . / Một người đàn ông đứng đó với một cây kiếm dài. Cây kiếm dài và to bản. Rất to bản... | Ôi, hắn đi chậm làm sao. / Giá như ở đó có một người nào bảo hắn: Nhanh hơn, đi nhanh hơn, nhanh hơn, nhanh hơn, nhanh hơn, nhanh hơn... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn]

 

[THƠ CỦA HOẠ SĨ] Con sói nói | Thơ | Kẻ hạnh phúc | Vô đề  (thơ) - Klee, Paul

Paul Klee (1879-1940) luôn được thế giới tưởng nhớ như một thiên tài hội họa, nhưng... ông cũng làm thơ. Trong khi đang nhai một con người, / con sói giảng giải / cho bầy chó: // Nói cho tao biết... đâu... thế rồi... là... / nói cho tao biết... đâu? / thế rồi... là thượng đế của lũ con người?... | Tôi đứng trong bộ giáp trụ kín mít / Tôi không có ở đây / Tôi đứng trong những chiều sâu / Tôi đứng đằng xa... / Tôi đứng rất xa... / Tôi toả sáng cùng người thiên cổ... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn]

 

[THƠ CỦA CA/NHẠC SĨ] Thi sĩ  (thơ) - Ferré, Léo

Léo Ferré (1916-1993) là một trong ba chàng “ngự lâm” của ca khúc Pháp, được quần chúng âu yếm gọi là ca sĩ-thi sĩ hay thi sĩ-ca sĩ, cùng với Georges Brassens và Jacques Brel... Đó là những kẻ kỳ cục sống bằng ngòi bút / Mà cũng có khi không sống tuỳ lúc của mùa / Đó là những kẻ kỳ cục xuyên qua sương lạnh / Với những bước chân chim dưới cánh của ca thi... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]

 

[THƠ CỦA ĐIÊU KHẮC GIA] . . . | Thánh đường là một trái tim  (thơ) - Arp, Jean Hans

Jean Hans Arp (1886-1966) là một điêu khắc gia lừng danh thế giới và cũng là một họa sĩ kiêm thi sĩ viết bằng hai thứ tiếng Pháp, Đức... Trước tiên phải để mọc lên những hình dạng, sắc màu, ngôn từ, cung độ và kế đó giải thích. / Trước tiên phải để mọc lên những bắp chân, những chiếc cánh, những bàn tay và kế đó để chúng bay chúng ca hát hình thành biểu hiện... | Thánh đường là một trái tim. / Làm sao tôi nói được / Thánh đường Lộ-trấn / là một trái tim?... [Bản dịch Diễm Châu]