Thời thanh niên ông đã yêu bài thơ tình nào? Nếu ngay lúc này, trở lại tuổi mười tám và người yêu của ông muốn nghe ông đọc một bài thơ tình, trong những bài thơ tình ông biết (sau thời kỳ tiền chiến) ông chọn bài nào?

NQT: Tôi không thích đọc thơ tình lắm. Tôi không hề có bất kỳ giai đoạn nào như nhiều người là chép thơ hay thơ tình vào sổ tay. Hầu như chỉ viết đôi ba bài thơ tình mặc dù hình bóng người đàn bà thường hiện lên trong thơ tôi. Nhưng những người đàn bà đó vô cùng khác với những người đàn bà trong thơ tình hiện đại Việt Nam. Tôi chỉ nhớ và cũng không nhớ hết một bài thơ tình của hoạ sĩ Hoàng Hữu (ông đã mất lâu rồi). Rất ít người biết ông. Đó là bài "Hai nửa vầng trăng". Nếu một người đàn bà nào đó muốn nghe thơ tình thì tôi chỉ đọc bài đó. Bài thơ buồn và đầy ly biệt.

Giả sử một ngày mai ông đối diện với ba sự kiện — Thứ nhất: Người yêu muôn thuở bước ra từ giấc mơ. Thứ hai: Cuộc cách mạng nhân văn. Thứ ba: Người ngoài hành tinh mời ông đi du lịch một chuyến. Trong ba sự kiện, chỉ được phép chọn một. Ông chọn sự kiện nào để làm bài thơ lớn của đời ông? Tại sao?

NQT: Hình như những bài thơ lớn lại không bắt nguồn từ ba sự kiện trên. Người yêu muôn thuở đối với tôi là một sự mơ hồ. Cuộc cách mạng nhân văn còn mơ hồ hơn. Người ngoài hành tinh lại mơ hồ hơn nữa. Nhưng tôi lại chọn sự mơ hồ nhất. Cho nên tôi chọn sự kiện thứ ba. Tôi thích đi du lịch. Tôi mê người ngoài hành tinh. Một trong những loại sách tôi thích đọc nhất là sách nghiên cứu về người ngoài hành tinh. Tôi thường leo lên sân thượng lúc nửa đêm và ngây thơ tự bảo: biết đâu họ xuất hiện trong bầu trời trên mái nhà tôi. Trái đất trong đó có tôi quá cô độc và dốt nát. Tôi mong họ đến và làm một cuộc tổng vệ sinh tâm hồn chúng ta. Sự mơ hồ lại cho tôi lòng tin nhất. Nó trung thực bởi chính bản chất mơ hồ của nó.

Ông có tin một bài thơ tình biết phản bội không? Ông có từng rơi vào trường hợp bị một bài thơ tình đưa vào cảnh trớ trêu, thậm chí vì một bài thơ tình nào đó mà ông bị em đá đít không? Ông có nghĩ hiện nay mọi người đang có nhu cầu đọc thơ tình thuần khiết không?

NQT: Mọi bài thơ tình đều phản bội lại cái khoảnh khắc sau khi nó được viết ra. Những người đàn bà yêu tôi luôn biến mất một cách tuyệt vời làm tôi cứ ngỡ rằng họ đã chết chứ không phải không còn yêu tôi. Điều đó làm tôi yêu họ hơn khi họ đang yêu tôi. Tôi không có khái niệm phản bội. Vì tôi quan niệm rằng: tình yêu không có sự phản bội mà nó chỉ thay đổi gương mặt và giọng nói của những người mang nó đến cho ta mà thôi. Giống như mỗi lần một người hoàn toàn khác nhau mang gas cho gia đình tôi. Tôi không quan tâm lắm đến người bán gas. Tôi chỉ cần biết đó là gas chứ không phải là nước máy. Chỉ có thánh thần mới có tình yêu thuần khiết. Vậy những bài thơ tình thuần khiết nó như thế nào?

Một quan niệm chung cho rằng cái đẹp tình yêu và những bài thơ viết về tình yêu là bất biến. Ông có cho rằng trong 10.001 năm nữa thơ tình chẳng cần thay đổi? Rằng mặc kệ các thời đại, không cần phải đưa chất liệu mới vào thơ tình? Ngày mai ông có tin rằng con ông sẽ đọc cho người yêu nghe thơ tình của ông hoặc bài thơ tình mà ông đã thích?

NQT: Tôi thấy tình yêu trong gốc rễ của nó cơ bản là không thay đổi. Nhưng cách ứng xử với tình yêu có thay đổi. Thơ tình chính là cách ứng xử của con người với tình yêu. Ngay trong thơ ca Việt Nam, thơ tình đã thay đổi nhiều. Tôi có hai đứa con. Một đứa sẽ thổn thức đọc thơ tình của tôi hoặc bài thơ tình tôi thích cho người yêu của nó. Còn đứa kia thì dùng để bọc bỏng ngô khi đi chơi với người yêu.

Cũng là ánh mắt, ngôn ngữ, cử chỉ, hoa hồng, trong không gian tràn ngập cảm xúc hoa hồng... một bài thơ tình điên điên cất lên. Ông có nghĩ là thiếu văn hoá, là đáng bị em cho là đồ yêu quái rồi "bái bai"…? Hay ông cho đó là liệu pháp cảm xúc chống lại bệnh não hoá biểu tượng tình yêu? Ông có làm thơ tình khùng, hay từng đọc tặng người yêu mình bài thơ khùng của ai khác không? Ông có thể bộc bạch cảm xúc nghệ thuật không kềm giữ của ông với bạn đọc không?

NQT: Mọi điều ông đặt ra đều có thể xẩy ra. Nhưng lỗi không phải bài thơ khùng ấy mà là lỗi của người đọc. Anh ta đã mang thơ tình đọc cho những người anh ta không yêu hay đọc cho những người không yêu anh ta đương nhiên anh ta sẽ bị “đuổi cổ”. Mọi cử chỉ và lời nói của hai người đang yêu đều trở lên kỳ diệu. Khi một người đàn bà đang yêu ông, thì dù ông có đọc bài thơ "Đám ma bác giun" của Trần Đăng Khoa, người đàn bà ấy vẫn cứ kêu lên: Ôi, anh yêu, tuyệt vời làm sao!

Trên đỉnh cảm xúc lãng mạn của một đôi tình nhân trẻ. Nếu được phép nghe lén (trừ lúc lên giường) ông cho rằng sẽ nghe được gì?

NQT: Tôi thấy họ toàn nói những điều như tôi đã từng nói.

Nếu một chàng trai 18 tuổi nào đó, như mọi chàng trẻ tuổi trên đời, bỗng một hôm bị cái đẹp tính dục quyến rũ không cưỡng được. Anh ta muốn làm bài thơ “hai trong một” tình yêu và tính dục. Bỏ qua lời khuyên “anh hãy giấu trong cõi riêng”. Ông sẽ nói gì với chàng trai ấy?

NQT: Tôi sẽ nói: Hãy làm cho tự do của anh trở nên lộng lẫy.

Xin cảm ơn sự cộng tác của ông.