|
|
Thư của Simone Federman báo tin Raymond Federman qua đời
|
|
Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn,
chia buồn cùng Hoàng Ngọc Biên, một người bạn văn của Raymond Federman.
RAYMOND FEDERMAN (1928-2009)
6 tháng Mười, 2009 Cha tôi đã chết sáng nay. Tối hôm qua tôi đã đọc trọn cuốn The Voice in The Closet cho ông nghe suốt một hơi từ đầu đến cuối, 75 trang: cả cuốn sách chỉ có một câu. Tôi dừng lại ở trang 61 để khóc, rồi cả hai chúng tôi cùng khóc khi truyện đã hết. Ông đã hoàn toàn bất động suốt hơn 24 tiếng đồng hồ trước đó, cho nên cuộc đọc sách này kỳ diệu một cách đặc biệt. Tôi cảm ơn ông về tất cả những cuốn sách, tất cả những câu văn đẹp đẽ, đây là thứ văn chương đẹp đẽ nhất mà tôi từng đọc. Tôi cảm ơn ông đã làm một người cha tuyệt với nhất mà tôi có thể tưởng tượng. Tôi nói với ông rằng ông sẽ mãi mãi là người bạn tốt nhất của tôi. Đôi chân mày của ông bảo tôi hãy ngưng khóc. Nên tôi vâng lời. Tôi nói với ông rằng tôi hiểu bởi vì ông đã dạy cho tôi về nụ cười. Tôi ngủ trên cái giường phụ, kéo ra từ chiếc ghế bành đặt bên cạnh giường ông. Tôi chợt nghe hơi thở nặng nề của ông dừng lại và tôi đứng dậy, kêu mẹ tôi, người đã tuôn những dòng nước mắt vĩnh biệt vô cùng đẹp đẽ trước đó, và cô y tá. Ông đã chết. Chúng tôi đọc lời cầu nguyện cho ông ở nhà quàn, và vào khoảng giữa trưa ông được hoả táng, theo ý nguyện của ông, cũng giống như mẹ, cha và các chị của ông. Chúng tôi đang dự tính sẽ rải một ít tro hài cốt, có lẽ cùng với một ít cọng bún mì, lên sân đánh golf của ông, có lẽ thậm chí sẽ rải một chút ở sòng bạc casino, rồi sẽ mang một ít đi Pháp để rải ở căn nhà ngày xưa của ông và ở Le Cimetière Marin (cái nghĩa địa trong bài thơ của Valéry mà ông muốn tôi đọc cho ông nghe tuần trước). Mẹ tôi và tôi, chị Robin của tôi và hai anh trai, James và Steve đang lập kế hoạch tổ chức lễ tưởng niệm đời văn của ông ở San Diego trong vài tuần sắp tới, chi tiết sẽ cho biết sau. Chúng tôi bình tâm, cảm thấy mạnh mẽ. Chúng tôi đã có vài tuần lễ cuối cùng thật sự đặc biệt với ông, đó là chưa kể 47 đến 49 năm thật sự đặc biệt.[*] Tôi xin lỗi vì gửi email chung cho mọi người. Tôi chỉ muốn các bạn đều biết. Rất yêu mến, Simone
_________________________ Chú thích của người dịch: [*]Raymond Federman đã thành hôn với bà Erica [Hubscher] năm 1960 (cách đây 49 năm).
---------------- Danh mục tác phẩm của Federman trên Tiền Vệ:
Viết về, hay Thư của một sinh viên cũ (truyện / tuỳ bút)
“Quá khứ quả là một trò gian lận — bạn không sao nhìn ra nó khi bạn mới hai mươi tuổi, năm ấy là năm 1982, bạn ngồi trong lớp của cái anh chàng ấy, anh chàng Raymond Federman cứ đòi bạn rút từ trong con người ra một cái gì đó của bạn, rút ra năm ba chữ thôi, cho dù, như anh chàng trấn an bạn, những chữ kia không ngang tầm của công việc ấy. Đấy chính là khi bạn biết ra là mình sẽ gặp những chuyện khó khăn. Thế nhưng vẫn có một chuyện mà bạn không có được, ấy là cái cảm nghĩ quá khứ là một trò bịp...” [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
Make sure you get my good side (truyện / tuỳ bút)
... Chắc chắn là cho dù nhìn trong gương tôi không thấy cái mũi của tôi bị quẹo, tôi vẫn buộc phải tin cái điều mọi người nói với tôi, rằng mũi tôi bị lệch. Con người lúc nào cũng nói sự thật khi có chuyện gì xấu xa, và họ thường nói dối khi họ bảo có cái gì đó tốt đẹp... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
Tôi đọc lại cuốn Malone meurt / để đem cái chết ra giễu chút chơi / và để lên tinh thần. / Je serai quand même bientôt / tout fait mort enfin... | ta mệt / mệt không hiểu nổi nguyên do / mệt như một cái cây già / ao ước che bóng cho cái vỏ của mình... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Làm sáng tỏ (tiểu luận / nhận định)
... Đối với tôi, những biến cố [của đời tôi hay của Lịch sử] một khi đã đi vào ngôn ngữ, chúng trở thành sản phẩm tiểu thuyết. Mallarmé đã nói rất rõ điều này: Tất cà những gì ta viết ra đều là tiểu thuyết. Vậy nên câu trả lời của tôi thật đơn giản: tôi viết tiểu thuyết, ngay cả khi cái tiểu thuyết ấy có vẻ như kể lại cuộc đời tôi — có thật hay tưởng tượng... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
Một chuyện vắn tắt về những cuốn sách đã làm nên tôi (truyện / tuỳ bút)
... Trước khi tôi bắt đầu viết, tôi muốn nói là viết cuốn sách đầu tiên của tôi, cuốn sách đầu tiên đáng kể, suốt thời gian đọc sách tôi tự nhủ, tôi muốn viết là viết như nhà văn này này. Tôi không thể quyết định tôi muốn viết sách của mình như thế nào. Một ngày nọ tôi bắt đầu viết một cuốn tiểu thuyết, cuốn tiểu thuyết đầu tiên đáng kể, và chính cuốn tiểu thuyết ấy đã cho tôi biết tôi phải viết nó như thế nào... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
... ấy ta chưa bao giờ nghĩ ta có đủ sức / mô tả hiện tình sức khoẻ và thuốc men của mình / một cách rành mạch và chữ nghĩa đầy thơ như vầy // federman đã sẵn sàng chiến đấu... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
bạn biết đấy tuổi ta vừa 80 / và đột nhiên thân thể rụng rơi từng mảnh // hôm rày ta bị khá căng thẳng / và không sao viết lách gì được... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
... cái tuyển tập federman bạn dự định cho xuất bản / ở việt nam nó tới đâu rồi / bạn có chi mới không // ta cũng thế sức khoẻ ta lúc này lung lay / ngực đau – hai bên ba sườn trật khớp / một chân hết xài / ngoài ra thì cuộc sống tiếp diễn... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Ta có bao giờ nói với bạn là những dòng viết nguệch ngoạc bạn gửi ta gần như mỗi ngày làm ta muốn tiếp tục sống? / Ta có bao giờ nói với bạn về sự rộng lượng của bạn khi bạn trả lời giùm ta những câu hỏi ngốc nghếch mà ta cứ mãi tiếp tục hỏi mình?... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
... Điều tôi biết bây giờ--------năm mươi năm hay hơn thế / về thơ ca--------hoang phí / tôi từng biết nó khi tôi hai mươi tuổi--------kiểm chứng vô ích bằng thừa... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
... trong bóng tối rất sâu / em hãy viết bài thơ / chị sẽ thì thầm vào tai em... | ... con hãy cứ để cái khăn quàng / lơ lửng bên trên / như vậy / sẽ không ai để ý... | ... bên kia / xe điện hầm lao / vào cái âm vật to tướng / hình tam giác của châu Mỹ | tưởng tượng / một / lát / rằng / ta / là / con / người / cuối cùng / trên / mặt đất... | ... những con số cộng những con số trừ / sắc da giống nòi hoang đường của chị / và cũng của tên em xuyên suốt lịch sử... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Về nhà văn & sự viết (truyện / tuỳ bút)
... Khi nhà văn công bố rằng hắn hay ả đã tìm thấy cái giọng của riêng mình, thì bạn có thể hiểu điều đó có nghĩa là: a) _____________ b) _____________ c) _____________ d) _____________ ... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn]
Thượng Đế xưa nay vẫn là chìa khoá mở ra Vũ Trụ / cho đến khi Hitler và đồng bọn quyết định... | ... Mặt Trời bảo anh sẽ chỉ được / nhìn nhận sau khi chết / thế nên chết càng sớm / thì anh càng sớm nổi tiếng... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Những thứ ở không xa đây / Những thứ không với tới được việt vị // Những thứ có thể đem nói rõ ràng / Những thứ nói bằng tâm thần phân liệt ngữ // Những thứ mất hút giữa Sahara / Những thứ trong gió sa mạc // Những thứ chẳng để nói lên điều gì cả / Và cùng lúc muốn nói lên tất cả... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
A chuyện ấy làm bà ngạc nhiên bà thân yêu... (truyện / tuỳ bút)
Thưa Bà, bà ngạc nhiên thấy một người Mỹ như tôi nói tiếng Pháp giỏi đến thế, và phát âm không một chút lạc giọng. Hãy cứ cho là tôi có khiếu về ngôn ngữ và khi tôi còn trẻ tôi từng được cấp một học bổng học môn ngôn ngữ ở Sorbonne. Nhưng mà không, chuyện không có thật đâu. Tôi trêu bà đấy, thưa Bà... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
Một đoạn ở trại phân (truyện / tuỳ bút)
... Thế là mỗi đêm khi chị ta làm giường cho tôi tôi đứng sau lưng chị, động cỡn tưng bừng, nhưng tôi chưa bao giờ đụng tới chị. Tôi quá rụt rè. A quả là thời ấy tôi quá rụt rè. Và tôi cũng sợ nữa. Thế nên tôi chưa bao giờ dám đụng đến chị. Nghĩa là, trừ một lần... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
CUỐN SÁCH CỦA SAM [II] (tiểu luận / nhận định)
[13.4.1906 - 13.4.2006: KỶ NIỆM 100 NĂM NGÀY SINH SAMUEL BECKETT] Raymond Federman — nhà văn hậu hiện đại lừng danh của Hoa-kỳ, một trong những chuyên gia hàng đầu về Samuel Beckett trên thế giới, tác giả nhiều cuốn sách và bài viết về Beckett, đồng thời là bạn thân của Beckett — đang viết sắp xong cuốn sách LE LIVRE DE SAM để giao cho một nhà xuất bản ở Pháp trong năm nay. Tuy nhiên, đáp ứng lời mời của nhà văn Hoàng Ngọc Biên, ông đã dành riêng cho Tiền Vệ quyền đăng trước ở đây những phần ông đã hoàn tất, như một đóng góp vào dịp Tiền Vệ kỷ niệm bách niên sinh nhật Samuel Beckett. [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
CUỐN SÁCH CỦA SAM (tiểu luận / nhận định)
[13.4.1906 - 13.4.2006: KỶ NIỆM 100 NĂM NGÀY SINH SAMUEL BECKETT] Raymond Federman — nhà văn hậu hiện đại lừng danh của Hoa-kỳ, một trong những chuyên gia hàng đầu về Samuel Beckett trên thế giới, tác giả nhiều cuốn sách và bài viết về Beckett, đồng thời là bạn thân của Beckett — đang viết sắp xong cuốn sách LE LIVRE DE SAM để giao cho một nhà xuất bản ở Pháp trong năm nay. Tuy nhiên, đáp ứng lời mời của nhà văn Hoàng Ngọc Biên, ông đã dành riêng cho Tiền Vệ quyền đăng trước ở đây những phần ông đã hoàn tất, như một đóng góp vào dịp Tiền Vệ kỷ niệm bách niên sinh nhật Samuel Beckett. [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
Cái xứ sở kia (thơ)
[13.4.1906 - 13.4.2006: KỶ NIỆM 100 NĂM NGÀY SINH SAMUEL BECKETT]
Không có cửa vào / không có cửa sổ ở đây // Ta bước vô từ hậu trường / nơi mà sống là đau // Ta ngồi chồm hổm / ta quì gối / ta bò lê tới bụng / và ta chờ... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
Samuel Beckett — người giám sát tôi (phỏng vấn)
[13.4.1906 - 13.4.2006: KỶ NIỆM 100 NĂM NGÀY SINH SAMUEL BECKETT] Tôi chạm trán lần đầu tiên với tác phẩm Samuel Beckett khi tôi xem vở kịch Waiting for Godot ở New York năm 1956. Tôi chưa bao giờ bình phục. Năm 1959 ở Đại học UCLA, tôi chọn Samuel Beckett làm đề tài luận văn tiến sĩ của tôi. Một số giáo sư trong ủy ban chấm thi tiến sĩ tìm cách khuyên ngăn tôi, bảo rằng Beckett là một ông lang băm... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
... Khi ta nghĩ đến hàng triệu hàng triệu những con người từng mơ mộng trước cả MONA LISA của Leonardo, ta có thể tưởng tượng họ sẽ cười ngọt cỡ nào nếu như ổng vẽ cái ĐÍT của nàng thay vì vẽ mặt nàng... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Thế nếu ta kể chuyện của ta cho ta nghe? // Quả thật là suốt câu chuyện gập ghềnh / ta thường bị sẩy chân, và khi ta ngã / ta liền đứng dậy và nói với mình... | ... Tôi muốn đút đầu vào / và nói với thằng chó má / phỏng vấn nọ rằng / hắn lẫn lộn / Việc làm với Làm việc... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Suy nghĩ về những cách cải thiện cái chết (tiểu luận / nhận định)
... Vâng, mười tám ngàn con người chấm dứt hiện hữu cùng trong một phút, gần như cùng một lúc, và trên cơ sở tiếp diễn. Những con số ấy làm cho đầu óc rối bù như một hoang mạc trừu tượng... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
Nó sẽ xảy ra thế nào đây / lần ra đi chung cuộc ấy / nó có sẽ hung bạo / có sẽ làm tổn thương / hay sẽ êm đềm / đầy im lặng... | Một ngày kia ta sẽ đến / chỗ đặt tro hỏa táng / và sẽ ngồi bên cạnh tro than / của mẹ ta và cha ta / ta sẽ ngồi trong bóng tối... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Ai sẽ gục trước (thơ)
“Who Will Crack First” [1997], một vở kịch ý niệm dưới hình thức một bài thơ, của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ: bắt đầu // một giọng nói vang vọng từ xa giải thích // tình thế // hai người bạn quyết định không bao giờ / nói chuyện với nhau nữa / họ cảm thấy tình cảm / và sự kính trọng giữa hai bên / đang dần dà teo mất với từng chữ / qua lại giữa họ... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Ai sẽ gục trước (thơ)
“Who Will Crack First” [1996], một vở kịch ý niệm dưới hình thức một bài thơ, của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ: tình thế // hai người bạn quyết định không bao giờ / nói chuyện với nhau nữa // họ cảm thấy tình cảm / và sự kính trọng giữa hai bên / đang dần dà teo mất với từng chữ / qua lại giữa họ... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Những con số (thơ)
Bài thơ “Numbers” của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ: nhớ là điều rất quan trọng [1] / như Jasper Johns chứng minh rất đẹp với những con số của ông [2] / rằng những con số chỉ có thể quy chiếu chính chúng [3] / những con số đứng một mình chẳng có chuyện gì [4] ... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Bốn bài thơ “Elsewhere” và “Dancing in the Dark” của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ. [Bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên.]
Trở về từ Constantza (truyện / tuỳ bút)
“Retour de Constantza”, truyện ngắn với lối viết khác thường, giống như những mảnh ngẫu nhiên cắt ra từ một mạch ý tưởng dài hơn (vì cuối truyện không có dấu chấm), của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ. [Bản dịch của nhà văn Hoàng Ngọc Biên] (...)
Con sâu (truyện / tuỳ bút)
Cái rắc rối với hai kẻ ngu đần khởi sự quậy rối tung từ đầu tới cuối trên Thiên đường, tất nhiên, tôi muốn nói đến Adam & Eve, là ở chỗ họ đã chọn không đúng trái táo. Hai kẻ ngu đần trần truồng ấy đã chọn trái táo bự nhất, bóng loáng nhất, đẹp nhất trên cây... [Bản dịch của nhà văn Hoàng Ngọc Biên] (...)
Bốn bài thơ “Advice for Older Men”, “American Dream”, “Another Failure”, và “In the End” của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ. [Bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên.]
Đời nghệ sĩ ở Montparnasse (truyện / tuỳ bút)
Hai kẻ vô gia cư quyết định trở thành họa sĩ ở Montparnasse. Vậy là họ đến Paris, mướn căn một phòng ở Montparnasse, khoác một chiếc áo choàng họa sĩ và đội một cái béret và, để tự lăng xê mình, họ vẽ lên tường căn phòng tất cả những gì có trong phòng ấy... [Bản dịch của nhà văn Hoàng Ngọc Biên] (...)
Tên phản bội chính nghĩa (tiểu luận / nhận định)
Từ rất trẻ tôi đã không có mẹ và đất mẹ. Mồ côi, tôi đã rời nước Pháp ra đi chẳng có gì trong tay. Không học vấn. Không gia đình. Không tiền bạc tất nhiên. Gần như trần truồng... (Bản dịch của nhà văn Hoàng Ngọc Biên). (...)
Ăn sách (truyện / tuỳ bút)
“Eating Books”, truyện ngắn với lối viết kỳ đặc của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ. [Bản dịch của nhà văn Hoàng Ngọc Biên] (...)
Brudny Zyd đi Ba lan (truyện / tuỳ bút)
“Brudny Zyd goes to Poland”, truyện ngắn với lối viết rất ngộ nghĩnh của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ. [Bản dịch của nhà văn Hoàng Ngọc Biên] (...)
Ba đoản văn (truyện / tuỳ bút)
Ba đoản văn, với lối diễn tả và kết cấu mới lạ rất thú vị, của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ. [Bản dịch của nhà văn Hoàng Ngọc Biên] (...)
Ba truyện ngắn (truyện / tuỳ bút)
Ba truyện ngắn của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ — được giới thiệu đến độc giả Tiền Vệ qua bản dịch nhà văn Hoàng Ngọc Biên. (...)
Phỏng vấn Godot (kịch bản)
Một kịch bản của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ — được giới thiệu đến độc giả Tiền Vệ qua bản dịch và một bài “viết lan man” thú vị của nhà văn Hoàng Ngọc Biên.
Công chúa & con ếch (truyện / tuỳ bút) [viết chung với George Chambers]
Một lần nọ, và đó quả là một lần hãi hùng... [Bản dịch của Trần Tuệ Minh] (...)
Tấm gương soi (truyện / tuỳ bút) [viết chung với George Chambers]
Hai khứa lão đang nắn mặt sửa mày trong một tấm gương cũ... [Bản dịch của Trần Tuệ Minh] (...)
Một lần nọ (truyện / tuỳ bút) [viết chung với George Chambers]
Một lần nọ, và đó là một lần hết sức bá láp... [Bản dịch của Trần Tuệ Minh] (...)
Vẻ đẹp của sự cô đơn (truyện / tuỳ bút) [viết chung với George Chambers]
Cô đơn là một trạng thái tự nhiên... [Bản dịch của Trần Tuệ Minh] (...)
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021