1. CHIẾC ÁO

- Anh ơi! Anh thích mùa nào nhất?

- Gì cơ?

- Anh hãy chọn mùa của anh đi!

- Chọn à? Trong một mớ chọn lấy một cái ấy à? Mà chọn cái gì trong cái gì?

- Kìa! Anh làm sao thế? Này nhé: có bốn mùa xuân, hạ, thu, đông. Anh thích mùa nào?

- Thế em thích mùa nào?

- Em thì em thích mùa xuân nhất!

- Sao vậy?

- Vì mùa xuân có hoa nở

- Mùa nào mà chẳng có hoa nở!

- Nhưng về mùa xuân thì nhiều nhất!

- Nhiều thì sao lại thích? Cái gì có nhiều hoặc rất nhiều là bình thường!

- Ồ... Sao anh lại thế được? Ai cũng bảo vậy còn anh thì không?

- Người ta bảo sao?

- Người ta bảo mỗi mùa có một vẻ đẹp. Mùa hạ nắng vàng, mùa thu lá rơi, mùa đông giá lạnh còn mùa xuân thì hoa nở.

- Người ta lừa em đấy!

- Anh lạ thật! Em cũng thấy thế mà!

- “Em cũng thấy thế mà”. Đó là vì em thấy người ta nói thế. Mùa nào chả có nắng vàng, mùa nào chả có lá rơi, mùa nào chả có giá lạnh và mùa nào mà chả có hoa nở. Chả có cái gì riêng cho cái gì hết!

- Nói như anh thì chẳng có mùa màng gì sất!

- Đúng! Chả có mùa với màng gì cả! Bịa đặt tất!

- Bịa đặt á?

- Chứ còn gì nữa! Đất trời tự nó là vĩnh viễn, là liên tục. Tự nó không phân chia. Người ta đặt bày để làm hỏng nó đấy thôi. Hừ! Nhưng còn lâu mới làm hỏng đuợc. Người ta thất bại rõ ràng đi rồi!

- Em thấy có dính dáng gì đến chuyện làm hỏng hay thất bại ở đây đâu?

- Ồ! Có chứ sao lại không! Sao lại mổ xẻ nó ra khi nó không có tật bệnh gì? Đó là ý muốn tội lỗi. Đó là sự cưỡng bức! Nhưng người ta bó tay rồi. Người ta không động đến nó được. Chính người ta lừa nhau cả! Em cũng trong số đó nốt!

- Đảo lộn hết cả!

- Đúng! Cứ để tự nó thế. Muốn làm cho nó rõ ràng hơn thì nó càng đảo lộn hơn. Tự nó là rõ ràng minh bạch.

- Ý em muốn nói đầu óc anh đảo lộn ấy!

- Tuỳ em nghĩ thôi!

- Hứ! À... Nhưng anh ơi! Cứ giả sử có bốn mùa đi, anh sẽ chọn mùa nào?

- Đã nói rồi, không chọn được! Không có thì làm sao mà chọn? Vả lại trong cách người ta phân chia không có cái gì đủ tư cách đại diện cho cái gì hết!

- Nhưng anh này! Người ta cũng phân chia đời người làm bốn giai đoạn đó thôi

- Sinh, lão, bệnh, tử á?

- Dạ

- Cũng không nằm ngoài sự tầm bậy!

- Ô hô! Anh phải đi khám thôi!

- Để xem! Em và tất cả người ta phải đi khám thì có! Người ta được sinh ra mỗi ngày, già đi mỗi ngày, bệnh tật mỗi ngày và chết đi mỗi ngày. Bốn giai đoạn mà em nói, chẳng qua do bàn tay lật lọng của những người ham sống!

- Nghĩa là sao hở anh?

- Thì đời ngắn ngủi quá! Chia ra thế họ cảm thấy nó cồng kềnh, dài dặc hơn.

- Sao anh không làm cho người ta tin như anh!

- Người ta đông quá!

- Thế anh vẫn phải theo người ta chứ sao?

- Biết làm thế nào được! Chân lý không thuộc về đám đông. Nhưng độc một người cũng khó lòng bảo vệ chân lý.

- Chả ra làm sao cả!

- Ừ, chả ra làm sao cả. Nhưng biết làm sao bây giờ...

2. VÀ NÀNG ĐÃ THẤY TRĂNG

Nàng đã kể tôi nghe về con người đó. Nàng kể nhiều lần và lần nào cũng chậm rãi say sưa. Nàng kể như uống trà Tàu. Tôi đọc được tình cảm trong mắt nàng, nhưng nàng không đọc được sự ghen tuông trong mắt tôi.

Hôm đó nàng lại kể. Nhưng trước khi vào chuyện, nàng nhìn tôi rất lâu. Ánh mắt nàng buồn lắm. Buồn như biệt ly. Rồi nàng xoa đầu tôi như xoa đầu một đứa trẻ, đoạn uể oải ngồi xuống, bắt đầu kể mà không thèm để ý xem tôi có nghe hay không. Nàng cần gì biết. Có thể tôi không ở đó nàng vẫn kể như thường. Nàng đặt một tay lên trái tim, trang trọng như làm lễ. Người đó lại về. Lần này với nàng, có lẽ người ấy rực rỡ nhất và buồn bã nhất, gần gũi nhất và xa xôi nhất, đáng yêu nhất và đáng ghét nhất.

Người đàn ông của nàng ngày xưa, người đàn ông chưa bao giờ nhìn lên bầu trời vòi vọi. Hắn bước chậm rãi, lựa chọn như thể muốn tránh tất cả mọi thứ trên mặt đất. Hắn ngắm nghía không biết mỏi những đàn kiến kiên tâm nối hàng, những ngọn cỏ ướt át. Hắn chưa bao giờ nhìn nàng. Nàng cũng vậy. Nàng chỉ nghe hắn nói, cảm nhận làn da hắn, thâu nhận cái hôn của hắn. Hắn không ca hát, không làm thơ, do vậy hắn không mơ mộng. Và vì không mơ mộng nên hắn không ảo tưởng. Và vì không ảo tưởng nên hắn càng tin rằng không bao giờ cần nhìn lên cả. Nàng yêu hắn lắm. Khi người ta yêu hết lòng một ai đó, người ta càng không thể giải thích lý do. Và người ta bắt chước tất cả những hành động của người mình yêu mà không cho đó là lố bịch. Nàng nguyện không bao giờ ngước đôi mắt đẹp lên để nhìn bầu trời, dù rằng nhiều người bảo trên đó rất đẹp. Nàng tin rằng mọi người nên làm như nàng, hay đúng hơn là nên làm như người nàng yêu.

Nàng đã đi bên cạnh hắn, chậm rãi và vững vàng. Trên con đường tình yêu đã đi qua, hắn và nàng chưa bao giờ biết thế nào là vấp ngã. Tình yêu bình dị như mặt đất và những tưởng cũng vĩnh cửu như mặt đất.

Thế nhưng hắn vẫn bỏ nàng mà đi. Ấy là khi nàng vấp ngã. Lần đầu tiên nàng vấp ngã. Hắn không cúi xuống đỡ nàng dậy. Hắn hỏi: Em đã nhìn lên? Nàng bối rối. Hắn lại hỏi: Sao em làm thế? Nàng khóc. Nàng không thốt nên lời bởi nàng sợ. Nàng chưa nhìn lên. Nhưng khổ thay nàng lại thấy trăng. Trăng bạc, chuệch choạc nhưng đẹp. Trăng đẹp hơn những gì người ta kể. Nàng thấy trăng dưới nước.

Hắn sẽ không bao giờ quay lại. Nàng tin như thế, cũng như nàng tin hắn sẽ không bao giờ nhìn lên. Nàng khóc. Nước mắt nàng lầy lội mặt đất. Nàng nguyền rủa trăng. Nhưng khổ quá. Càng nguyền rủa thì trăng càng hiện hữu, càng nhàu nát mà càng lung linh. Nước mắt tạo thành trăng. Nàng ôm trăng, và thiếp đi cho đến bây giờ.

Và đêm nay nàng khóc. Trăng ùa vào, rơi vụn vỡ trên sàn nhà. Nước mắt nàng lấp lánh. Giọt nước mắt sâu thăm thẳm.

Nàng nhìn nước mắt mình.

Nàng nhìn tôi.

Nàng nhìn lên trăng.

Lần đầu tiên nàng thấy trăng nguyên vẹn và yên tĩnh.