Tôi muốn chia sẻ thêm một đôi điều gợi ra từ cách nhà văn Phùng Nguyễn dùng chữ “đi một lèo” và nhà văn Hoàng Ngọc-Tuấn gợi nhắc lại một tiểu luận đã từng kích thích tôi rất nhiều khi còn là sinh viên đại học: chính là tiểu luận “Vấn đề cái mới trong tiểu thuyết thế kỷ 20”. Không phải chỉ bởi đó là một tiểu luận thật sự đáng đọc, mà còn bởi mỗi tên tác giả, tác phẩm được nhắc tới buộc người viết, người đọc chúng ta phải hình dung khác đi về không gian văn học thế kỉ XX và đương đại, và cái giá trị nhất mà tôi thu nhận được: tôi đã không thể yên ổn với việc đọc quẩn quanh và việc viết được nữa, tôi run sợ.

Nhưng run sợ bao giờ cho đủ tự tin để bắt đầu viết?

Tất nhiên, đến tận bây giờ, tôi vẫn chưa đủ khả năng đọc Jame Joyce. Và còn bao nhiêu những giá trị đáng kinh ngạc nữa tôi không được tiếp cận.

“Kĩ thuật dòng ý thức”, hay những gì đã gợi ra từ Bergson, từ Freud, chỉ là một trong vô số điều mới lạ đã được xây dựng, và tiếp đó, được phá hủy đi bằng chính các lý thuyết và thực hành văn chương. Bản thân các tên gọi các kĩ thuật mới, và cách gọi tên chúng có thể cũ kĩ đi, có thể đóng băng và thậm chí trở nên rỗng nghĩa, nhưng khi nó trở thành một thứ “di sản”, và một thứ di sản toàn cầu, công dân mọi nơi trên thế giới có thể hưởng thụ, thẩm thấu tự nhiên nó, như không khí.

Miễn sao, tôi nghĩ, người viết/đọc không ứng xử với chúng như là những công cụ khô khan. Dường như mọi cố gắng làm dáng hay ảo tưởng về cái mới đều dễ thất bại.

Một người viết ở Việt Nam hôm nay có nên viết với tâm thế đi tìm cái mới và muốn gây sốc về kĩ thuật nữa không, khi chúng ta là những kẻ đi sau, và làm thế nào lấp đầy khoảng trống đó?

Ở đây, tôi thật sự muốn tỏ lòng biết ơn tới những người dẫn truyền cũng như tri thức mới mẻ mà tôi đã đọc và tiếp xúc, từ tạp chí Việt bản photo, từ diễn đàn Talawas, Tiền Vệ..., từ những cuốn sách, và từ đó mà mời gọi những cuộc tiếp xúc khác. Đó là một câu chuyện đã mở ra với nhiều người kể chuyện, mà chúng ta vẫn chưa đi qua được hết các lớp lang của nó.

Cao vọng của mọi người viết có thể luôn là cái hình thức không hình thức, cái hình thức tự bản thân nó làm tan rữa mọi nhận định áp đặt về hình thức, để thành một sự sống.

-----------------

Bài liên quan: