tin & thư | chuyên đề | tác phẩm mới | tác phẩm của tháng | đối thoại | tác giả | gửi bài | góp ý |
sinh hoạt
đối thoại
“Hoa tặc”, “cây tặc”, và sự xuống cấp chất lượng sống cộng đồng  [đối thoại]

 

Vào mấy ngày đầu năm dương lịch 2009, sự kiện tô đậm trên báo giấy, báo mạng, blog, là chuyện: “Hoa tặc”. Danh từ “hoa tặc” được dùng để định nghĩa hành vi của số đông người đã đã công khai “mở hội” ngắt, hái, bưng, bê... làm tang hoang cả cái lễ hội đường hoa lần đầu tiên được tổ chức ở thủ đô Hà Nội.

Và việc dư luận trên các hệ thống truyền thông lên tiếng báo động với đủ thứ ngôn từ biểu cảm, từ lắc đầu ngao ngán đến phẫn nộ rơi nước mắt... đã cho thấy phần nào sự lành mạnh của dư luận, cũng như cho thấy toàn cảnh một vấn nạn tan hoang khác, đó là: tình trạng dần dần biến mất những chuẩn mực văn hoá ứng xử cộng đồng của xã hội hôm nay.

T là một người Sài Gòn, từng được tuyển vào bộ đội vào năm 1976. Ông từng là lứa thanh niên ở phía Nam đầu tiên ra Hà Nội học quân sự. Ông kể.

“Lúc đó, mua tem phiếu uống bia; muốn có bia thì phải đứng canh cái ly của ai đó đang uống để giành ly. Sau đó các cửa hàng bia thủ đô gọi là học tập tp Hồ Chí Minh thực hiện việc phục vụ tại bàn, nhưng chỉ được một thời gian ngắn lại quay ra bán tem phiếu, và khách hàng phải tự phục vụ. Tôi hỏi lý do, thì các cô mậu dịch nói: ‘Phục vụ kiểu trong ấy cứ sơ ý là họ biến đi đằng nào không rõ, mất sạch tiền, chúng em phải đền.’ Nhân chuyện đường hoa Hà Nội vừa bị vơ vét, tôi kể lại ra việc này vì nhớ hoài những đôi mắt đỏ hoe của các cô mậu dịch, của các bà các chị cột bó rau con cá sau yên xe đạp mà bị kẻ cắp làm cho biến đi đằng nào chẳng rõ.”

Tất nhiên trong cái thời đời sống khó khăn thì chuyện gì cũng có thể tìm ra lý do thông cảm được . Nhưng trong chuyện đường hoa mừng năm mới 2009, và trước đó là chuyện triển lãm hoa anh đào Nhật, cái diện mạo và tâm tính ứng xử văn hoá cộng đồng tệ hại của không ít người mang danh là công dân xứ kinh kỳ đã làm nhiều người cảm thấy khó hiểu. Hoạ sĩ Trịnh Cung nói. “Hoa là thứ không thể ăn được, vậy thì tại sao...!” Một nhà thơ nói: “Khi mà tài sản vật chất công cộng được các quan chức đua nhau nhũng lạm ngon lành mà không bị xử lý triệt để, thì hệ quả đương nhiên sẽ sản sinh ra những hành vi của một số công dân công khai chiếm đoạt tài sản văn hoá tinh thần công cộng.”

Những bài học về tài sản tinh thần công cộng không phải là một thứ triết học hoang tưởng, và không phải là không được truyền đạt trong hệ thống giáo dục hiện nay. Nhưng vụ “hoa tặc” lần này và một số vụ việc cưỡng đoạt thô bạo tài sản vật chất và tinh thần khác đã khiến những ai có ý thức phải trăn trở. Và có khi, không thể ngăn được, họ kết luận rằng: Đã bắt đầu tiến trình tan rã của những nỗ lực giáo dục của cả gia đình và xã hội. Và thủ phạm chính, ai cũng có thể chỉ ra, là những “tấm gương” nhũng lạm tài sản tinh thần và vật chất công cộng, chính những kẻ núp bóng dưới danh từ “đầy tớ nhân dân” đang công khai thụ hưởng vinh hoa phú quí từ vô số những nguồn của cải bất minh. Vụ án đại lộ Đông Tây, vụ buôn lậu sừng tê giác, vụ phi công dính vào đường dây ăn cắp và tiêu thụ hàng ăn cắp ở Nhật, vụ một đội phó Cảnh Sát Giao Thông hối lộ cả tỷ đồng... Và tất nhiên người ta sẽ không lạ khi ngay sau vụ “hoa tặc” lại tiếp tục xảy ra vụ “cây tặc”.

Ngày 7/1 báo Thanh Niên đưa tin: Bà Tổng giám đốc Phạm Thị Thanh của công ty vận Tải Thuận Thảo, một đại gia nổi tiếng ở Phú Yên, đã công khai cho nhân viên bứng hàng loạt cây xanh công cộng của thành phố Tuy Hoà, đem vào resort của bà trồng làm kiểng. Khi bị bắt quả tang, bà Thanh hùng hồn tuyên bố là được phép của chính quyền thành phố cho bứng cây cổ thụ về làm của riêng. Và để “khắc phục hậu quả” ăn cướp cây xanh, bà “cây tặc” này hứa sẽ xuất tiền túi (như một cách làm từ thiện) cho trồng cây con thay vào!!!

Bất cứ một công dân nào ở Việt Nam cũng có thể thống kê những “tấm gương” ngang nhiên chà đạp luật pháp và các chuẩn mực giá trị công đồng xã hội. Và phản ứng của những người chiếm đoạt hội hoa ở Hà Nội hay những vụ khác tương tự như thế sẽ chỉ là những phản ứng ban đầu, và không ai biết chắc sẽ còn tiếp tục việc gì nữa, và đi xa tới đâu.

Bởi vì với mỗi con người, ranh giới giữa hành vi tiêu cực và tích cực rất mỏng manh, và họ phải thường trực sống trong một xã hội nơi tất cả những người có ý thức thượng tôn pháp luật và những chuẩn mực văn minh thật sự đang bị dồn ép về một phía quá mỏng manh. Những nhà báo đấu tranh chống tham nhũng, những công dân tìm công lý cho mảnh đất kiếm cơm, những thanh niên biểu tình vì Hoàng sa - Trường sa... tất cả họ đều quá mỏng manh. Hay nói cách khác, chính lòng yêu nước và khát vọng mong cầu một chất lượng sống văn minh đã khiến họ trở nên mỏng manh như thế.

 

 

-------------------

Các bài liên hệ:

12.01.2009
[CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI] ... Có đôi khi tôi thấy không có đất nước nào quái dị hơn Việt Nam, một đất nước hơn 85 triệu dân, trong đó có ít nhất cũng 81% xóa mù chữ, và đội ngũ trí thức chiếm 21% - một con số không quá nhỏ! Vậy mà tất cả bị thao túng, bị điều khiển một cách mù mờ, lọ mọ bởi khoảng 4%... (...)
 
02.01.2009
[CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI] ... Khi được chọn làm Tổng biên tập, một người phải đứng giữa hai chọn lựa mâu thuẫn (nghe có vẻ rất hiện sinh): Một, là làm một công cụ trung thành tuyệt đối. Hai, làm một con người bình thường với những luân thường đạo lý của nó. Không ai có thể cùng lúc làm tốt hai việc này. Bởi vậy, những kẻ còn chút lương tri phải “dung hoà” được để tồn tại... (...)
 
01.01.2009
[CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI] ... Tôi tin là không có người nào có chút lương tri mà không thấy ngậm ngùi. Trong khi thế giới càng ngày càng tự do, riêng Việt Nam, quyền tự do — vốn đã ít ỏi — càng ngày lại càng bị bóp nghẹt... (...)
 
29.12.2008
[CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI] ... “Tanaka Masao - một cảnh sát viên của tỉnh Gunma đang tham gia điều tra vụ hàng không Việt Nam, có cha từng là cố vấn quân sự cao cấp của Việt Minh, nói như thế này với báo chí Nhật: Tôi không thể tưởng tượng và hiểu được, tại sao một dân tộc có 4,000 năm văn hiến, dũng cảm, lại để thế hệ con cháu phải đi làm nô lệ ở xứ người như vậy”... (...)
 
28.12.2008
[CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI] ... Những ngày cuối năm 2008 đang từ từ trôi qua mái nhà, những người dân nghèo vẫn đang héo ruột vì chuyện cơm áo gạo tiền mùa giáp tết, và câu chuyện vẫn phải bỏ dở như một công trình đang được thi công nằm chình ình giữa phố trước bao con mắt cam chịu và hoài nghi... (...)
 
27.12.2008
[CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI] Mời bạn đọc xem một bản tin của VIETNAMNET ngày 26/12/2008 để biết cách hành xử của chính quyền vì dân và do dân... (...)
 
22.12.2008
[CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI] Cứ sau mỗi trận bão, người dân quê rơi vào khó khăn, nhà cửa, tài sản hư hại, người chết..., thì chính quyền địa phương từ cấp xã đến cấp tỉnh tưng bừng như mở hội, cờ đỏ sao vàng bay phất phới... Vì sao?... (...)
 
09.12.2008
[CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI] ... Tôi mới đọc bài báo “Cam kết với dân (ODA)” dưới đây của nhà báo Huy Đức, một nhà báo nhạy bén và rất can đảm ở Việt Nam hiện nay. Huy Đức viết về một số sự kiện chung quanh việc nhà tài trợ ODA của Nhật đình chỉ việc cho Việt Nam vay nhẹ lãi trong các công trình phát triển và xây dựng đất nước... (...)
 
05.12.2008
[CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI] ... Lịch sử dân tộc Việt Nam từ giữa thế kỷ 19 đến nay có thể tóm tắt vào một chữ: Nhục. [...] Nhục quá đi chứ? Chỉ có những kẻ vô liêm sỉ mới không thấy nhục... (...)
 
[CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI] (phỏng vấn nhà thơ Nguyễn Quốc Chánh) ... Nếu Thượng Ðế ban cho tôi ba điều ước, tôi chỉ ước một điều: làm ơn bứng Ðảng Cộng sản khỏi Việt Nam và hốt giùm 3 triệu đảng viên bỏ lên sao Hoả!... (...)
 
03.12.2008
[CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI] ... Một dân tộc vốn tự hào là ra ngõ gặp anh hùng, thế nhưng 80 triệu người Việt Nam đã câm lặng chịu nhục hoặc thờ ơ vô cảm. Chính quyền hiện hữu đã thành công trong việc triệt tiêu sức đề kháng của dân tộc... (...)
 
[CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI] ... Giai cấp hiện nay chúng ta cần thể hiện tình thương yêu là giai cấp nào? Tại sao giai cấp ấy lại cần thương yêu mà không phải là toàn thể nhân dân?... (...)

 


Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021